HC 4 Overheid: duurzame economie & energietransitie

Overheid
HC4: duurzame economie & energietransitie
1 / 52
next
Slide 1: Slide
economieHBOStudiejaar 2

This lesson contains 52 slides, with interactive quiz, text slides and 6 videos.

time-iconLesson duration is: 180 min

Items in this lesson

Overheid
HC4: duurzame economie & energietransitie

Slide 1 - Slide

Agenda
  1. Terugblik HC3
  2. Lesdoelen
  3. Theorie + casussen
  4. Transfer naar het werkveld
  5. Samenvatting les

Slide 2 - Slide

Waar denk jij aan bij het begrip 'duurzame economie'?

Slide 3 - Mind map

OWE/EVL Overheid
  • Onderwijs Online → ook zelfstudie mogelijk (DT oude leerroute met kennistentamen)
  • We gaan op onderdelen door op Micro-1 & Macro-1
  • Géén kennistentamen → Leertaak
  • LT waarin je begeleid wordt in het doen van onderzoek naar de transfer van de economische- doelen en inhouden, naar de analyse van een (lokaal) vraagstuk → docu/desk(DT)

Hoofdthema's HC's
  1. Functies collectieve sector (LKB → Economische politiek)
  2. Openbare financiën (LKB → Begrotingsbeleid & financiering + economische politiek)
  3. Sociale zekerheid (LKB → Verzorgingsstaat & sociale zekerheidsstelsel)
  4. Duurzame economie (LKB → Circulaire economie & energietransitie)

Slide 4 - Slide

Lesdoelen HC3: Duurzame economie ( circulaire economie & energietransitie)
Na dit college...
  1. Ken jij redenen waarom duurzame economische ontwikkeling steeds belangrijker worden. 
  2. Ken jij de nadelen van ons (lineair) economisch model
  3. Kun jij kenmerken van circulaire economie benoemen en weet jij hoe ze werken. 
  4. Kun jij de overeenkomsten en verschillen tussen het huidige economisch (lineair) model ten opzichte van het circulaire model analyseren. 

Slide 5 - Slide

Duurzame economie & energietransitie

Slide 6 - Slide

Waarom worden duurzame ontwikkelingen steeds belangrijker?
  • Grondstoffenuitputting en broeikasgasuitstoot zijn een van de grootste milieu uitdagingen
  • Het huidige grondstofgebruik is niet houdbaar met de wereldwijde groei van productie  
  • Consument is eindverantwoordelijk voor de broeikasgasuitstoot  
  • Wind- en zonne-energie  zijn op dit moment afhankelijk van schaarse grondstoffen  
  • Circulaire bedrijfsmodellen helpen bij beter gebruik van grondstoffen en soms ook bij minder broeikasgassen uitstoten

Slide 7 - Slide

Van afval naar grondstof:
Circulaire economie

Slide 8 - Slide

Slide 9 - Video

Verschil lineair & circulair
Cascaderen: ‘Het gebruiken van (een deel van) een product voor een andere toepassing’. Wanneer een product niet langer in staat is om de initiële functie te vervullen wordt het doorgegeven om opnieuw te worden gebruikt. Tijdens het cascaderen vermindert de kwaliteit van het materiaal en wordt er energie verbruikt
Achtergrondinfo
Klik

Slide 10 - Slide

Bron
Klik

Slide 11 - Slide

Kenmerken van de circulaire economie
  1. Uitputting van natuurlijke hulpbronnen zo veel mogelijk verminderen
  2. Uitfaseren van afval, uitstoot van broeikasgassen, en gebruik van gevaarljke stoffen
  3. Een overgang naar een volledig hernieuwbare- en duurzame energievoorziening

Bron: Circulaire Economie: Wat? Waarom? Hoe? (2016)

Slide 12 - Slide

Slide 13 - Slide

Circulaire economie: actueel
Circulair inkopen door de overheid (milieueffect)

Om de voortgang naar een Circulaire Economie te monitoren is inzicht in de sociaaleconomische- en milieueffecten van inkoop nodig. 

Wat valt je op ten aanzien van de klimaatvoetafdruk? (klik)

Slide 15 - Slide

Circulaire bedrijfsmodellen
  1. Circulaire input
  2. Afvalwaarde
  3. Levensduur
  4. Platform
  5. Product als dienst
Model & achtergrondindfo
Nieuwe bedrijfsmoddellen in de circulaire economie
Actuele casussen

Slide 16 - Slide

Sociale dimensie van de circulaire economie
  • Aandacht vaak op grondstoffen en afval
  • Ook essentieel: consumenten, medewerkers en gemeenschappen

  • Bedenk de doorlopende sociale dimensie
       van een product (stappen beschrijven)

Sociale dimensie in de keten

Slide 17 - Slide

Slide 18 - Slide

Bedrijfsvoorbeeld: Auping
"Auping presenteert circulair matras voor consumenten"
Circulaire matras

Slide 19 - Slide

Een stap verder: biobased economy

Achtergrondinfo overheid

Slide 20 - Slide

Biobased: Noorwegen
We gaan zo kijken naar een video (3 min) waarin de biobased economy binnen de context van Noorwegen wordt besproken.

Opdracht:
Bedenk 3 manieren hoe Nederland gebruik kan maken van beschikbare bronnen voor de biobased economy.

Slide 21 - Slide

Slide 22 - Video

Biobased Economy: Nederland (KLIK)
Belangrijke plaats binnen de circulaire economie

"Kan uitgroeien tot één van de speerpunten van de nationale economie. Zeker omdat Nederland sterk is in chemie, agrofood en logistiek, is de Biobased Economy een van de manieren waarop Nederland groene groei kan realiseren." - Rijksoverheid

Slide 23 - Slide

Biobased Economy: Nederland (2) (KLIK)
Video Rijksoverheid

Slide 24 - Slide

Verduurzaming van Nederland: 
groener belastingstelsel (p. 222)
  1. Kunnen er door een groener belastingstelsel meer banen ontstaan?
  2. Hoe kan dit in gang gezet worden?
Opbrengsten milieuheffing overheid

Slide 25 - Slide

Verduurzaming van Nederland: 
deltaplan belastinghervorming voor een circulaire en sociale economie
Een verschuiving van belastingen van arbeid naar vervuiling en verbruik van natuurlijke hulpbronnen (een ‘taxshift’) kan leiden tot meer banen, meer duurzame groei, minder uitstoot en minder importafhankelijkheid. De taxshift is daarmee een kritische strategie voor groen en inclusief herstel. 
Gebruik de samenvatting (p. 4 en 5) en foto's. Beantwoordt beknopt onderstaande vragen:
  • Zijn belasting een barrière of juist de basis voor circulaire groei?
  • Hoe werkt een taxshift?
  • Wat levert het Nederland op? 
  • Wat houdt 'belasting op onttrokken waarde‘ in?
  • Welke redenen zijn er om te stellen dat Nederland een voorbeeldfunctie op het thema belastingen voor een circulaire en sociale economie kan vervullen?

Slide 26 - Slide

Verduurzaming van Nederland: opiniestuk
Keuzevrijheid? Het is tijd voor een verplichte planmatige verduurzaming van Nederland" Volkskrant, 06-06-19 (KLIK)




  1. Welke twee keuzes heeft de overheid volgens de schrijver?
  2. Waarom vindt de schrijver dat de overheid eigen géén keuze heeft?

Slide 27 - Slide

Nudging inzetten voor vergroening?
Artikel (KLIK)
"Is a 'nudge' in the right direction all we need to be greener?" - CNN Business (2012)

Slide 28 - Slide

Welke ambitie ligt er in Nederland en in Europa?
Vijf prioritaire sectoren:
  1. Consumentengoederen 
  2. Bouw 
  3. Kunststoffen 
  4. Biomassa en voedsel 
  5. Maakindustrie
Bron (klik)

Slide 29 - Slide

Slide 30 - Video

Slide 31 - Slide

Slide 32 - Slide

Circulaire economie: einde van het bezit?
De vraag is hoe we kunnen stoppen met het produceren en kopen van nieuwe spullen die nog nét niet kapot zijn en hoe we onze huidige economie-van-meer transformeren naar een economie-van-beter. (VPRO Tegenlicht) (37:20 - 42:30)

Slide 33 - Slide

Slide 34 - Link

Elektrisch rijden stimuleren: opiniestuk
"Elektrisch rijden voor iedereen interessant"- Maarten Steinbuch, 09-06-20 (KLIK)



Slide 35 - Slide

De toekomst van mobiliteit?!: opiniestuk
"Volledig duurzaam rijden? Reken mee"- Financieel Dagblad, 05-01-20 (KLIK)
  1. Bedenk stimuleringsmaatregelen
  2. Welke hobbels kan de transitie onderweg tegenkomen?
  3. Zie jij elektrisch rijden een 'blijvertje' worden? Beargumenteer jouw mening.


Slide 36 - Slide

Maatregelen overheid t.a.v. verduurzaming & energietransitie
"Overheid start campagne om duurzame keuzes te stimuleren"- Duurzaam bedrijfsleven, 09-09-19 (KLIK)

Voorbeeld:
  • Lidl (aardgasvrij/energieneutraal) 
  • Bol.com (awareness t.a.v. vermindering voedselverspilling)

Slide 37 - Slide

Prinsjesdag 2019: Investeren in groei voor robuuste economie
Website (KLIK)

Thema's:
  1. Robuuste economische groei
  2. Versterking van MKB en ondernemersklimaat start- en scale-ups
  3. Sleuteltechnologieën voor maatschappelijke- en economische kansen
  4. Uitvoering van het Klimaatakkoord
  5. Afbouw gaswinning Groningen

Slide 38 - Slide

Actiepunten: Werkprogramma Rli 2019-2020 (KLIK)
RLi = Raad voor de leefomgeving en infrastructuur 
Thema's opgesteld in november 2018 voor 2019-2020:
  1. Herziening Gemeenschappelijk Landbouwbeleid (GLB) 
  2. Gevaarlijke Stoffen  
  3. Luchtvaartbeleid  
  4. Afbouw verouderde bedrijfsmiddelen 
  5. Vitale Bodem 
  6. Conferentie inclusieve transities

Slide 39 - Slide

Actualiteit t.a.v. '2. gevaarlijke stoffen '& '5. vitale bodem'
Casus 'stikstof'
"Elf misvattingen in het stikstofconflict" - FD, 30-1-19 (KLIK)

Slide 40 - Slide

Transfer van HBO naar werkveld

Slide 41 - Slide

Transfer naar het werkveld: betekenisvolle werkvorm
We gaan zo kijken naar een video dat binnen het tweedegraads werkveld toegepast kan worden, om 'duurzame economie & energietransitie' uit te leggen.

Opdracht:
Bedenk in tweetallen een werkvorm  waardoor je dit onderwerp kunt gaan:
(1) Introduceren óf (2) verdiepend toepassen

timer
15:00
Videolink

Slide 42 - Slide

Slide 43 - Video

 Transfer naar het werkveld: circulaire economie (3/4 vmbo)
Onderstaande vragen kunnen gebruikt worden bij de video op de volgende slide:

  • Wat houdt de circulaire economie in?
  • Welke twee duurzame voorbeelden worden in het filmpje genoemd?
  • Wat zijn volgens jou verschillen en overeenkomsten tussen een duurzame en circulaire economie?
  • Dit filmpje gaat over een waterschap. Hoort een waterschap bij de collectieve of particuliere sector?

Slide 44 - Slide

Slide 45 - Video

Transfer van naar het werkveld: MVO in methodes (4 mavo)

Slide 46 - Slide

Transfer van HBO naar werkveld: Recyclen in methodes (4 mavo)

Slide 47 - Slide

Spel vanuit de overheid
Bron visualisatie (klik)

Bron toelichting (klik)

Slide 48 - Slide

Slide 49 - Video

Handige websites
https://duurzaamheid.nl/

https://circulareconomy.europa.eu/platform/

https://www.tno.nl/en/focus-areas/circular-economy-environment/roadmaps/circular-economy/?&gclid=CjwKCAiA8Jf-BRB-EiwAWDtEGrJk2WCEZgU75ejozLAKrdaTVKShsHyxCHITE3GvUscSlMeUlmSjrRoCZwkQAvD_BwE

https://themasites.pbl.nl/circular-economy/ 

https://kenniskaarten.hetgroenebrein.nl/kenniskaart-circulaire-economie/ambitie-nederland-europa/

https://kenniskaarten.hetgroenebrein.nl/kenniskaart-circulaire-economie/is-verschil-circulaire-en-lineaire-economie/

https://kenniskaarten.hetgroenebrein.nl/kenniskaart-circulaire-economie/nadelen-huidige-lineaire-economie/

Slide 50 - Slide

Extra uitleg

Slide 51 - Slide

Extra oefening

Slide 52 - Slide