Hoofdstuk 1: Paragraaf 3

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 1

Hoofdstuk 1: Burgers & Stoommachines

Paragraaf 3: Arbeiders gaan samenwerken

Wat gaan wij vandaag doen?

• Terugblik
• Lesdoelen
• Introductie
• Instructie
• Verwerking
• Aan de slag!
• Afsluiting

Bron 1: Een foto van een sloppenwijk in de stad Glasglow in het jaar 1871.

De samenleving was opgedeeld in verschillende groepen:

Geef pér groep aan hoe de situatie was:

Had deze groep het goed of slecht, en geef een voorbeeld. 

Terugblik: 

Groep 1.

De samenleving was opgedeeld in verschillende groepen:

Geef pér groep aan hoe de situatie was:

Had deze groep het goed of slecht, en geef een voorbeeld. 

Terugblik: 

Groep 2.

De samenleving was opgedeeld in verschillende groepen:

Geef pér groep aan hoe de situatie was:

Had deze groep het goed of slecht, en geef een voorbeeld. 

Terugblik: 

Groep 3.

Studiewijzer

d

Week ...	Lesdoel	Opdracht
	A: Je kunt beschrijven wat verschillende groepen deden om de arbeiders en armen te helpen. B: Je kunt uitleggen wat socialisten wilden veranderen aan de samenleving en hoe ze dat wilden doen. C: Je kunt met een voorbeeld uitleggen hoe sociale wetten de situatie van arbeiders verbeterden.	Lees: Paragraaf 3 Maak: Opdracht 1 t/m 12.

1860: Het aantal fabrieken in Nederland neemt toe.

Een aantal gevolgen hier van:

• Het hele gezin ging er werken voor een laag loontje
• Door ziekte en bedrijfsongevallen konden mensen niet meer werken
• Arbeiders konden zomaar ontslagen worden.

Bron 2:  Ook kinderen werkte in fabrieken.

A. Samen sterk

De liberale overheid hielp deze arbeiders niet:

Wie dan wel? 

• Familie
• Kerk organisatie
• Organisatie van rijke mensen

Deze organisaties richten weeshuizen op en deelden eten en kleding uit:

Liefdadigheid.

Bron 3: Naaikamer in een katholiek weeshuis

A. Samen sterk

Naast liefdadigheid had je ook nog de:

Vakbonden:

Vereniging van mensen met hetzelfde beroep, die de lonen en arbeidsomstandigheden van haar leden wil verbeteren.

Welke arbeidsomstandigheden wilde deze vakbonden verbeteren?

Bron 4: Tegenwoordig zijn er nog steeds vakbonden. Zo staakte de zorg enkele jaren terug ook al. 

A. Samen sterk

Waar streden de vakbonden voor?

Schrijf op:

Welke drie strijdpunten de vakbonden hebben in het volgende filmpje.

Op het einde bespreken we deze drie punten.

A. Samen sterk

Om de arbeiders een stem te geven wordt het socialisme in het leven geroepen.

Zij vonden het oneerlijk dat: 

• Fabriekseigenaren alle winsten kregen
• De grote groep arbeiders arm was en niets bezet

B: Het socialisme

De aanhangers van het socialisme heten socialisten. 

Zij vonden dat het geld en bezittingen eerlijker verdeeld moesten worden.

Daarnaast wilden zij algemeen kiesrecht voor alle burgers, zodat arbeiders ook een stem konden laten horen.

Bron 6: Vrouwen protesteren begin 20e eeuw voor eerlijkere rechten, waaronder het algemeen kiesrecht. 

B: Het socialisme

Hoe willen zij dit voor elkaar krijgen?

• Vakbonden
• Het oprichten van een Politieke Partij 

B: Het socialisme

Aan de slag!

Lees: Paragraaf 3 van hoofdstuk 1

Maak: Opgave 1b t/m11

Klaar?

Leren paragraaf 3 van hoofdstuk 1

Of...

Samenvatten paragraaf 2 van hoofdstuk 1

Afsluiting

Stiftenopdracht

Je krijgt met je klas 2 minuten de tijd om op het bord zo veel mogelijk op de schrijven over:

Wat heb je vandaag geleerd?

Je mag stiften doorgeven, maar niet gooien. 

Als je klaar bent ga je zitten.

Op het einde bespreken we de opdracht. 

Hoofdstuk 1: Burgers & Stoommachines

Paragraaf 3: 

Wat gaan wij vandaag doen?

• Terugblik
• Lesdoelen
• Instructie
  
• Verwerking
• Aan de slag!
• Afsluiting

Bron 1: 

Waar of Niet waar?

De vorige les hebben we het gehad over arbeiders en het socialisme.

Terugblik: 

Hoe gaan we dit doen?

Bij het linkerbord staat

Waar en bij het rechterbord niet waar.

Bij elke vraag loop je naar waar of niet waar toe.

Heb je het fout? Ga terug op je eigen plek zitten.

Studiewijzer

d

Week ...	Lesdoel	Opdracht
	A: Je kunt beschrijven wat verschillende groepen deden om de arbeiders en armen te helpen. B: Je kunt uitleggen wat socialisten wilden veranderen aan de samenleving en hoe ze dat wilden doen. C: Je kunt met een voorbeeld uitleggen hoe sociale wetten de situatie van arbeiders verbeterden.	Lees: Paragraaf 3 Maak: Opdracht 1 t/m 12.

Steeds meer mensen vonden dat de situatie van de arbeiders verbeterd moesten worden.

Er worden de eerste sociale wetten ingevoerd. 

''Wet die mensen beschermt tegen de gevolgen van ziekte, armoede of ouderdom.''

Bron 2:  Je kunt met een voorbeeld uitleggen hoe sociale wetten de situatie van arbeiders verbeterden.

C. Sociale wetten

Naast het kinderwetje van Van Houten in 1874 zijn er nog andere sociale wetten:

• Ongevallenwet
• Uitkeringen
• Leerplichtwet
• Het verbeteren van de woonomstandigheden

Bron 3: Foto van Samuel van Houten die uiteindelijk kinderarbeid in Nederland heeft afgeschaft. 

C. Sociale wetten

Wel of Geen sociale wet.

• Linkerbord is wel
• Rechterbord is geen
• Na elke uitspraak kies je of het gaat om een sociale wet of niet.
• Fout? Ga terugzitten op je plek.

Verwerking: Zijn dit wél of géén sociale wetten?

Aan de slag!

Lees: Paragraaf 2 van hoofdstuk 1

Maak: Opgave 1b t/m11

Klaar?

Leren paragraaf 2 van hoofdstuk 1

Of...

Samenvatten paragraaf 2 van hoofdstuk 1

Afsluiting

Stiftenopdracht

Je krijgt met je klas 2 minuten de tijd om op het bord zo veel mogelijk op de schrijven over:

Wat heb je vandaag geleerd?

Je mag stiften doorgeven, maar niet gooien. 

Als je klaar bent ga je zitten.

Op het einde bespreken we de opdracht.