H8.2 Universele waarheid

• Kunst
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 4

H8.4 Universele waarheid

Universele waarheid

RSG Enkhuizen

[e-mail]

H8.2 De Bespiegeling

2024-2025

Kazimir Malevich (1878-1935)

'De schilderkunst is vanaf nu geen vertaling meer van wat we zien, maar van wat we denken en voelen'.

Geest boven materie

Malevich vond dat de geest boven de materie (het lijvelijke) staat. Gedachten en gevoelens waren belangrijker in zijn werk, dan het weergeven van dat wat tastbaar is (zoals een portret of landschap).

Constantin Brancusi (1876-1957)

Een van de eersten die de stap zet naar volledig abstracte beeldhouwkunst

Het weergeven van het 'uitwendige' is niet genoeg als waarheid

Brancusi was van mening dat het weergeven van het uiterlijke, het uitwendige, niet genoeg was om de essentie (waarheid) weer te geven. Zijn werk wordt steeds meer abstract, tot hij zelf het gevoel heeft dat hij de essentie van het onderwerp gevonden heeft.

Eenvoud is geen doel

Waar voor Mondriaan de eenvoud een doel op zich is, is dat voor Brancusi niet het geval. Door zijn zoektocht naar de 'waarheid', de essentie, ontstaan abstracte en versimpelde vormen.

Hilma af Klint (1862-1944)

Een van de eersten die de stap zet naar volledige abstracte kunst.

Erkenning

Voor Hilma was het niet belangrijk dat haar werk ooit gezien werd. Ze schreef geen manifesten en trad niet in de publieke ruimte met haar werk. Het heeft lang geduurd voordat zij de erkenning kreeg die ze verdiende. 

Een hogere waarheid

Hilma probeerde met haar werken spirituele ervaringen weer te geven. Haar werk gaf geen herkenbare werkelijkheid maar een hogere waarheid weer.

Béla Bartók (1881-1946)

Zoekt naar de essentie van volksmuziek om zijn eigen composities mee te maken.

Westerse academische muziek x volksmuziek

Bartók verzamelt en systematiseerd volksmuziek uit heel Europa. Deze muziek kenmerkt zich door andere toonladders, ritmes en speelwijzen dan die worden gedoceerd op de muziekacademies in Europa.

Gebruik fonograaf

Bartók gebruikt een fonograaf om muziek op te nemen in de verschillende gebieden waar hij naartoe reist.

Fonograaf

Béla wilde nieuwe technieken en westerse muziek combineren met volksmuziek uit Hongarije. Om samples op te nemen nam hij een fonograaf mee: hiermee nam hij fragmenten van de volksmuziek op. Deze samples verwerkte hij later in zijn composities.

https://nl.wikipedia.org/wiki/B%C3%A9la_Bart%C3%B3k 

Benoem aan de hand van het fragment kenmerken van volksmuziek die te horen zijn in de muziek van Bartók.

De geest is verheven boven de materie (suprematie). De geest kan alleen weergeven worden door vorm en kleur.

Abstracte kunst is meer dan de werkelijkheid, het is de (onzichtbare) waarheid, de essentie.

Alleen abstracte kunst kan de harmonie achter het zichtbare laten zien. 

De abstracte vormen worden gedicteerd door bovennatuurlijke krachten. Ze verwijzen naar een hogere, niet zichtbare, waarheid.

Overzicht

Conclusie: de universele waarheid

De kunst raakt los van het kijken naar de zichtbare werkelijkheid. Verschillende kunstenaars, zoals Mondriaan, Malevitsj, Af Klint en Brancusi bereiken elk via hun eigen weg de abstractie.

Ze zien zichzelf als kunstenaars met een missie, op zoek naar een 'universele waarheid' achter een inwisselbare werkelijkheid.

Opdracht (optioneel):

Beeld jouw essentie uit in een eenvoudige, elementaire vorm. 

Materiaal: tekenmaterialen

Techniek: vrij

Verdieping

Wil je meer weten?

Hierna volgen een aantal filmpjes over de kunstenaars en/of de periode.