geluid 6.2(2025)

• Natuurkunde / Scheikunde
• Middelbare school
• vmbo g, t, mavo
• Leerjaar 2

Startklaar

1. Zitten volgens plattegrond.

2. laptop dicht

6.2 Geluidsbronnen en geluidstrillingen

H6.Geluidsbronnen en geluidstrillingen

Leerdoelen

Aan het eind van deze paragraaf kan ik:

uitleggen hoe je de toonhoogte verandert bij een snaarinstrument;

benoemen wat de rol van een klankkast is;

de trillingstijd en frequentie aflezen;

rekenen met trillingstijd en frequentie.

Waar denk je aan
bij geluid?

Geluidsbron

Geluidsbron

Een geluidsbron is iets wat zelf geluid maakt. 

Een radio is dus een geluidsbron.

Geluidsbronnen

Geluid ontstaat door trillingen van een geluidsbron. Zoals stembanden, gitaarsnaren of de conus van een luidspreker.

Voorbeeld

Die verplaatsing kun je vergelijken met de rimpeling in het water als je er een steentje in gooit. De plons is daarbij te vergelijken met de geluidsbron. De rimpeling in het water is het geluid dat zich verplaatst.

Trillingen

Geluid bestaat uit trillingen. Deze trillingen komen door de lucht heen in jouw oor. 

Geluid bestaat uit...

1. trillingen
2. elektronen
3. botsingen

Verplaatsen van geluid

Geluid heeft altijd een
tussenstof nodig

Tussenstof

lucht

water

metaal

geluidssnelheid is 340 m/s (1255 km/h)

Eigenschappen van geluid

Geluid kan hard of zacht klinken. Dat noem je geluidssterkte.

Geluid kan ook hoog of laag zijn. Dat noem je toonhoogte.

Frequentie

•  Aantal                                 trillingen per seconde

 

• Frequentie wordt gemeten in Hertz (Hz).

Frequentie: ... zie slide

Stemvork: 

Als je een stemvork aanslaat, beginnen de bennen te trillen, ze bewegen dan elke seconden steeds even vaak heen en weer. 

Als de frequentie 128 Hz is, bewegen de benen van de stemvork 128 keer per seconden. Hoe hoger de frequentie hoe hoger de toon is die je hoort. 

Hoge en lage tonen

De toonhoogte van een geluid meet je in Hertz. Dit noem je de frequentie. 

Dat komt omdat het woord frequentie betekent hoe vaak iets voorkomt. 

Hoe hoger de frequentie, hoe meer trillingen er per seconde voorkomen. 

Frequentie of toonhoogte:

frequentie ( toonhoogte) = het aantal trillingen per seconde

(Dit zegt niet hard of zacht)

hertz = de eenheid voor frequentie

hoe hoger de frequentie hoe hoger de toon !

Stemvork

• Een stemvork geeft altijd dezelfde toon. 
• De "benen" van de stemvork trillen elke seconden even vaak heen en weer.
  
• De stemvorm staat soms op een klankkast.
  
• Door een klankkast wordt het geluid harder.

van punt A naar punt B is precies één volledige trilling

Snaarinstrumenten

De hoogte van een toon hangt af van drie dingen: 

• Dikte van de snaar
• De lengte van de snaar
• Hoe strak de snaar staat aangespannen.

Deze drie component geven een bepaald instrument een bepaalde toonhoogte. 

Een Cello klinkt bijvoorbeeld veel dieper dan de Viool

Toonhoogte van een gitaar

Toonhoogte en frequentie

Je zegt wel eens dat iets een piep geluid maakt, dit betekend dat het een hoge toon geeft.

Als iets een brom geluid maakt, betekend dit dat het apparaat een lage toon geeft. 

Een lage toon heeft weinig golfjes, die langzaam door de lucht bewegen en een Hoge toon heeft veel golfjes die heel snel door de lucht bewegen. 

Frequentie

frequentie = 1 ÷ trillingstijd

  

f = 1 ÷ T

f=​T​​1​​

Zichtbaar geluid

Geluid kun je zichbaar maken mbv een oscilloscoop. 

Dit is een apparaat die de trillingen op het scherm laat zien. Door middel van de trillingen op het scherm kun je de frequentie en geluidssterkte meten. 

phet.colorado.edu

maken en nakijken

 begrijpen 10 t/m 16

beheersen 7 t/m 13

• Maken en nakijken §6.2

Leerdoelen

Aan het eind van deze paragraaf kan ik:

uitleggen hoe je de toonhoogte verandert bij een snaarinstrument;

benoemen wat de rol van een klankkast is;

de trillingstijd en frequentie aflezen;

rekenen met trillingstijd en frequentie.

lesplanning

• Uitleg paragraaf 2 hoofdstuk 6 over geluidsbronnen, trillingen, tussenstof, geluidssnelheid (berekeningen) en geluid horen.
• Learnbeat opdrachten : Begrijpen 10 t/m 16 , Beheersen 7 t/m 13
• afsluiten met leerdoelen