6.1 Woonplaats en werkplaats (2025)

• Geschiedenis
• Middelbare school
• mavo
• Leerjaar 1

6.1: Woonplaats en werkplaats

Dit heb je nodig:

• Je boeken.
  
• Je iPad
  
• Je schrift.
  
• Pen en markeerstiften

Deze les:

• Werkwijze van dit hoofdstuk
• Aan de slag met het maken van de bouwopdrachten en verslag. 
• Aan de slag: Lezen gedeelde lessonUp, lezen paragraaf 6.1 maken van vragen en het uitwerken van lesdoelen.
• Afsluiten.

Aan het einde van deze les:

... kun je oorzaken noemen voor het ontstaan van steden.

... kun je uitleggen waar de steden ontstonden.

... kun je uitleggen waarom er weer marken ontstonden en hoe die uitgroeiden tot steden.

... kun je uitleggen wat een geldwisselaar was en waarom dit nodig was.

... weet je wat een gilde is en waarom dit belangrijk was in de middeleeuwen.

... weet je hoe de hanze werkte en wat dit te maken had met internationale handel.

Werkwijze van dit hoofdstuk:

Twee onderdelen:

• Uitwerken leerdoelen van het hoofdstuk in het leerdoelendocument dat in SOM staat bij Lesstof, sla dit document op in je OneDrive. De leerdoelen werk je uit door zelf de lessen in lessonUp te lezen en de opdrachten te maken. Het leerdoelendocument lever je aan het einde van het hoofdstuk in, dan worden ook de gedeelde lessen gecontroleerd. (geen cijfer)

• Praktische opdracht bouw een middeleeuwse stad in Minecraft. (max. 4 personen per groep, cijfer telt 10% mee)

Inleverdata:

• HV1C: Verslag: 19/06 Leerdoelen: 26/06
• HV1B: Verslag: 17/06 Leerdoelen: 26/06
• VA1B: Verslag: 19/06 Leerdoelen: 27/06

Aan de slag:

Kies uit wat je nu in de les gaat doen en wat je thuis gaat doen:

• Werken aan de bouwopdrachten
• Werken aan het uitwerken van de leerdoelen (gedeelde les in lessonUp lezen en leerdoelen uitwerken)

5.1: Woonplaats en werkplaats

Wat voor soort samenleving had Europa in het tweede tijdvak?

Dat betekende dat mensen.....

In het vorige tijdvak (3) welke samenleving had Europa toen?

Dat betekende dat mensen.....

Hoe kwam het dat er geen steden meer waren?

platteland en stad:

Vóór de tijd van steden en staten:

• hofstelsel
•  landbouwsamenleving
•  grootste deel van de bevolking 

        was (horige) boer.

Leerdoel 1:

platteland en stad:

Vanaf ongeveer het jaar 1000 veranderen er dingen:

•  Boeren gaan moerasgebieden droogleggen door sloten te graven. Ook kapten ze bossen. Zo kwam er meer ruimte voor akkers.
• Boeren gingen een andere ploeg gebruiken.

gevolg: Grotere oogst, meer voedsel, mensen leven langer, bevolking groeit.

Leerdoel 1:

platteland en stad:

Boeren gaan hun landbouwoverschot verkopen, dit doen ze op markten. 

• knooppunten van land- en waterwegen.
• bij een kasteel of een klooster

Hierdoor groeit de handel.

Leerdoel 1:

platteland en stad:

De groeiende landbouwproductie had ook uitbreiding van de nijverheid tot gevolg. Door de groei van de bevolking kon een deel van de boeren ander werk gaan doen, bijv. een ambacht uitoefenen.

Leerdoel 1:

platteland en stad

handelaren en ambachtslieden gingen steeds vaker bij een markt wonen, zo groeiden marktplaatsen vaak uit tot steden.

Dit noemen we verstedelijking

Leerdoel 1:

De geldeconomie:

vraag: wat iemand wil kopen.

aanbod: wat iemand wil verkopen.

Door de opkomst van de handel gingen mensen weer geld gebruiken. Elke stad, koning of hertog kon zijn eigen munten maken. Hierdoor waren er geldwisselaars waar je munten kon ruilen. Ook ontstonden er in deze tijd banken.

Leerdoel 2:

Ambacht: producten maken met de hand

Samenwerking in de nijverheid:

Een ambachtsman mag niet zomaar in een stad gaan wonen en daar produceren en verkopen wat hij wilde. Hij moest daarvoor lid zijn van een gilde.

Gilde: vereniging van mensen met hetzelfde beroep.

Leerdoel 3:

Wat doet een Gilde?

• Samenwerken om op te komen voor de belangen van de eigen groep.
• bepalen van werktijden.
• bepalen van prijzen.
• controleren van de kwaliteit van producten.
• Beroepsopleiding, je mag pas na een meesterproef zelf een bedrijf starten.

Leerdoel 3:

Wat doet een Gilde?

•  Zorgen voor bejaarde en zieke leden en voor de weduwen van gestorven meesters.
• Organiseren van feesten, kerkelijke bijeenkomsten en begrafenissen.

Leerdoel 3:

Bestaat er nu nog iets wat lijkt op een gilde?

Internationale handel

de Hanze: verbond tussen handelssteden aan de Oostzee en Noordzee.

• geen tol vragen aan elkaar.
• samen strijden tegen vijanden, zoals piraten.
•  vorsten overhalen tot het beschermen van handelaren en om geen tol te heffen.

Leerdoel 4:

Internationale Handel:

Noord- Europa: bont, vis, graan, textiel (laken) en zout.

Zuid- Europa: wijn, zout, zuidvruchten zoals dadels, parfum en specerijen.

Leerdoel 4:

Uitwerken leerdoelen:

• Werk nu de leerdoelen uit in je leerdoelendocument.
• Lukt het je nog niet om alles uit te werken? Lees dan paragraaf 6.1 uit je boek door.