Dorp onder het puin na instorten gletsjer

• Mens & Maatschappij
• Praktijkonderwijs
• Leerjaar 1

Dorp onder het puin na instorten gletsjer

Wat weet jij al over gletsjers en het
Zwitserse dorp Blatten?

jeugdjournaal.nl

Dorp onder het puin na instorten gletsjer

Een groot deel van de Zwitserse Birchgletsjer is

woensdagmiddag omstreeks 15.30 uur ingestort. Daarbij heeft een lawine van ijs, modder en puin een groot deel van het dorp Blatten bedolven. Hoewel het bergdorp geëvacueerd was, wordt een 64-jarige inwoner nog vermist. “Het dorp is bijna volledig bedekt door puin, zelfs de kerk is verdwenen.”

Welke moeilijke woorden ken jij niet?
Kijk ook even op je papier.

Wat is er woensdagmiddag rond 15.30 uur gebeurd bij de Birchgletsjer?

1. Een aardbeving heeft Blatten getroffen
2. Een vulkaan is uitgebarsten
3. Een groot deel van de gletsjer is ingestort
4. Er was een zware storm

Wat is er met het dorp Blatten gebeurd?

1. Het dorp is overstroomd door regen
2. Het dorp is bedolven onder ijs, modder en puin
3. Het dorp werd getroffen door een bosbrand
4. Het dorp werd getroffen door bliksem

Berg en gletsjer brokkelen af 

Vorige week al werd het dorpje Blatten ontruimd. Driehonderd inwoners moesten evacueren.

Deskundigen waren namelijk bang voor een grote aardverschuiving. Boven Blatten brokkelt de berg Kleine Nesthorn al een tijdje af. Grote brokken steen vielen op de Birchgletsjer. Door het grote gewicht is die gletsjer ook aan het afbrokkelen. Dinsdagnacht ontstonden de eerste instortingen. De inwoners zijn verbijsterd. Iedereen hoopte dat de gletsjer maar voor een deel zou instorten. De mensen zijn alles kwijt. Ze herkennen hun dorp niet meer: bijna alles is ingestort. 

Welke moeilijke woorden ken jij niet?
Kijk ook even op je papier.

Waarom was Blatten vooraf geëvacueerd?

1. Vanwege een sneeuwstorm
2. Omdat er gevaar was voor een aardverschuiving
3. Omdat er te veel toeristen waren
4. Vanwege een gaslek

Wat gebeurde er met de berg boven Blatten?

1. De top werd hoger
2. De berg bewoog naar beneden
3. De berg brokkelde af
4. Er groeide een gletsjer bovenop

Opwarming van de aarde 

Een gletsjer is een soort bevroren rivier op een berg. Gletsjers ontstaan doordat er in de winter sneeuw valt. Als die sneeuw lang genoeg blijft liggen en er een dikke laag sneeuw ontstaat, dan perst die sneeuw zich samen tot een laag ijs. Een gletsjer kan door zijn grote gewicht gaan bewegen. Hij stroomt dan heel langzaam naar beneden. In een stabiel klimaat blijft een gletsjer ongeveer even groot. In de zomer smelt hij een beetje en verliest hij wat ijs. Dat krijgt hij er in de winter dan weer bij door sneeuwval. Maar gletsjers in de Zwitserse Alpen zijn de afgelopen jaren heel snel gesmolten. De opwarming van de aarde is de belangrijkste oorzaak. Er valt minder sneeuw en gletsjers smelten sneller.

Welke moeilijke woorden ken jij niet?
Kijk ook even op je papier.

Wat gebeurt er met een gletsjer in een stabiel klimaat?

1. Hij groeit elk jaar
2. Hij blijft ongeveer even groot
3. Hij verdwijnt langzaam
4. Hij wordt vloeibaar

Waardoor smelten gletsjers sneller dan vroeger?

1. Door sneeuwval
2. Door regenwater
3. Door de opwarming van de aarde
4. Door aardbevingen

Drinkwater

Gletsjers zijn belangrijk, want ze zorgen voor drinkwater voor miljoenen mensen. En het smeltwater van gletsjers wordt gebruikt om elektriciteit mee te maken. Het kan bovendien gevaarlijk zijn als gletsjers krimpen. Want als een gletsjer kleiner wordt of verschuift, kunnen er

steenlawines ontstaan. Het verdwijnen van de gletsjers in de Alpen heeft ook gevolgen voor rivieren. Als er geen smeltwater meer in de rivier terechtkomt, wordt de stand van het water lager. Een voorbeeld is de Rijn, waar het gesmolten water van de Zwitserse gletsjers in uitkomt.

Weinig smeltwater veroorzaakt dus droogte. En dat kan weer gevolgen hebben voor de landbouw. Maar volgens wetenschappers is dat effect in Europa voorlopig nog klein. 

Welke moeilijke woorden ken jij niet?
Kijk ook even op je papier.

Wat is een gevolg van het verdwijnen van gletsjers?

1. Minder landbouw
2. Meer rivieren
3. Meer sneeuw in de zomer
4. Steenlawines kunnen ontstaan

Welk belangrijk nut hebben gletsjers voor mensen?

1. Ze zorgen voor drinkwater
2. Ze zorgen voor zonne-energie
3. Ze houden dieren warm
4. Ze veroorzaken aardbevingen

Supergrote deken

Sommige landen proberen iets te doen tegen het smelten van gletsjers. Ze doen allerlei experimenten. Zo wordt er bijvoorbeeld sneeuw gespoten op de gletsjers. En Zwitserland heeft een grote gletsjer met een gigantische 'deken' ingepakt. De deken moet de warmte tegenhouden in de zomermaanden. Wetenschapper Hans Oerlemans vindt dat een mooi plan.

Maar hij denkt dat dit soort oplossingen een druppel op een gloeiende plaat is. “Dit is niet genoeg om het wereldwijde probleem aan te pakken. Daarvoor moeten we de opwarming van de aarde beperken.” 

Welke moeilijke woorden ken jij niet?
Kijk ook even op je papier.

Wat gebeurt er als er minder smeltwater in de Rijn komt?

1. Er komen meer vissen
2. Er ontstaan nieuwe gletsjers
3. De rivier droogt volledig op
4. Het waterpeil daalt

Wat vindt wetenschapper Hans Oerlemans van de ‘gletsjerdeken’?

1. Hij vindt het een oplossing voor alles
2. Hij denkt dat het niet werkt
3. Hij vindt het een leuk experiment, maar niet genoeg
4. Hij heeft het idee bedacht

Open vragen

Wat weet je nog?

Waarom was het dorp Blatten vooraf al ontruimd?

Wat is een gletsjer en hoe ontstaat hij?

Noem twee gevolgen van het verdwijnen van gletsjers.

Wat proberen sommige landen te doen om gletsjers te beschermen?

Waarom vinden wetenschappers de opwarming van de aarde zo’n groot probleem voor gletsjers?