4.2 + 4.4 De kust

• Aardrijkskunde
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 4

4.2 De kust

Leerdoelen

Uitleg

Aan de slag met opdrachten

Leerdoelen

• Je kunt het proces achter eb en vloed beschrijven.
• Je kunt uitleggen hoe natuurlijke factoren en klimaatsverandering de opbouw en afbraak aan de Nederlandse kust beïnvloeden.
• Je kunt uitleggen waarom in het deltaprogramma gekozen wordt voor adaptief watermanagement.
• Je kunt uitleggen waarom bij (noord)westerstorm het overstromingsrisico in het IJsselmeergebied en de Zuidwestelijke Delta groot is.

Opbouw Nederlandse kust

Dynamisch kustgebied:

Soms opbouw, soms afbraak.

Iedere dag is anders!

• Waddenkust
• Duinenkust 
• Estuarium
  

Zachte kust:

• stranden
  
• zandplaten
  
• duinen
  
• wadden

Harde kust:

• zeedijken
• rotsen
• boulevards

Zachte kust en harde kust

Zachte kust

Harde kust

Dijken

Strand

Waddengebied

Door de mens aangelegd 

Kenmerkend voor wadden is ...

1. veel sedimentatie en ze vallen droog
2. veel sedimentatie en altijd onder water
3. veel erosie en ze vallen droog
4. veel erosie en altijd onder water

Estuarium

Een half gesloten waterlichaam aan de kust waarin zeewater wordt verdund met zoet water -> brak water.

Er is hier een duidelijke invloed van getijden.

Ontstaan van de kust

Dynamisch systeem:

• wind
• getijden
• zeestroming
• golfwerking

Weichselien 

(ca. 115.000 - 10.000 jaar geleden)

Strandwallen gevormd door getijdenstroming.

Duinen gevormd door wind.

zeespiegel 110 m lager dan nu!

Springtij: de kracht van de zon en de maan werken in elkaars verlengde.

Doodtij: wanneer de aantrekkingskrachten van maan en zon haaks op elkaar staan.

Getijden

Springtij: extra hoog water!

Doodtij: weinig verschil tussen hoog- en laagwater.

Getijdenstroom in de Noordzee

Langs de Nederlandse westkust gaat de vloedstroom van zuid naar noord.

Windrichting (en zeestroming) helpen een handje mee.

Stranddrift

De golfsnelheid is in diep water hoger -> sedimentatie bij de kust. 

Golven schuin op de kust veroorzaken stranddrift (longshore drift). Daarbij wordt zand gemiddeld in noordoostelijke richting verplaatst.

Biodiversiteit aan de kust

Algemene regel:

In een gebied met veel dynamiek is de biodiversiteit vaak hoog/laag.

Biodiversiteit aan de kust

Algemene regel:

In een gebied met veel dynamiek is de biodiversiteit vaak laag.

Aan de slag

Maak de volgende opdrachten: 

Paragraaf 4.2: 3 en 6

Hoofdvraag 4.2 De kust: b, d, e, f

4.2 De kust

Donderdag online par. 4.4

4.4 De kust

Leerdoelen

Uitleg

Invullen vragenlijst (VIL)

zacht waar het kan, hard waar het moet

Leerdoelen

• Je kunt uitleggen hoe menselijke factoren de opbouw en afbraak aan de Nederlandse kust beïnvloeden.
  
• Je kunt uitleggen waarom in het deltaprogramma gekozen wordt voor adaptief watermanagement.
• Je kunt de gevolgen van een ingreep uit het integraal waterbeleid voor gebieden op verschillende schaal (lokaal, regionaal) en vanuit verschillende dimensies (veiligheid, natuur en economie) beschrijven en verklaren.
  

Waarom is de vloedstroom sterker dan de ebstroom en wat betekent dat voor het netto zandtransport?

Wadlopen naar Ameland en Schiermonnikoog; wie moet eerder vertrekken?

Opdracht 3

Schiermonnikoog schuift op het grondgebied van Groningen. Verklaar waarom Schiermonnikoog zich in oostelijke richting heeft verplaatst.

Opdracht 6

Schiermonnikoog schuift op het grondgebied van Groningen. Verklaar waarom Schiermonnikoog zich in oostelijke richting heeft verplaatst.

Opdracht 6

Basiskustlijn

De basiskustlijn komt in gevaar door:

- stijgende zeespiegel

- dalende bodem

- klimaatverandering 

Verschillende functies van het duingebied

Dynamisch kustbeheer

In het Deltaprogramma is besloten om de basiskustlijn te handhaven door zandsuppletie toe te passen.

Zacht waar het kan, hard waar het moet.

Hierna: vooroeversuppletie en strandsuppletie

de Zandmotor

Een nieuwe manier om de kust te verdedigen. Je spuit voortdurend zand voor de Nederlandse kust en laat de zee zelf het zand verspreiden (i.p.v. om de 5 jaar het zand op strand te spuiten).

Zeestromen en getijden zorgen voor de verspreiding van het zand. 

De zandmotor zal behalve tussen Ter Heijde en Kijkduin de kust verstevigen

1. Vooral richting Den Haag
2. Vooral richting Hoek van Holland
3. Alleen ter plekke
4. In beide richtingen in gelijke mate

Slufter

De zee krijgt de ruimte om bij hoogwater het land in te stromen.

Slufter

Dynamisch kustbeheer: Getijden en wind houden de kust in stand en vormen een gradiëntrijk milieu (= allerlei overgangen in het landschap). 

Ecologische waarde blijkt uit grote (bio)diversiteit.

Welke gradiënten ontstaan er in de Slufter?

Bolwerkvorming

Kustbebouwing belemmert beweeglijkheid kust:

Bolwerken zijn belemmering voor dynamisch handhaven.

Bolwerkvorming verhoogt overstromingsrisico ➔

Bebouwingscontouren moeten de kuststrook veiligstellen

Contourenbeleid

Hondsbossche Zeewering

In 2015 is de Hondsbossche Zeewering veranderd van een harde kering in een hybride kering:

• Extra recreatiemogelijkheden
• Lagere kosten dan dijkverzwaring
• Betere overgang tussen hard en zacht

Voor

Na

Primaire keringen

Het karakter van de Hondsbossche Zeewering is door de grootschalige zandsuppletie veranderd.

In een breed duingebied krijgt de zee hier weer grote invloed.

Door klimaatverandering is bemaling van de polders extra hard nodig.

Met zandsuppleties en met behulp van de natuur wordt het kustfundament versterkt.

Slufter

Hybride kering

Relatieve zeespiegelstijging

Dynamisch kustbeheer

Leg uit waarom de overheid en het Waterschap niet kiezen voor zandsuppletie langs de hele kuststrook van de Westerschelde.

De mythe van droge voeten

De overheid kan geen 100% veiligheid bieden. Toch lijken veel mensen daar wel op te rekenen. 

De overheid wil het overstromingsrisicobewustzijn vergroten.

4.4 De kust

Invullen vragenlijst (VIL) Classroom

Fijn Pinksterweekend!

zacht waar het kan, hard waar het moet