1.4 Europa: winnaars en verliezers VWO

• Aardrijkskunde
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 3

1.4 Europa winnaars en verliezers

Planning

Leerdoelen

- Nakijken 1.5

- Begin paragraaf 1.4

- Maken opdrachten

* Je weet welke factoren verklaren waarom de regio Eindhoven zich heeft ontwikkeld tot een brainport

* Je begrijpt waarom Oost-Groningen tot de armste regio's van Nederland behoort en Eindhoven tot de succesvolste

* Je kunt beoordelen of Nederland gebaat is bij een meer gesloten of meer open wereldeconomie

Nakijken

Paragraaf 1.5

Opdr. 1, 2, 3 en 5

Verschillen in Europa

Welvaart is ongelijk verdeeld in Europa

--> Oost- en Zuid-Europa blijven achter t.o.v. het Noordwesten

Verschillen in Europa

Vooral oude industriegebieden met veel zware industrie (ijzer en staal, scheepsbouw) of met veel arbeidsintensieve bedrijven (textiel, kleding, schoenen)

Arbeidsintensieve bedrijven

Veel arbeidsintensieve bedrijven zijn vertrokken naar lagelonenlanden.

  

Arbeidsintensief bedrijf heeft:

* veel mensen in dienst

* daardoor hoge loonkosten

* productie in lagelonenlanden zorgt voor lagere loonkosten

Oude industriegebieden

Vooral arbeidsintensieve industriegebieden raken leeg

Industrie verdwijnt naar lagelonenlanden

Deze gebieden krijgen een andere functie

= herstructurering

Het Ruhrgebied: van grauw naar groen

Ligging Ruhrgebied

Het Ruhrgebied

Lange tijd: mijnbouw en staalindustrie

Dalende vraag naar steenkool + staal én de concurrentie uit lagenlonenlanden = mijnen sluiten, hoogovens doven, werkloosheid loopt snel op.

De-industrialisatie in het Ruhrgebied

=Ontwikkeling waarbij de (oude) industriële activiteiten voor een belangrijk deel verdwijnen in een regio.

Het Ruhrgebied moet omschakelen

Is niet eenvoudig! Maar:

* Het Ruhrgebied vormt een grote afzetmarkt (dichtbevolkt + relatief welvarend)

* Goed bereikbaar (met binnenhaven)

* Vooral een technisch, goedgeschoolde beroepsbevolking

Ruhrgebied nu

Steun overheid:

- Dienstenregio

- veel universiteiten

- Vroegere industrie nu monumenten 

- Meer groen

= Trekt mensen + bedrijven 

www.bnnvara.nl

Aan de slag...

Opdrachten maken 1.4

Klaar? Maak de herhaling (en de verdieping) van 1.4

1.4 Europa winnaars en verliezers

Planning

Leerdoelen

- Herhalen

- Afronden paragraaf 1.5

- Maken opdrachten

* Je weet welke factoren verklaren waarom de regio Eindhoven zich heeft ontwikkeld tot een brainport

* Je begrijpt waarom Oost-Groningen tot de armste regio's van Nederland behoort en Eindhoven tot de succesvolste

* Je kunt beoordelen of Nederland gebaat is bij een meer gesloten of meer open wereldeconomie

In welke delen van Europa is de welvaart het grootst?

1. Oost- en Zuid-Europa
2. Noord- en West-Europa
3. Noord- en Oost Europa
4. Zuid- en West Europa

Achterblijvers (periferie)

Arbeidsintensief

Koplopers (centrumlanden)

Ontwikkelingslanden

Primaire sector

Tertiaire sector

Assemblage

Regionale ongelijkheid

Arbeidsintensief

Infrastructuur

Veel Nederlandse bedrijven gaan in zee met bedrijven in de lagelonenlanden.

Welk kenmerk hebben deze Nederlandse bedrijven vaak gemeenschappelijk?

1. Het zijn dienstverlenende bedrijven.
2. Het zijn arbeidsintensieve bedrijven.
3. Het zijn vooral financiële instellingen.
4. Het zijn bedrijven die produceren voor de binnenlandse markt van het lagelonenland.

Hoe is het Ruhrgebied groot geworden?

1. Door kantoren & diensten
2. Door mijnbouw & industrie
3. Door werkloosheid
4. Door voorzieningen

Tegenwoordig vind je steeds meer arbeidsintensieve beroepen in het Ruhrgebied

1. Waar
2. Niet waar

de diensten sector in het Ruhrgebied neemt toe?

1. waar
2. niet waar

Welke voordeel had het Ruhrgebied bij de herstructurering?

1. Er zijn lage lonen.
2. Het is slecht bereikbaar.
3. Het is een dunbevolkt gebied.
4. Het heeft goedgeschoolde beroepsbevolking.

Waarom is het Ruhrgebied "geherstructureerd"

1. Levert meer geld op
2. Industrie was verouderd
3. Was behoefte aan iets anders

De werkloosheid in het Ruhrgebied ......na 1965.

1. steeg
2. daalde

Zuid-Duitsland

Zuid-Duitsland: winnaar?

• "Zuid-Duitsland is het trekpaard van de Duitse en Europese economie."
• "Hier is een hoge concentratie aan hoogwaardige kapitaalintensieve industrieën die vooral op de export zijn gericht."

Bij de productie wordt veel kapitaal

gebruikt [dure machines, gebouwen) in vergelijking met de

kosten voor arbeid en grondstoffen . Een chemisch bedrijf is

kapitaalintensief.

Zuid-Duitsland 

Auto-industrie: Mercedes, BMW en Volkwagen

Ook andere bedrijven bij auto-industrie betrokken: leveren van onderdelen of kennis

Autofabrieken en bedrijven die onderdelen leveren zitten dicht bij elkaar: snelle levering, lage transportkosten

Zuid-Duitsland: winnaar?

Agglomeratievoordeel = Het voordeel dat bedrijven hebben doordat ze vlak bij elkaar zitten.

Denk aan:

- Fabrieken die verschillende onderdelen maken voor het eindproduct zitten dicht bij elkaar. --> Voordeel: minder tijd in transport dus lagere kosten.

Assemblage

Machines of apparaten moeten in elkaar gezet worden van losse producten. Dit gebeurt in een assemblage. Goede voorbeelden hiervan zijn fabrieken waar men auto's bouwt. 

Assemblage

--> Steeds meer naar Oost-Europa en verder

maar de innovatie blijft in Zuid-Duitsland

assemblage

arbeidsintensief

hightechindustrie

kennisintensief

Zuid-Duitsland: uitdagingen

* Van fossiele brandstof naar elektriciteit als energiebron

* Het blijven vinden van hoogopgeleide werknemers

• Hoogopgeleide bevolking
  
  
• Gericht op binnenland met grote afzetmarkt
  
  
• Goed bereikbaar over water en spoor
  
  
• Nog steeds werkloosheid en schulden, maar wel steeds minder

• Hoogopgeleide bevolking
  
  
• Agglomeratievoordelen, dus ook diensten
  
  
• Hoogwaardige maakindustrie (auto's), gericht op groeimarkten (BRICS)
  
  
• Welvarendste provincie Duitsland

            Ruhrgebied                             Zuid-Duitsland

Aan de slag...

Opdrachten maken 1.4

Klaar? Maak de herhaling (en de verdieping) van 1.4

Afsluiting

Vragen?

Huiswerk: