grammatica les 1: woordsoorten

• Nederlands
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 1

Nederlands
Grammatica
Woordsoortbenoeming 1
Havo 1

terugblik

...je kunt de persoonsvorm vinden in een zin.

...je kunt zinnen in zinsdelen verdelen.

... je kunt het werkwoordelijk gezegde benoemen.

...je kunt het onderwerp benoemen.

...je kunt het lijdend voorwerp benoemen.

...je kunt het meewerkend voorwerp benoemen.

alles hoort bij zinsontleding

Vandaag ga je leren...

...om woordsoorten te herkennen en benoemen.

is dus de andere kant van grammatica, namelijk woordbenoeming

Welke woordsoorten
ken je al?

Sleep het woord naar de juiste woordsoort

De

handschoen

was

nat.

lidwoord

zelfstandig naamwoord

werkwoord

welk woordsoort is 'zwemmen'?

1. werkwoord
2. voorzetsel
3. lidwoord
4. bijvoeglijk naamwoord

Wat is de woordsoort?

Uitleggen

1. lidwoord
2. zelfstandig naamwoord
3. werkwoord
4. persoonlijk voornaamwoord

Welke woordsoort is onderstreept?
De makkelijkste woordsoort vind ik het lidwoord.

_________________

1. werkwoord
2. zelfstandig naamwoord
3. bijvoeglijk naamwoord
4. lidwoord

Wat is de woordsoort?

MIJN laptop is kapot.

1. lidwoord
2. zelfstandig naamwoord
3. werkwoord
4. bezittelijk voornaamwoord

Wat is de woordsoort?

Er ligt veel rotzooi ACHTER de kast.

1. voorzetsel
2. zelfstandig naamwoord
3. bezittelijk voornaamwoord
4. lidwoord

Welke woordsoort moet op het streepje staan?

De koeien _____ weer naar buiten.

1. lidwoord
2. werkwoord
3. zelfstandig naamwoord
4. geen woordsoort

Welke woordsoort moet op het streepje staan?

___ vogels vliegen in de lucht.

1. lidwoord
2. werkwoord
3. zelfstandig naamwoord
4. geen woordsoort

'Welke sprong maak jij?'

Tot welke woordsoort behoort 'jij'?

1. werkwoord
2. bijvoeglijk naamwoord
3. persoonlijk voornaamwoord
4. bezittelijk voornaamwoord

Woordsoorten zijn lastig.

Welke woordsoort is 'zijn'?

1. Zelfstandig naamwoord
2. Bijvoeglijk naamwoord
3. Werkwoord
4. Persoonlijk voornaamwoord

Zijn spullen lagen door de hele kamer

Welke woordsoort is 'zijn'?

1. Bezittelijk voornaamwoord
2. Bijvoeglijk naamwoord
3. Werkwoord
4. Persoonlijk voornaamwoord

Wat is 'schoolexamen' voor een woordsoort?

"Het schoolexamen was moeilijk."

1. zelfstandig naamwoord
2. persoonlijk voornaamwoord
3. werkwoord
4. lidwoord

Hij wast zich.
hij- welke woordsoort?

1. lidwoord
2. voorzetsel
3. persoonlijk voornaamwoord
4. bezittelijk voornaamwoord

Tot welke woordsoort kan het woord 'het' behoren?

1. Persoonlijk voornaamwoord
2. Lidwoord
3. Bijvoeglijk naamwoord
4. Voorzetsel

Werkwoord (ww)

Een werkwoord vertelt je wat er gebeurt.
Werkwoorden zijn doe-woorden (of iets wat je kunt doen)

Voorbeelden…

• zwemmen
• lopen
• kijken

Lidwoorden (lw)

Er zijn er maar 3:

Zelfstandig naamwoorden (znw)

zijn namen van mensen, dieren, planten, dingen

vb: baby - hond - begonia - kast

maar ook:

• eigen namen (vb. Marieke- Jan)
• aardrijkskundige namen (vb. Amerika-Atlantische Oceaan)

Bijvoeglijk naamwoord (bnw)

Een bijvoeglijk naamwoord voegt iets toe aan een zelfstandig naamwoord

•  ze zeggen hoe het zelfstandig naamwoord eruit ziet 
• of hoe ze zijn

vb. de prachtige bloemen / de succesvolle schrijver

Voorzetsels

Voorzetsels geven heel kort aan waar iets is. Ze worden ook wel 'kastwoorden' genoemd.

Vb.: de vaas staat in de kast.

de vaas staat op de kast.

de vaas staat achter de kast.

de vaas staat tegen de kast.

enz. daarom heten voorzetsels ook wel 'kastwoorden'

Persoonlijk voornaamwoord

Een persoonlijk voornaamwoord geeft de persoon aan. Voorbeelden van persoonlijke voornaamwoorden zijn:
Ik, jij/je, u, hij, zij, wij, jullie, ze/zij
Mij/me, jou/je, hem, haar, ons, hen/hun

Dus zodra je één van bovenstaande woordjes in een zin ziet staan, dan is het een persoonlijk voornaamwoord.

De leraar geeft mij een cadeautje (mij=een persoon; dus persoonlijk vnw)

Zij gaan morgen zwemmen (zij=personen; dus persoonlijk vnw)

Wat weet zij er nu van? (zij=een persoon; dus persoonlijk vnw)

Dat boek is van hem. (hem=een persoon; dus persoonlijk vnw)

Bezittelijk voornaamwoord

Geeft een bezit aan. Het geeft aan van wie het voorwerp is.

Vb. mijn boek (het boek is van mij en niet van iemand anders)

        zijn mooiste film (het is zijn mooiste film en niet van iemand  anders)

Let op: geeft het woord een persoon aan, dan is het een persoonlijk vnw

geeft het woord bezit aan, dan is het een bezittelijk vnw

Vb.: dat is mijn (bvnw) boek, maar dat boek is van mij (pvnw)

Hoeveel zelfstandige naamwoorden tel je in onderstaande zin?

De winkelier heeft de klant het artikel gegeven.

1. 3
2. 4
3. 5
4. 6

Hoeveel lidwoorden tel je in onderstaande zin?

De winkelier heeft de klant het artikel gegeven.

1. 1
2. 2
3. 4
4. 3

Schrijf alle woorden onder elkaar en schrijf bij elk woord de woordsoort erachter

'De lieve oma heeft een prachtige taart voor haar kleinzoon gebakken.'

Schrijf in onderstaande zin voor elk zelfstandig naamwoord een bijvoeglijk naamwoord.

Een tennisser geeft tennislessen aan kinderen op de basisschool.

Schrijf in onderstaande zin voor elk zelfstandig naamwoord een bijvoeglijk naamwoord.

Volgens hem moet de jeugd veel meer aan sportactiviteiten gaan doen.

Schrijf in onderstaande zin voor elk zelfstandig naamwoord een bijvoeglijk naamwoord.

De jongens zoeken een boek over aardbevingen.

Schrijf in onderstaande zin voor elk zelfstandig naamwoord een bijvoeglijk naamwoord.

Misschien gaan de broers samen naar de wedstrijd van hun club kijken.

Schrijf in onderstaande zin voor elk zelfstandig naamwoord een bijvoeglijk naamwoord.

De katten liggen gezellig in de achtertuin op het dak van het tuinhuisje te zonnen.

Lees de tekst en maak de vraag op de volgende slide.

Schrijf uit tekst 5 alle werkwoorden, zelfstandige naamwoorden, bijvoeglijke naamwoorden en voorzetsels op.

Wanneer gebruik je woorden als 'ik, jij, hij, jullie en wij' ?

Maak met elk van de volgende woorden aparte zinnen:
ik - jullie - hij - jij

Gebruik elk van de volgende woorden in aparte zinnen: mij - haar - ons - ,jou

Schrijf de persoonlijke voornaamwoorden op uit de volgende zin.
Schrijf erachter enkelvoud of meervoud en om welke persoon het gaat.

Wij geven hun de overgebleven frisdrank.

Schrijf de persoonlijke voornaamwoorden op uit de volgende zin.
Schrijf erachter enkelvoud of meervoud en om welke persoon het gaat.

Het zal mij en ook jullie niet meer gebeuren!

Schrijf de persoonlijke voornaamwoorden op uit de volgende zin.
Schrijf erachter enkelvoud of meervoud en om welke persoon het gaat.

Aan hen moet hij geen aandacht besteden.

Schrijf de persoonlijke voornaamwoorden op uit de volgende zin.
Schrijf erachter enkelvoud of meervoud en om welke persoon het gaat.

Ze zullen ons een lesje willen leren.

Wat is het verschil tussen een persoonlijk voornaamwoord (p.vnw) en een bezittelijk voornaamwoord (b.vnw)?

Voeg in de volgende zin een bezittelijk voornaamwoord toe.

Waar liggen … voetbalschoenen?

Wat is het bezittelijk voornaamwoord en wat is het persoonlijk voornaamwoord in de onderstaande zin?

Hij kan zijn hond niet aan.

Wat is het bezittelijk voornaamwoord en wat is het persoonlijk voornaamwoord in de onderstaande zin?

Wij hebben de banden van onze fietsen opgepompt.

Wat is het bezittelijk voornaamwoord en wat is het persoonlijk voornaamwoord in de onderstaande zin?

Ik bezeer me aan zijn voet die uitsteekt.

Wat is het bezittelijk voornaamwoord en wat is het persoonlijk voornaamwoord in de onderstaande zin?

Uw auto staat verkeerd geparkeerd in mijn straat.

Wat is het bezittelijk voornaamwoord en wat is het persoonlijk voornaamwoord in de onderstaande zin?

Wat zeg jij tegen jouw oma en opa?

Wat is het bezittelijk voornaamwoord en wat is het persoonlijk voornaamwoord in de onderstaande zin?

Van onze ouders moet ik mijn kamer schoonmaken en voor straf ook hun kamer.

Wat is het bezittelijk voornaamwoord en wat is het persoonlijk voornaamwoord in de onderstaande zin?

Ik heb nu de PS4 van jouw broertje geleend, maar hij wil zijn PS4 graag terug.