Les 5.6 Cursus A OA opvoedingsmiddelen

• Welzijn
• MBO
• Studiejaar 1

Cursus A onderwijsassistente

Groepsdynamiek

Periode 5 bestaat uit:

• 8 weken onderwijs
• In week 9 krijgen gaan jullie de formatieve toetsingen inleveren 
• Weekplanning staat op Its'learning

Vaststellen deadline

• Week 9 
• Op jouw lesdag

Ma	03-11-2025
Di	04-11-2025
Woe	05-11-2025
Do	06-11-2025
Vr	07-11-2025

Boek: Onderwijs als werkveld M3; H1 Toezicht houden buiten lessen

H1.3 Gedrag

H1.3.1 Gewenst en ongewenst gedrag

H1.3.2 Gedrag reguleren

H1.3.3 Conflicten oplossen

H1.4 Interactievaardigheden

Lesdoelen

Aan het einde van deze les kan ik:

☑️Toelichten hoe je gewenst gedrag stimuleert en ongewenst gedrag afremt, en hoe je 

       eventuele conflicten op kunt lossen.
☑️Uitleggen hoe je de interactievaardigheden inzet bij toezicht houden buiten de lessen.

Lesprogramma

• Terugblik vorige les (5 min)
• Stukje theorie (20 min)
• Opdracht opvoedingsmiddelen (30 min)
• Afsluiting (5 min)

Programma

• Terugblik (5 min)
• Theorie (20 min)
• Opdracht (30 min)
• Afsluiting (5 min)

 

📝 Terugblik

✅Groepsdynamiek; welke factoren de samenstelling van een groep beïnvloeden (bijv. leeftijd, 

        achtergrond, interesses)

✅Benoemen welke verschillen en overeenkomsten er kunnen zijn in hoe jongens en meisjes 

       zich gedragen in een groep

✅Voorbeelden geven van verschillende rollen en relatiestijlen die binnen een groep 

       voorkomen (zoals leider, volger, mediator)

✅Herkennen wat een positieve groep onderscheidt van een negatieve groep en loszand groep

✅Uitleggen wat de gevolgen kunnen zijn van “er niet bij horen” en hoe je hier als pedagogisch 

      medewerker of onderwijsassistent mee om kunt gaan.
 

Wat valt volgens jouw onder ongewenst pubergedrag?

Definitie

Ongewenst pubergedrag is gedrag van een puber dat het samenleven, leren of werken verstoort, doordat het gepaard gaat met gebrek aan respect, zelfbeheersing of verantwoordelijkheid, en niet in overeenstemming is met de geldende regels of verwachtingen.

Respect

Respect betekent dat je anderen waardeert en accepteert zoals ze zijn, ongeacht verschillen in mening, uiterlijk, achtergrond of gedrag. Het houdt in dat je rekening houdt met de gevoelens, grenzen en rechten van anderen, en dat je op een beleefde en eerlijke manier met elkaar omgaat.

Programma

• Terugblik (5 min)
• Theorie (20 min)
• Opdracht  (30 min)
• Afsluiting (5 min)

 

Voorbeelden

⛔Brutaal of uitdagend reageren op volwassenen

❌Grenzen opzoeken of overschrijden (zoals schelden, 

       weigeren, provoceren)

🔇Niet luisteren of afspraken negeren

😡Agressief of pestend gedrag.

📵Overmatig gebruik van telefoon/social media tijdens de les

Vraag❓

Het eerste en tweede jaar op de middelbare school kan erg lastig zijn. Waarom denk jij dat dit zo is? 

Denk hierbij zowel aan veranderingen in jezelf (zoals puberteit, emoties, zelfstandigheid) als aan wat de school of docenten van je vragen.

Programma

• Terugblik (5 min)
• Theorie (20 min)
• Opdracht  (30 min)
• Afsluiting (5 min)

 

Pubers (12 - 17 jaar) VO & MBO

☑️Ongewenst gedrag in de puberteit is vaak een uiting van ontwikkeling, op         zoek naar hun eigen identiteit       

☑️Een uitval naar jou is meestal niet persoonlijk

☑️Grenzen opzoeken hoort bij deze levensfase

☑️Leren omgaan met emoties en regels

‼️Gebruik humor - verdiep je in hun wereld - grenzen stellen- oorzaak en 

       gevolg 

Aandachtspunten bij pubers

☑️Wees duidelijk en consequent --> voorspelbaar 

☑️Benadruk positief gedrag

☑️Geef vertrouwen 

☑️Betrek de leerlingen en studenten bij plannen en activiteiten

☑️Neem je leerlingen serieus. Blijf altijd met ze in gesprek en luister naar 

       hun verhaal zonder te oordelen

☑️Handel met respect. Maar maak ook duidelijk dat ze jou met respect moeten behandelen.

☑️Reageer niet afwijzend op elke provocatie. Houd de sfeer positief door met humor te 

       reageren.

☑️Treed op tegen ongewenst gedrag, maar niet tegen de persoon

De 3 O’s: conflicten begeleiden als onderwijsassistent

• Conflicten komen dagelijks voor tussen leerlingen.
• Als onderwijsassistent help jij kinderen begrijpen, oplossen en herstellen.
• Met de 3 O’s geef je structuur aan je begeleiding:

1. Onderzoeken → Wat is er gebeurd?
2. Oplossingen bedenken → Hoe kunnen we dit oplossen?
3. Opnieuw vrienden worden → Hoe gaan we weer samen verder?

📌 Doel: rust herstellen, emoties reguleren en positief gedrag stimuleren.

Programma

• Terugblik (5 min)
• Theorie (20 min)
• Opdracht  (30 min)
• Afsluiting (5 min)

 

1️⃣ Onderzoeken 

Grip krijgen op de situatie

Laat beide leerlingen hun verhaal doen.

Stel open vragen:

• “Wat is er aan de hand?”
• “Wat wilde jij?”
• “Hoe voelde je je toen?”

Blijf neutraal en luister actief

2️⃣ Samen vooruitkijken

Stimuleer kinderen om mee te denken:

• “Wat helpt je om rustig te blijven?”
• “Hoe kun je het de volgende keer anders doen?”
• Sluit aan bij leeftijd en belevingswereld.

Geef opties of voorbeelden bij jongere kinderen.

📌 Doel: leerlingen leren verantwoordelijkheid nemen voor hun gedrag

3️⃣ Opnieuw vrienden worden

Verzoen-stap – Samen verder

• Richt je op herstel van de relatie.
• Vraag: “Wat kun je doen om het weer goed te maken?”

                      “Kunnen jullie weer samen spelen of samenwerken?”

• Geef complimenten bij positief gedrag.
• Accepteer dat ‘weer vrienden worden’ niet altijd letterlijk hoeft, respectvol verdergaan is genoeg.

📌 Doel: positieve afsluiting, vertrouwen herstellen, samenwerken stimuleren

Programma

• Terugblik (5 min)
• Theorie (20 min)
• Opdracht  (30 min)
• Afsluiting (5 min)

 

📚 Opdracht: Opvoedingsmiddelen

🎯Doel: Je leert de 8 opvoedingsmiddelen herkennen, begrijpen en kritisch bekijken.

• Individuele opdracht
• Opdracht wordt uitgedeeld door 

       docent

• Nabespreking

Programma

• Terugblik (5 min)
• Theorie (20 min)
• Opdracht  (30 min)
• Afsluiting (5 min)

 

Interactievaardigheden toepassen bij contact met studenten

📝 Wat heb ik vandaag geleerd

✅Toelichten hoe je gewenst gedrag stimuleert en ongewenst gedrag afremt, en hoe je

       eventuele conflicten op kunt lossen.

✅Uitleggen hoe je de interactievaardigheden inzet bij toezicht houden buiten de lessen.

Programma

• Terugblik (5 min)
• Theorie (20 min)
• Opdracht  (30 min)
• Afsluiting (5 min)

 

Vooruitblik voor de komende les

Boek: Pedagogisch klimaat M2; H2 Diversiteit in het werkveld