les 5

• Verpleging en verzorging
• MBO
• Studiejaar 3

Stervensfase les 5

begrip en bewustwording van de stervensfase, empathie en compassie voor terminaal zieke patiënten

             Abstineren

staken of afzien van levensverlengend handelen

Markeren van de stervensfase

Belang van tijdige markering voor patiënten

• Van symptoomcontrole naar optimaal comfort.
  
• Voorbereiden op naderende dood – afscheid kunnen nemen
  
• Terugtrekken uit het leven vraagt om ‘met rust gelaten te worden’
  

Belangrijke signalen van de naderende dood zijn: 

• Niet of nauwelijks eten en drinken, slikreflex verdwijnt
• Snelle, verzwakte pols
• Verandering in ademhaling
• Bewustzijnsdaling
• Toenemende desoriëntatie, soms gepaard gaand met hallucinaties en terminale onrust 
• Temperatuurschommelingen
• Koud aanvoelende, soms cyanotische extremiteiten 
• Circulatievlekken
• Spitse neus, ingevallen wangen, bleke huid

Anorexie-cachexie syndroom

patiënten overlijden niet omdat ze niet meer eten, ze eten niet meer omdat ze overlijden

Reutelende ademhaling

Tijdens de stokkende ademhaling kan er sprake zijn van een reutelend geluid. Dit geluid wordt veroorzaakt doordat de normale hoest- en slikprikkels verdwijnen en slijm zich ophoopt in de keelholte of de luchtpijp. 

Circulatievlekken

Het bloed zal zich voornamelijk nog voortbewegen in de torso. Hierdoor krijgen onder meer de ledematen, de mond en de neus geen bloed meer. Als gevolg hiervan worden ze koud en ontstaan er paarsblauwe vlekken. Deze worden ook wel 'circulatievlekken' genoemd.

De Cheyne-Stokes ademhaling wordt veroorzaakt door veranderingen in de chemische balans in het bloed, zoals een lage concentratie zuurstof en een hoge concentratie kooldioxide. 

Zorg tijdens de terminale fase

Kwaliteit van sterven staat centraal. 

• Alle zorg is gericht op het bieden van comfort. 
• Voorlichting geven aan de naasten. 
• Goede mondzorg
• Verschonen van incontinentiemateriaal
• Wassen van het gezicht, de handen en de genitaliën. 
• Pijnmedicatie: insuflon. 

Besteed aandacht aan naasten en mantelzorgers.   begeleiding 

het niet willen loslaten.

eerlijk en oprecht

Zorgpad stervensfase:

• Draagt bij aan kwaliteit van zorg voor de palliatieve zorgvrager;
• 
  
• Vermindert de last van symptomen tijdens de terminale fase;
• 
  
• Verbetert de communicatie met de zorgvrager en zijn sociale netwerk;
• 
  
• Verbetert en stimuleert de multidisciplinaire samenwerking.

hospicelansingerland.nl

Sedatie, euthanasie en versterven

- Wat is palliatieve sedatie?

Verminderen bewustzijn, het leven wordt niet actief beëindigd

- Wat is euthanasie

Het leven wordt actief beëindigd met behulp van een arts

Wat is versterven?

Versterven

Versterving is overlijden als gevolg van het niet toedienen van vocht en voedsel wanneer een patiënt dat zelf niet meer wenst of als gevolg van het bewust niet meer eten en drinken door een persoon.

Geen euthanasie

Een patiënt sterft na een aantal dagen aan de gevolgen van uitdroging. Dit kan tot ongeveer twee/drie weken duren. Door de uitdroging vallen de vitale organen één voor één uit.

Om het moment van sterven te bespoedigen, kunnen ernstig zieke mensen er bewust voor kiezen met eten en drinken te stoppen. De inname kan geleidelijk verminderd worden, maar er kan ook op één moment voor een totale stop gekozen worden. Het bewust afzien van eten en drinken om de dood te bespoedigen is iets anders dan. versterven. Bij versterven gaat het om het geleidelijk minder eten en drinken als onderdeel van een terminale ziekte of ouderdom. Versterven is geen actieve keuze terwijl bij het bewust afzien van eten en drinken iemand uit overtuiging kiest voor de dood.

Door het lichaam vocht en voedsel te onthouden, gaat het lichaam de eigen reserves aanspreken. Afhankelijk van de conditie, sterft een ernstig zieke doorgaans binnen één à twee weken. Als de stervende af en toe nog wat water drinkt, kan het iets langer duren (meerdere weken). Veel mensen hebben een negatief idee over deze manier van sterven. Als dit proces echter gepaard gaat met goede begeleiding en verzorging, kan het tot een rustige en zachte dood leiden. Dat heeft het menselijk lichaam grotendeels aan zichzelf te danken: door te vasten maakt het lichaam endorfine aan. Dit zorgt voor een prettig gevoel. Op den duur komt daar een zekere sufheid bij. Ook deze conditie wordt vaak als aangenaam ervaren.

Lijkvlekken

Lijkvlekken zijn in de regel blauwrode tot paarsrode markeringen op het lichaam. Ze vormen een van de verschijnselen die vlak na de dood ontstaan. Vaak worden circulatievlekken vóór het overlijden voor lijkvlekken aangezien.

 Hoewel de markeringen op elkaar kunnen lijken, ontstaan circulatievlekken in de terminale fase, doorgaans vlak vóórdat de dood een feit is.

Na het overlijden

Wanneer de dood is vastgesteld, moet een arts de lijkschouwing doen. 

Het doel hiervan is een niet-natuurlijke dood uit te sluiten. 

De overledene moet binnen drie uur geschouwd worden.

 

Wanneer in verpleeg- of verzorgingshuis sprake is van ‘verwacht overlijden’ en dit overlijden vindt plaats tussen 23.00 uur en 07.00 uur, dan mag de dienstdoende arts wachten met schouwen tot de volgende ochtend. 

De schouw vindt uiterlijk om 08.00 uur plaats.

 Er moet wel direct geschouwd worden als de familie daarom vraagt of als er een vermoeden van een onnatuurlijke dood is.

Obductie 

- precieze doodsoorzaak 

- erfelijke informatie 

- verbeteren van behandelingen (voor artsen)

Sectie

- onderzoek van het lichaam op verzoek van justitie

Lichaam voor wetenschap 

- geen lichaam om afscheid van te nemen

Quiz time!!