Les 29: Meer dan lezen; actief lezen

• Nederlands
• Middelbare school
• vmbo b, k, mavo
• Leerjaar 3,4

Meer dan lezen

Tekststructuren
& actief lezen

Ga zitten op je plaats

Pak je spullen

...

Programma:

• Uitleg tekststructuren

• Z.s.

• Nakijken

• Afronden

Kunnen/kennen

Vaste tekststructuren herkennen en gebruiken

Tekststructruren

Een tekststructuur is een manier waarop een tekst is opgebouwd. Het helpt de schrijver om de informatie logisch te ordenen en het helpt de lezer om de tekst beter te begrijpen.

Er zijn zeven veelvoorkomende tekststructuren:

Tekststructruren

Argumentatiestructuur

Aspectenstructuur

Probleem-oplossingsstructuur

Verklaringsstructuur

Verleden-hedenstructuur

Voor- en nadelenstructuur

Vraag-antwoordstructuur

Argumentatiestructuur

Doel: de schrijver geeft een mening (standpunt) en onderbouwt die met argumenten.

Inleiding: standpunt (de mening van de schrijver)

Middenstuk: argumenten vóór (en soms tegen) het standpunt

Slot: herhaling of conclusie van het standpunt

Signaalwoorden: want, omdat, dus, immers, namelijk, ten eerste, bovendien

Voorbeeld: “Waarom alle middelbare scholen mobiele telefoons zouden moeten verbieden.”

Actief lezen

Actief lezen betekent dat je bewust en met een doel een tekst leest. Je stelt jezelf tijdens het lezen vragen, je let op belangrijke informatie, en je probeert te begrijpen wat de schrijver bedoelt.

Bij actief lezen gebruik je je hersenen veel meer dan bij "gewoon lezen". Je leest dus met je hoofd aan, niet op de automatische piloot.

Actief lezen

Hoe doe je aan actief lezen?

Stap 1: Oriënteer je op de tekst

Kijk naar de titel, tussenkopjes, plaatjes, vetgedrukte woorden

Bedenk: Wat weet ik al over dit onderwerp?

Stel jezelf een leesdoel: Wat wil ik weten? Wat verwacht ik?

Actief lezen

Stap 2:  Lees met vragen in je hoofd

Stel jezelf tijdens het lezen vragen zoals:

• Wat is het onderwerp?
• Wat is de hoofdgedachte?
• Wat wil de schrijver mij duidelijk maken?
• Hoe is de tekst opgebouwd? (→ tekststructuren!)
• Zijn er signaalwoorden die verbanden aangeven?

Tip: Onderstreep of markeer belangrijke zinnen of kernwoorden.

Tip

Tip: Onderstreep of markeer belangrijke zinnen of kernwoorden!!!

(maar overdrijf niet!)

Meenemen naar de toetsweek: Markeerstift

Actief lezen

Stap 3: Maak aantekeningen of een marginale samenvatting (in de kantlijn)

Schrijf kernwoorden per alinea op

Geef bij elke alinea een korte titel of vraag: Wat wordt hier verteld?

Actief lezen

Stap 4: Controleer je begrip na het lezen

Kun je in eigen woorden zeggen waar de tekst over gaat?

Wat was de hoofdgedachte?

Hoe is de tekst opgebouwd? 

(Welke tekststructuur herken je?)

Kun je de belangrijkste argumenten of voorbeelden opnoemen?

Aan de slag met:

• Tekststructuren blz 32 - opdracht. 3 &4

Hoe? Per boek/schrift

Vragen:

Ik loop door door het lokaal. Vragen mag je alleen stellen als ik bij je ben.

Wat te doen als je wacht/klaar bent:

• Opdracht 5 & 6 blz. 36

Voor hoe lang?

Groen: Overleggen met je klasgenoten mag. Heb je vragen? Wacht op de docent, of vraag je klasgenoot.

Oranje: We werken op fluisterniveau, vragen? Wacht op de docent.

Rood: We zijn stil aan het werk. Je vragen mag je op een later moment stellen.

Je kan nu:

• De verschillende tekststructuren herkennen

Op schaal van één tot vijf, hoe goed denk jij het leerdoel te hebben behaald. Eén betekent helemaal niet. Bij vijf beheers je de leerstof perfect!

Na vandaag:

• Kan jij één ding benoemen, die je nog niet wist, maar vandaag hebt geleerd?

De volgende les:

Afmaken paragraaf 5