Thema 5 Ecologie

• Biologie
• Middelbare school
• vmbo b
• Leerjaar 3

thema 5 basisstof 1 Fotosynthese en verbranding

Planning

Planning

Jaarplanning

Introductie

Leerdoelen

Uitleg

Aan de slag

Huiswerk

leerdoelen

5.1.1 Je kunt beschrijven dat bij fotosynthese energierijke stoffen worden gevormd uit energiearme stoffen.

5.1.2 Je kunt beschrijven dat bij verbranding van energierijke stoffen energie vrijkomt.

Fotosynthese

Energierijke stoffen

Energierijke stoffen zijn afkomstig van organismen. 

Een plant maakt glucose door fotosynthese.

 Glucose is een energierijke stof. Andere voorbeelden van energierijke stoffen zijn koolhydraten, eiwitten en vetten. 

In energierijke stoffen zit energie.

Energiearme stoffen

Energiearme stoffen komen ook voor in de levenloze natuur. 

Water is een voorbeeld van een energiearme stof. Ook gassen, zoals zuurstof en koolstofdioxide, zijn energiearme stoffen. Mineralen, zoals ijzer en zouten, zijn ook voorbeelden van stoffen uit de levenloze natuur. 

In energiearme stoffen zit geen energie.

verbranding

fotosynthese

verbranding

stofwisseling

De brandstof in cellen is altijd een energierijke stof. 

De verbrandingsproducten zijn altijd energiearme stoffen. 

Bij verbranding en fotosynthese worden stoffen omgezet in andere stoffen. 

Het geheel van deze reacties noem je stofwisseling.

huiswerk

maken in je boek thema 5 

basisstof 1

opdracht 1 t/m 6 

op BLZ 95 t/m 100

thema 5 basisstof 2 eten en gegeten worden

Planning

Planning

Jaarplanning

Herhaling

Leerdoelen

Uitleg

Aan de slag

Huiswerk

Zet de onderdelen op de juiste volgorde van fotosynthese

+

-->

+

+

zuurstof

energie

koolstofdioxide

glucose

water

Zet de onderdelen op de juiste volgorde van verbranding

+

<--

+

+

zuurstof

energie

koolstofdioxide

glucose

water

 nakijken huiswerk

thema 5 

basisstof 1

opdracht 1 t/m 6 

op BLZ 95 t/m 100

leerdoelen

5.2.1 Je kunt organismen indelen in producenten, consumenten en reducenten.

5.2.2 Je kunt uitleggen wat een voedselketen is.

5.2.3 Je kunt dieren indelen in planteneters, vleeseters en alleseters.

klokhuis aflevering kringloopgebouw

https://www.hetklokhuis.nl/tv-uitzending/3642/kringloopgebouw

organismen

Alle organismen kun je verdelen in drie groepen 

• producenten

• consumenten

• reducenten

Producenten

Planten zijn producenten. 

Door fotosynthese kunnen zij zelf glucose maken. Uit glucose kunnen planten andere energierijke stoffen maken, zoals koolhydraten, eiwitten en vetten. 

Planten maken deze energierijke stoffen voor zichzelf, maar ook voor dieren.

consumenten

Dieren zijn consumenten. 

Dieren kunnen zelf geen energierijke stoffen maken. Zij moeten deze stoffen binnenkrijgen via hun voedsel. 

Zij eten planten of andere dieren. 

Dieren gebruiken de opgegeten energierijke stoffen voor verbranding en de opbouw van hun eigen lichaam.

reducenten

Schimmels en bacteriën breken dode resten van organismen af. 

Dit zijn energierijke stoffen uit planten en dieren. 

Hierbij ontstaan energiearme stoffen: koolstofdioxide, water en mineralen. 

Een ander woord voor afbreken is reduceren. Bacteriën en schimmels zijn daarom reducenten.

Planten nemen de energiearme stoffen weer op.

kringloop

voedselketen

In een bepaalde sloot leven de volgende organismen: alg, watervlo, baars en de snoek. 

Als we weten wie wie eet kunnen we een voedselketen maken.

voedselketen

De alg is een plant dit is dus de producent en de eerste schakel in de keten.

De watervlo is een planteneter die alg eet dit is de comsument 1e orde en de tweede schakel.

De baars is een vleeseter die de watervlo opeet dit is de consument 2e orde en de derde schakel.

De snoek eet de baars op en is daarmee de 4de schakel en consument 3e orde

planteneters

Planteneters zijn dieren die alleen maar planten eten.

 In een voedselketen zijn ze altijd de tweede schakel (nooit de derde of hoger).

vleeseters

Vleeseters zijn dieren die andere dieren eten en vormen altijd de derde schakel of hoger.

alleseters

Alleseters zijn dieren die planten en dieren eten.

 Alleseters kunnen de tweede schakel zijn, of hoger.

huiswerk

maken ik je boek thema 5 

basisstof 2

opdracht 1 t/m 8

op BLZ 101 t/m 105

Thema 5 basisstof 3 Organismen en hun leefomgeving

Planning

Planning

Themaplanning

Herhaling

Leerdoelen

Uitleg

Aan de slag

Huiswerk

Zet de onderdelen op de juiste volgorde van fotosynthese

+

-->

+

+

zuurstof

energie

koolstofdioxide

glucose

water

Consumenten

producenten

reducenten

Consumenten

producenten

reducenten

Hoe noem je zo'n reeks?

Kabeljauw is een vissoort die veel door mensen wordt gegeten. In de Atlantische Oceaan wordt veel kabeljauw gevangen. Kabeljauwen leven van andere vissen, bijvoorbeeld haringen. Haringen eten onder andere plantaardig plankton dat in het zeewater zweeft.

Maak een voedselketen

-->

-->

-->

Kabeljauw

mens

haring

plankton

 nakijken huiswerk

thema 5

basisstof 2

opdracht 1 t/m 8

op BLZ 101 t/m 105

leerdoelen

5.3.1 Je kunt benoemen wat biotische en abiotische factoren zijn.

5.3.2 Je kunt beschrijven wat een ecosysteem is.

ecologie

de omgeving waarin een organisme leeft noemen we het milieu.

dit heeft invloed op het organisme maar ook het organisme heeft zelf invloed op het milieu.

als het iets met elkaar te maken heeft noemen we dit een relatie.

factoren

je hebt abiotische factoren en biotiche factoren.

abiotische factoren komen uit de levenloze natuur en biotiche factoren uit levende en dode natuur.

ecologische niveau's

het individu is 1 organisme.

deze leeft in een populatie.

een populatie bestaat uit individuen van dezelfde soort organismes.

de populatie leeft in een levensgemeenschap samen met andere populaties.

de levensgemeenschap leeft in een ecosysteem.

ecosysteem

alle abiotische factoren in een ecosysteem noemen we een biotoop.

denk bij biotoop aan tempratuur-wind-regen

huiswerk

Thema 5 

Basisstof 3

Maak opdracht 1 t/m 7

op BLZ 107-112