2.5 Oorlogen om vrijheid en macht.

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 1

Nu doen

1. Pak je boek, schrift, pen en laptop

2. start LessonUp op

Deze les

terugblik op 2.3 en 2.4

begin maken met 2.5: Oorlogen om vrijheid en macht

Een gebied bestaande uit stad met omliggend gebied heette in de Griekse Oudheid ook wel een:

1. Kolonie
2. Polis
3. Tiran
4. Monarchie

Wat is een monarchie?

1. Een regering van een kleine groep aanzienlijken
2. Een regering met een alleenheerser die de macht gegrepen heeft
3. Een regering door een vorst, meestal een koning
4. Een regering waarbij het volk beslist

Wat is een democratie?

1. Een regering van een kleine groep aanzienlijken
2. Een regering waarbij het volk beslist
3. Een regering door een vorst, meestal een koning
4. Een regering met een alleenheerser die de macht gegrepen heeft

Athene had een (...) democratie, Nederland heeft juist een (...) democratie.

1. Indirecte, directe
2. Directe, indirecte

Sparta was een

1. Tirannie
2. Monarchie, democratie en aristocratie
3. Aristocratie
4. Democratie en monarchie

Wat past niet bij Sparta?

1. Vrouwen hadden nog minder rechten dan in Athene
2. Alles in de samenleving gefocust op oorlogvoering
3. In Sparta werden jongens vanaf 7 opgeleid tot militair
4. Spartaanse meisjes werden door hun moeder opgevoed

Wat zijn mythen?

1. Verhalen over de Olympische spelen.
2. Verhalen over de Griekse filosofie.
3. Verhalen over goden, halfgoden en helden.
4. Verhalen over de oorsprong van dieren.

Wat is een filosoof

1. Iemand die op zoek is naar wijsheid
2. Iemand die op zoek is naar vrijheid
3. Iemand die op zoek is naar macht
4. Iemand die onderzoek doet

Een filosoof is iemand die ....

1. die onderzoekt hoe de natuur in elkaar zit.
2. die de wereld probeert te begrijpen zonder godenverhalen
3. die in wetenschap en godsdienst geïnteresseerd is.
4. verhalen vertelt over goden en mensen

 2.5 Oorlogen om vrijheid en macht

Grieken in de aanval

leerdoelen

1. wat waren de oorzaken en gevolgen van de Perzische oorlogen?

Griekenland in de Oudheid

Perzische rijk rond 500 v.Chr.

Het Perzische rijk

wilde Griekenland veroveren: dat wilden de Grieken niet

belangrijk voor de landbouw

'Verdeeld of eenheid'

1. Perzische Oorlogen : Grieken <-> Perzen

2. Peloponnesische Oorlog: Sparta <-> Athene

Perzische oorlogen

Een machtig rijk rondom het Midden-Oosten, Klein-Azië, Egypte en delen Azië tot aan India.

                           <- leider: Darius I
                                           
                                         <- zoon: Xerxes

Grieken tegen Perzen

Op deze kaart zie je waar Perzië ligt ten opzichte van Griekenland. De Eerste Perzische oorlog vond plaats in de buurt van het plaatsje Marathon. De Tweede Perzische oorlog  bij Thermopylae en Salamis.

Verdediging tegen de Perzen

De Grieken voerden vaak oorlog met elkaar, maar toen de Perzen kwamen moesten ze samen Griekenland verdedigen.
Doordat Athene een opstand in het Perzische Rijk steunde, had Perzië een motief om Athene aan te vallen.

De Grieken wisten in 490v.Chr. de Perzen bij de stad Marathon te verslaan

Met een groot leger trekken de Perzen door Griekenland. Bij het plaatsje Marathon worden de Perzen uiteindelijk verslagen. Om dit goede nieuws naar Athene te brengen, werd Philippides naar Athene gestuurd. Volgens de legende rende hij in één keer naar Athene. Hij rende daarmee de eerste marathon.

https://www.youtube.com/watch?v=02dMU8nJj-k

Slag bij marathon. film: 300 rise of an Empire

Lees blz. 45: De eerste Perzische oorlog:
Wat was de aanleiding voor koning Darius om de eerste Perzische oorlog te starten?

Eerste Perzische Oorlog (492 v. Chr.)

• Darius I stuurt zijn generaal Mardonios op pad om Thracië te veroveren en daarna Griekenland.
  
• Vloot vergaat door storm bij  berg Athos (300 schepen; 20.000 man)
• Expeditie afgeblazen

Eerste Perzische Oorlog (490 v. Chr.)

• Darius stuurt 600 schepen direct over zee; zij verwoesten het eiland Euboia en gaan door naar Marathon
  
• Atheense soldaten overrompelen de Perzen (6400 192 doden)
• Perzen vluchten en trekken zich terug.
  

Marathon

 

Een Atheense soldaat rende in één keer van Marathon naar Athene (42km) om de overwinning te melden...

Tijdens welke oorlog vond de slag bij Marathon plaats?

1. Perzische Oorlog
2. Peloponnesische oorlog
3. Punische Oorlog

De eerste Perzische oorlog werd gewonnen door:

1. De Spartanen bij Thermopylea
2. De Atheners bij Marathon
3. De Perzen bij Salamis
4. De Spartanen en Atheners bij Marathon

Wat was er zo bijzonder aan de Perzische oorlogen?

1. Alle Grieken werkten samen tegen Perzië
2. De Grieken hadden na de oorlog één groot rijk.
3. Sparta en Athene gingen tegen elkaar vechten.
4. Athene verloor na de oorlog haar democratie.

Welke beroemde veldslag maakte een einde aan de eerste Perzische oorlog?

1. De slag bij Olympia
2. De slag bij Atletiek
3. De slag bij Marathon
4. De slag bij Best

Tweede Perzische oorlog (481-479)

• Xerxes nieuwe koning (Ahasveros) 
• Stuurde leger langs twee routes: leger over land; vloot volgde over zee
• Griekenland verenigde zich in de Helleense Bond 
• Landleger Perzen verslagen bij Thermopylae (481) en Plataiai (479) 
• Perzische vloot verslagen bij  Salamis (480) 

Uiteindelijk werden de Perzen dankzij de Atheense vloot verslagen.

https://www.youtube.com/watch?v=HdNn5TZu6R8&t=169s

1e veldslag. film: 300

https://www.youtube.com/watch?v=Ftl6hjmqSnA&t=56s

Slag bij Salamis. film: 300 Rise of an Empire

Leonidas

Koning van Sparta

Held van slag bij Thermopylae

vocht met 300 Spartanen tegen de Perzen.

Hij verloor door verraad.

Tweede Perzische oorlog

Slag bij Salamis

• Zeeslag
• Griekse triremen tegen Perzische oorlogsschepen
• Miltiades lokt Xerxes met een list in de baai
• Xerxes moet machteloos toekijken hoe zijn vloot wordt vernietigd.

Trireem

Aan de slag

Maak 2.5 opdracht 1 t/m 9.

Maak ook de kaartopdrachten.

Sparta

 

• 1. Monarchie (2 koningen!)
  2. vrede: rechter en priester
  3. oorlog: aanvoerders leger
  4. Volksvergadering van burgers met weinig macht
  5. Groep van 5 neemt alle beslissingen
  6. Deze groep controleert alles!

Sparta : krijgerstaat

Athene

VS

Sparta

Sparta

Athene

sparta

athene

Hoe heette de oorlog tussen Athene en Sparta

1. De Perzische oorlog
2. De Punische oorlog
3. De Peloponnesische oorlog
4. De Paplepel oorlog

Sparta wint

Na 30 jaar...

maar door de lange oorlog zijn zowel Athene en Sparta erg verzwakt!

Perzische Oorlogen

Oorzaak

Gevolg

Peloponnessische Oorlog 

Oorzaak

Gevolg

TERUGBLIK

Perzen verslagen

Griekse stadstaten verzwakt

Kolonies betalen veel belasting aan de Perzen

Grote verschillen Sparta en Athene

Videofragment 

paard van Troje