7.4 Schone lucht

• Biologie
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 2

7.4 Schone lucht

De leerdoelen voor deze les:

-Je moet kunnen beschrijven welke invloed ozon in de dampkring heeft op het leven op aarde.  

-Ook moet je de oorzaken en gevolgen kunnen noemen van de aantasting van de ozonlaag en van zomersmog. 

Maar eerst wat huiswerkbespreking van 7.3 (het broeikaseffect)

Als de gemiddelde temperatuur op aarde stijgt, zal de hoeveelheid waterdamp in de atmosfeer toenemen door extra verdamping uit oceanen.
Neemt hierdoor het broeikaseffect toe of af?
Leg je antwoord uit.

1. Het broeikaseffect neemt toe doordat er meer waterdamp in de atmosfeer komt. Waterdamp is geen broeikasgas.
2. Het broeikaseffect neemt af doordat er meer waterdamp in de atmosfeer komt. Waterdamp is geen broeikasgas.
3. Het broeikaseffect neemt toe doordat er meer waterdamp in de atmosfeer komt. Waterdamp is een broeikasgas.
4. Het broeikaseffect neemt af doordat er meer waterdamp in de atmosfeer komt. Waterdamp is een broeikasgas.

Bij de verbranding van biobrandstoffen ontstaat koolstofdioxide. Toch draagt dit koolstofdioxide niet bij aan de opwarming van de aarde.

Leg uit hoe dat kan.

1. Het vrijgekomen CO2 is door planten tijdens hun groei uit de lucht opgenomen. Daardoor stijgt de hoeveelheid CO2 in de lucht niet.
2. Het vrijgekomen CO2 is door planten tijdens hun groei uit de lucht opgenomen. Daardoor stijgt de hoeveelheid CO2 in de lucht.
3. Het vrijgekomen CO2 is door planten tijdens hun groei geproduceerd. Daardoor stijgt de hoeveelheid CO2 in de lucht niet.
4. Het vrijgekomen CO2 is door planten tijdens hun groei geproduceerd. Daardoor stijgt de hoeveelheid CO2 in de lucht.

Grafiek 9.2

Welk jaar in grafiek 9.2 gaf de hoogste
verandering van de gemiddelde
oppervlaktetemperatuur van de aarde?

1. 1989
2. 1998
3. 2007
4. 2008

Grafiek 9.3

Wat is het verschil of zijn de verschillen tussen grafiek 9.2 en grafiek 9.3?

1. De pieken en dalen zijn verschillend.
2. De pieken en dalen zijn verschillend en de x-as en y-as zijn verschillend.
3. De meetpunten zijn hetzelfde maar de x-as en y-as zijn verschillend.
4. De meetpunten zijn hetzelfde maar er wordt een andere lijn door getrokken.

Uit het artikel blijkt dat versterking van het broeikaseffect gunstig kan zijn voor de voedselproductie. Bijvoorbeeld: bij suikerbieten neemt het bladoppervlak toe wat leidt tot grotere suikerbieten.

Welk proces speelt hierbij een belangrijke rol? (noem 1 woord)

Welke bacterie veroorzaakt
de ziekte van Lyme?

1. Chlamydia
2. Salmonella
3. Borrelia
4. Listeria

Welke conclusie hoort bij opdracht 16?

1. Het aantal teken in Nederland dat besmet is met de Borrelia-bacterie is met de jaren toegenomen.
2. Het aantal teken in Nederland dat besmet is met de Borrelia-bacterie is met de jaren afgenomen.

Opdracht 17

-Je moet kunnen beschrijven welke invloed ozon in de dampkring heeft op het leven op aarde.  

Atmosfeer bevat ook ozon (O₃)

Dit is een belangrijk gas:

- Broeikasgas (dus aarde warmer)

- Tegenhouden UV straling

Meeste ozon in stratosfeer -->

De ozonlaag

Wat kan bij de mens de schadelijke gevolgen zijn van UV-straling?
Noem 1 woord

-Je moet kunnen beschrijven welke invloed ozon in de dampkring heeft op het leven op aarde.  

UV-straling van de zon is

schadelijk voor organismen

De ozonlaag houdt een

gedeelte van de

UV-straling tegen

-Je moet kunnen beschrijven welke invloed ozon in de dampkring heeft op het leven op aarde. 

Ozonlaag wordt aangetast door stoffen die de mens produceert. 

 

Bijvoorbeeld CFK's. 

Cfk's zitten (zaten) in spuitbussen en koelkasten. 

Cfk's breken ozon af en zo ontstaat er een gat in de ozonlaag.  

Ozonlaag herstelt langzaam door de genomen maatregelen (verbieden van Cfk's).

CFK = Chloorfluorkoolwaterstof

Luchtvervuiling

Lucht kan op verschillende manier vervuild zijn:

• Smog
• Fijnstof
• Verzuring

Smog

• Mist vervuild door rook en uitlaatgassen
• Zomersmog van ozon, fijnstof en uitlaatgassen (bruin)
  (Chemische reactie van deze stoffen door warmte en zonlicht)
  
• Wintersmog van fijnstof en gassen uit verbranding (grijs)
  
  

Maatregelen om uitstoot van 
verbrandingsgassen te voorkomen 
verminderd smog.

Smog

Los Angeles

Fijnstof

• Zwevende deeltjes in de lucht. (55% natuurlijk en rest door toedoen van de mens)
• Mens zorgt voor: 
  Stofresten remschijven, rubberdeeltjes banden, uitlaatgassen, rook van kachels en barbecues, vuurwerk.
  
  Vooral het fijnstof veroorzaakt door de mens is schadelijk voor de gezondheid (hart en vaatziekten en longziekten)
  

Verzuring

• Verbranding fossiele brandstoffen zorgen voor ontstaan gassen die milieu kunnen verzuren.
• Planten worden ziek en verliezen hun bladeren.

Waar bevindt zich de dikste ozonlaag?

1. Thermosfeer
2. Stratosfeer
3. Troposfeer
4. Mesosfeer

Het gat in de ozonlaag wordt veroorzaakt door.....

1. koolstofdioxide
2. zwaveldioxide
3. stikstofoxiden
4. CFK (in spuitbus en koelkast)

Waarom is de ozonlaag belangrijk
voor de aarde?

1. Vermindert hoeveelheid broeikasgassen
2. Houdt UV-straling deels tegen
3. Houdt zonnestralen tegen

Welke smog is grijs van kleur en bestaat voornamelijk uit fijnstof en gassen die ontstaan bij de verbranding van steenkool en olie.

1. zomersmog
2. wintersmog

HUISWERK

Bestudeer 7.4 en 

maak opdrachten 20 en 22