Examentraining 2025

• Nederlands
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 5,6

Examentraining 2025

Nederlands

Nieuwe vraagtypen

Er is meer diversiteit in wat je leest. Zo is er meer variatie in het aantal bronnen per vraag, in de kwaliteit van bronnen en in het soort bronnen.

Er is meer diversiteit in wat leerlingen lezen. Zo is er meer variatie in het aantal bronnen per vraag, in de kwaliteit van bronnen en in het soort bronnen

Nieuwe vraagtypen

Door het gebruik van scenario’s (bijvoorbeeld een situatieschets waarin leerlingen moeten debatteren) zijn authentieke en herkenbare leescontexten gecreëerd. Dat maakt het mogelijk om de argumentatie op een meer functionele manier te bevragen.

Het analyseren en evalueren van de stilistisch-retorische (vraag zonder antwoord te verwachten dimensie van een tekst is een belangrijk onderdeel van tekstbegrip. Daarom zijn er ook vragen opgenomen over figuurlijk taalgebruik en framing (bewust gebruiken van woorden die positieve of negatieve associaties oproepen.).

Nieuwe vraagtypen

Bij sorteer- en synthesetaken moeten leerlingen teksten op een grondige manier verwerken. Met dit soort taken kan dus diep tekstbegrip worden getoetst.

Er zijn nu ook vragen over de bruikbaarheid en betrouwbaarheid van teksten, aan de hand van een bepaald scenario. Deze focus op kritisch lezen past goed bij de grotere aandacht voor de informatievaardigheden en digitale geletterdheid van leerlingen.

Soort tekst

Herken de tekstsoort (uiteenzetting, beschouwing, betoog of een mix) en bepaal het schrijfdoel van de tekst (amuseren, informeren, opiniëren, overtuigen en activeren).

Rode draad

Met behulp van de belangrijkste zinnen, de kernzinnen en het zoeken naar hoofdgedachten van alinea’s, vind je de rode draad van de tekst, de gedachtegang van de schrijver. Op die manier krijg je grip op een ingewikkelde tekst. Pas nadat je de hoofdgedachte hebt gevonden, ga je de bijzaken eraan koppelen.

Vaak staan kernzinnen aan het begin of einde van een alinea.

Voorkom onnodige fouten

Voorkom onnodige fouten zoals:

• Te veel woorden noteren (schrijf een korte samenvatting in een kladversie/herhaal de vraag in je antwoord);
• Noteren van een citaat (zinnen of zinnen);
• Onduidelijke/onleesbare woorden/letters;
• Lees eerst de hele tekst voordat je aan de vragen begint;
• Beantwoord open vragen met informatie uit de tekst;
• Sla nooit een vraag over.

Let op signaalwoorden en denk na over de functie van een tekst(-gedeelte)

Signaalwoorden in de tekst geven tekstverbanden aan. Veel vragen hebben betrekking op verbanden tussen zinnen en/of alinea's.

Veelgestelde vragen

• Een tekst indelen;
• Functies van een tekst bepalen; 
• Woorden of zinnen uit de tekst citeren;
• Iets met eigen woorden zeggen / samenvatten;
• Hoofdgedachte van een tekstgedeelte vaststellen;
• Argumentatieve vragen;
• Hoofdgedachte van een tekst bepalen;
• Schrijfdoel van een tekst vaststellen;

Welk tussenkopje past bij welke alinea?

Wat is de functie van alinea X t.o.v. alinea Y?

Standpunt / (verzwegen) argumenten / redeneringen / aanvaardbaarheid / drogredenen

• Tekst beoordelen op bruikbaarheid en betrouwbaarheid;
• Grafiek/tabel lezen en op informatie beoordelen;
• Conclusies trekken met betrekking tot intenties, opvattingen en gevoelens van de auteur.

Argumentatie (analyse)

– je kan standpunten en argumenten identificeren en interpreteren;

– je kan argumentatiestructuren onderscheiden/herkennen: enkelvoudige, onderen nevenschikkende argumentaties;

– je kan feitelijke en waarderende argumenten onderscheiden;

– je kan de volgende argumentatieschema’s herkennen: op basis van

• oorzaak en gevolg;
• kenmerk of eigenschap;
• voor- en nadelen;
• voorbeelden;
• vergelijking;
• autoriteit.

Argumentatie (beoordelen)

Je kan een betoog op aanvaardbaarheid beoordelen op basis van:

• aanvaardbaarheid en controleerbaarheid van feitelijke argumenten;
• betrouwbaarheid van bronnen;
• aanvaardbaarheid van waarderende argumenten;
• relevantie van argumenten;
• consistentie van de argumentatie
• toereikendheid van de argumentatie.

Argumentatie (beoordelen / drog)

onjuist gebruik van een argumentatieschema:

•  onjuist beroep op een oorzaak-gevolgschema;
• onjuist beroep op een kenmerk- of eigenschapsschema;
• onjuist beroep op een voor-en-nadelenschema:
• overdrijven van voor- of nadelen
• vals dilemma;
• onjuist beroep op een voorbeeldschema: overhaaste generalisatie;
• onjuist beroep op een vergelijkingsschema: verkeerde vergelijking;
• onjuist beroep op autoriteit.

Argumentatie (beoordelen / drog)

overtreding van een discussieregel:

•  de persoonlijke aanval;
• het ontduiken van de bewijslast;
• de cirkelredenering;
• het vertekenen van een standpunt;
• het bespelen van publiek.

Het examen Nederlands zal wel makkelijk zijn, dat was het vorig jaar ook.

1. Verteken van een standpunt
2. Persoonlijke aanval
3. Overhaaste generalisatie
4. Verkeerde vergelijking

Wat is een 'aanbeveling'?

1. de schrijver beschrijft hoe een bepaalde theorie in de praktijk wordt toegepast
2. de schrijver geeft aan wat hij wil bereiken
3. de schrijver toont aan dat een bewering of argumentatie niet juist is
4. de schrijver komt tot een goede raad of advies, meestal aan einde artikel

Als een antwoord expliciet in de tekst staat, dan

1. staat het letterlijk in de tekst
2. staat het in een andere tekst
3. moet je het antwoord tussen de regels door lezen
4. dit woord bestaat niet

door(dat), daardoor, ... had tot gevolg, wegens

1. argumentatie: voor het standpunt
2. Oorzaak / gevolg
3. Doel / middel
4. Samenvatting

Constatering

1. de schrijver verkondigt zijn mening (Stelling)
2. de schrijver geeft, op het eind van een tekst of tekstgedeelte, in het kort het belangrijkste weer
3. de schrijver stelt iets vast, merkt iets op
4. omstandigheid die de schrijver ertoe beweegt zijn tekst te schrijven

Welke functie heeft de inleiding niet?

1. het onderwerp introduceren
2. aandacht trekken
3. een korte samenvatting geven
4. een advies geven

De hoofdgedachte van een tekst is ....

1. het onderwerp van een tekst
2. de belangrijkste alinea
3. de belangrijkste gedachte die de schrijver over het onderwerp heeft
4. de kernzin van de eerste alinea

Een bron kan iets zeggen over ....

(kies het beste antwoord)

1. de moeilijkheid van de tekst
2. de schrijver
3. de tekstsoort
4. het onderwerp

Als de tekst ontleend is aan een krant, dan is de tekst waarschijnlijk een...

1. uiteenzetting
2. beschouwing
3. betoog
4. er is geen duidelijke voorkeur

om ... te, door te, opdat, door middel van, daarmee, daartoe, teneinde

1. Voorwaarde
2. argumentatie voor argumenten die andere argumenten verdedigen
3. Doel / middel
4. Conclusie

een betoog wordt een activerende tekst door een ...

1. argument
2. standpunt
3. oproep
4. voorbeeld

Een inleiding van een artikel kan verschillende functies hebben. Welke functie heeft de inleiding niet?

1. het onderwerp introduceren
2. aandacht trekken
3. een korte samenvatting geven
4. een advies geven

Wat is een vooronderstelling?

1. Een hypothese, opvatting die je nog moet bewijzen.
2. Een discriminerende opmerking.
3. Een bedenking of bezwaar.
4. Voorafgaande beperking. Wat eerst moet gebeuren.

Examen 2024 tijdvak 1

• je hebt het examen (2024, tijdvak 1) (gedeeltelijk) gemaakt;
• je hebt het examen (2024, tijdvak 1) (gedeeltelijk) nagekeken;
• je hebt het examen gemaakt met tijdsdruk;
• je schrijft/noteert de antwoorden zoals tijdens het examen (citaat afkorten, spelling, hoofdletters, woorden tellen, leesbaarheid, gebruik van het woordenboek, etc.

Levende Talen

havo

https://lerarennederlands.nl/wp-content/uploads/2024/05/Handreiking-havo-2024.pdf

vwo

https://lerarennederlands.nl/wp-content/uploads/2024/05/Definitieve-versie-Handreiking-vwo-2024.pdf

Uitleg examen vwo 2024

https://www.youtube.com/watch?v=pr_PNxdme8w

Examen havo Nederlands 2024

https://www.youtube.com/watch?v=dSkojCob6QY