Les 2 - van beweging naar instituut (1)

• Levensbeschouwing
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 5

Nieuwe religieuze bewegingen

Les 2: van beweging naar instituut

Periode 3

vwo-5

Lesdoel en lesopbouw

• Kennen: de begrippen 'beweging' en 'instituut'
• Kunnen: sleepvraag maken

1. Uitleg: van beweging naar instituut
2. Video + quizvragen
3. Zelfstandige opdracht
4. Sleepvraag
5. Reflectie: wat weten we nu?

Wat is een 'beweging'?

• Zodra mensen gaan samenwerken, maken ze al snel afspraken en ontstaat er een sociale structuur. Maar zodra een paar mensen dat doen, is er nog lang geen sprake van een echte organisatie of instituut! Het begint met een beweging. 
• Een beweging is een groepering van mensen met een min of meer gemeenschappelijke overtuiging
• Voorbeelden: milieubeweging, vredesbeweging, maar ook religieuze bewegingen.

Wat is een 'beweging'?

Vier kenmerken van een beweging:

1. Een beweging is naar buiten gericht: stelt zich kritisch op ten opzichte van een bestaande maatschappelijke situatie.
2. Een beweging is nog een lichte organisatie (er zijn nauwelijks leden die zich bezighouden met organisatorische zaken).
3. Veel vrijwilligers, weinig hiërarchie.
4. Veel ruimte voor zelfstandige meningsvorming (geen uitgewerkte, officiële leer die men zou moeten navolgen).

Van beweging naar instituut

Hoe verandert een beweging in een instituut?

Zodra deze stappen doorlopen zijn, kun je spreken van een instituut.

Stap 1	De beweging groeit, er ontstaan vaste taken, functies en gespecialiseerde bestuurders. Er ontstaat een stabielere, sociale structuur.
Stap 2	Overtuigingen worden geordend, tot samenhangend geheel gemaakt en vastgelegd.
Stap 3	De groep keert zich naar binnen , men richt zich op eigen opvattingen en leden.

Institutionaliseren

• De ontwikkeling van een beweging naar een grote organisatie of instituut wordt 'institutionaliseren' genoemd. 
• Maar realiseer je goed: institutionaliseren is geen natuurverschijnsel, het is en blijft mensenwerk!
• Het blijven mensen die bepaalde keuzes maken om iets op een bepaalde manier te doen. Het had ook anders gekund.
• We zullen het christendom als voorbeeld nemen om te kijken hoe dit proces van institutionaliseren verloopt bij een levensbeschouwelijke beweging.

Kijkvragen voor de video

1. In de video komt een voorbeeld van een 'proces van institutionalisering' in het christendom terug. Welk proces precies?
2. Welke verschillen zie je terugkomen tussen de geloofsgroepen binnen het christendom?

In de video komt een voorbeeld van een 'proces van institutionalisering' in het christendom terug. Wat is het voorbeeld?

Welke verschillen zie je terugkomen tussen de geloofsgroepen?

Zelfstandige opdracht

• Lees deze tekst over het ontstaan van het christendom en noteer tijdens het lezen het volgende: schrijf bij elk jaartal wat je in de tekst tegenkomt de bijbehorende gebeurtenis op. Je hebt ze zometeen nodig.

100
300
311
312
324
325
380

Jaartal

Gebeurtenis

Evangelie volgens Johannes geschreven

Christelijke gemeenschappen in elke provincie van Romeins rijk

uitvaardiging tolerantie-edict

Constantijn de Grote neemt Rome in

Constantijn de Grote wordt alleenheerser en ondersteunt christenen zoveel als hij kan

Concilie van Nicea bijeen geroepen

christendom staatsgodsdienst Romeins Rijk

Reflectie: wat weten we nu?

• We weten nu wat een beweging is, wat een instituut is en hoe het proces van institutionaliseren ongeveer verloopt.
• We kennen het proces van institutionalisering bij de Bijbel.
• We kennen het proces van institutionalisering bij het vroege christendom. 
• We kennen de geschiedenis van het vroege christendom.