Les 31 - Ware Vrijheid, het gemeen en de Oranjes

• Geschiedenis
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 5

In één zin: waarom is mercantilisme gevaarlijk voor de Republiek?

De Ware Vrijheid, het gemeen en de Oranjes

Wie heeft de hoogste politieke macht in de Republiek?

(deel) Kenmerkend Aspect: 'De bijzondere plaats van de Republiek in staatkundig opzicht' 

• soevereiniteit lag bij de Statenvergadering van de Gewestelijke Staten
  
• overkoepelend bestuur: Staten Generaal, taken:
• - buitenlandse zaken (behartigd door de raadspensionaris van Holland)
• - leger (in handen van de stadhouder uit het Huis van Oranje)
• - enkele belastingen (voor gemeenschappelijke zaken)
• - bemiddeling bij geschillen tussen gewesten
• - bestuur over 'generaliteitslanden' (Brabant/Limburg/Vlaanderen)
• Belangrijk:

In de Republiek was géén vorst

maar lag het bestuur in handen van de rijke burgers (Holland/Zeeland)

XXX

Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden

het gewest Holland betaalde 60 % van de defensielasten

Raadpensionaris Johan de Witt (1625 - 1672) en stadhouder Willem II

• Situatie rond 1650
• Economisch gaat het iets minder
• Strijd tussen Regenten en stadhouder

Regenten

• Geld minder in handel, meer in bankwezen (minder banen: raakt het gemeen)
• Bekleden bestuursfuncties
• Willen geen oorlog: kost veel belastinggeld
• Tegen de Oranjes = staatsgezinden

Stadhouder

• Gemeen (en veel burgers) steunen veelal de Oranjes

• stadhouder heeft ook politieke macht: legeraanvoerder (dus geen tegenstander van oorlog)
• Tegen de staatsgezinden = Oranjegezinden

De Ware Vrijheid

• Stadhouder Willem II pleegt een (mislukte) staatsgreep maar sterft al snel daarna (1650)
• De regenten grijpen hun kans: Eerste Stadhouderloze Tijdperk (1650-1672) -  Ware Vrijheid (Behoud privileges en rechten van Regenten)
• Raadpensionaris Johan de Witt - belangrijkste politicus
• Nadruk op vloot, afbouwen landleger

Hoeveel kinderen liet stadhouder Willem II na bij zijn sterven? (belangrijk ivm opvolging)

1. 1
2. 2
3. 3
4. 4

De politieke tegenstander van de Oranjegezinden zijn de....

1. Patriotten
2. Gildes
3. Mensen uit het gemeen
4. staatsgezinden

Waarom had de Raadspensionaris wel aandacht voor de vloot maar niet echt voor het landleger?

De Ware Vrijheid was iets dat

1. Het gemeen beschermde
2. De stadhouder ondersteunde
3. de privileges van regenten beschermde
4. de raadpensionaris wilde afschaffen

Und jetzt...

Huiswerk:

- Leren 164-165

- maken 4-6TB en 9TB