H1-WW spelling-§10-volt. en onvoltooid dw

• Nederlands
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 1

Wat gaan we doen vandaag?

Lezen

Doel van de les=voltooide en onvoltooide deelwoorden

Indien gemaakt, opdrachten bespreken

Start nieuw onderwerp

Aan het werk

 

Telefoon in de kluis? Je jas over de stoel. IPad in de tas

Wat moeten jullie straks kennen en kunnen?

Oftewel, wat is het doel van deze les?

In deze les leer je hoe je voltooide en onvoltooide deelwoorden kunt spellen, ook als ze bijvoeglijk worden  gebruikt. 

Daarnaast kun je voltooide deelwoorden spellen die hetzelfde klinken als de pvtt enkelvoud

Het voltooid deelwoord (vd) geeft vaak aan dat een handeling is afgerond (= voltooid). Het voltooid deelwoord maakt meestal deel uit van het gezegde. 

Het voltooid deelwoord heeft meestal als persoonsvorm een vorm van 

hebben, 

zijn of 

worden bij zich.

Van mijn beste vriendin heb ik een vriendschapsketting gekregen.
 

- Is de smaak van aardbeien de laatste jaren veranderd?
 

- De komst van een volledig waterdichte telefoon wordt bevestigd door Samsung.

Zo schrijf je het voltooid deelwoord

Het voltooid deelwoord van sterke werkwoorden (klankverandering) eindigt vaak op en:

Ada heeft vanmorgen twintig baantjes gezwommen.

Er worden maatregelen genomen tegen vandalisme.

Het voltooid deelwoord van zwakke werkwoorden (geen klankverandering) eindigt op d of t. 

De juiste letter bepaal je net als bij de verleden tijd met ’t (e) x – f (o) k s ch (aa) p. 

Kijk naar de letter die in de infinitief voor de uitgang en staat:

– onderstrepen → pvvt: onderstreepte → Jet heeft de belangrijkste zinnen onderstreept.

– verdoven → pvvt: verdoofde → De tandarts heeft Malik verdoofd.

Is die letter een van de medeklinkers in ’t (e) x – f (o) k s ch (aa) p? Dan eindigt het voltooid deelwoord op t.

Is die letter geen van de medeklinkers in ’t (e) x – f (o) k s ch (aa) p? Dan eindigt het voltooid deelwoord op d. 

Je kunt dus aan de verleden tijd zien op welke letter het voltooid deelwoord van zwakke werkwoorden eindigt.

Tekst

Tip: 

als ze sterk worden dan veranderen ze, net als een sterk werkwoord

Het onvoltooid deelwoord (od) geeft aan dat een handeling aan de gang is (= onvoltooid).

– Juichend kwam de winnaar over de finish.

– Het kleine meisje zat huilend op de stoep.

Zo schrijf je het onvoltooid deelwoord

Het onvoltooid deelwoord spel je als infinitief + d: lachen + d → lachend.

Van voltooide en onvoltooide deelwoorden kun je een 

bijvoeglijk naamwoord (bn) maken.

Net als bij de andere bijvoeglijke naamwoorden heb je een lange vorm (met e) en een korte vorm (zonder e):

– vergroten vergroot (vd) de vergrote foto; een vergroot huis

vergrotend (od) de vergrotende lens; een vergrotend effect

– vluchten gevlucht (vd) de gevluchte overvaller; een gevlucht volk

vluchtend (od) de vluchtende bankrovers; een vluchtend hert

Soms moet je tt of dd schrijven om uitspraakfouten te voorkomen:

– zetten gezet (vd) de gezette koffie

– schudden geschud (vd) de geschudde kaarten

Voltooide deelwoorden die op en eindigen, veranderen niet als je ze gebruikt als bijvoeglijk naamwoord: vouwen – gevouwen (vd) – het gevouwen blaadje

apps.noordhoff.nl

§ 2 Tekstverbanden

Je gaat zo de opdrachten maken. Neem altijd oordopjes mee voor de online opdrachten.

Zet het iedere keer zo in je schrift:

cursus C-paragraaf-§---bladzijde-blz.---opdracht-opdr.

Staat er: omcirkel, onderstreep of markeer, dan mag je het met potlood in je werkboek maken. 

Is dit niet het geval, dan maak je alles in je schrift!

Gebruik bij het maken van de opdrachten de theorie van blz. 258

Maken weektaak:

blz. 258

Opdr. 1-2-4-5-6-7

Is je klasgenoot naast je ook klaar met alle opdrachten, dan maak je samen opdracht 3

Even checken. Wie vertelt mij nog even wat we zojuist hebben gehoord?

Geen vingers, ik geef de beurt aan ..............................................

Aan de slag

Tekst

Tekst