Thema 3 Genetica les 1

• Biologie
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 4

Blz. 188

Planning periode 2

• Starten met Thema 3 Genetica
• Daarna verder met Thema 4 Evolutie
• Practicum: Vitamine C (voor cijfer) (week 47-48) + practicum erfelijkheid en evolutie (week 10?)
• Volgende proefwerk Thema 3 en 4 (toetsweek III)
• Vragen? Berichtje op Teams 

Vandaag

• Herhaling klas 3
• Wat is een fenotype en genotype?
  
• Wat zijn genen?
  
• Wanneer is een persoon homozygoot of heterozygoot voor een eigenschap?
  
• Wat wordt bedoeld met dominant of recessief?
  
• Bouw van het DNA

Wat weet je nog over erfelijkheid. Leg daarbij begrippen uit.

Herhaling

Zorg dat je voor de volgende les de begrippen kent. Deze moet je later in het hoofdstuk gaan toepassen.

Fenotype en genotype

• Fenotype: alle uiterlijke kenmerken van een individu. Bepaald door genotype + milieu
  
• Genotype: alle erfelijke eigenschappen van een individu
  
• chromosomen (DNA)

Chromosoom (binas 70A)

Chromosoom

Histonen

2n op een rij

22 paar/homologe autosomen

1 paar geslachtschromosomen

In formule

Karyotype: [46,XY]

(binas 70B,C,D)

Karyogram

Welke stelling over de autosomen en de geslachtschromosomen is juist?

1. De autosomen bepalen het geslacht en de geslachtschromosomen de erfelijke informatie.
2. De autosomen bevatten erfelijke informatie de geslachtschromsomen nauwelijks.
3. De autosomen bepalen de erfelijke informatie de geslachtschromosomen bepalen het geslacht.
4. Zowel autosomen als geslachtschromosomen bevatten de erfelijke informatie en bepalen het geslacht.

DNA structuur

Binas 71A, 71B, 71C

Genen (70C en 70D)

• Gen: honderden nucleotiden met vaste volgorde
  
• DNA sequentie
• Genetische informatie voor eigenschap (bv. oogkleur)

Genen en allelen

Heterozygoot: ongelijke allelenpaar

Dominant en recessief

• Dominant allel: komt tot uiting in het fenotype, hoofdletter
• Recessief allel: komt niet tot uiting als op het andere chromosoom een dominant allel ligt, kleine letter
• Homozygoot dominant: DD
  heterozygoot: Dd
  homozygoot recessief: dd

Intermediair

Menging van kleuren; beide allelen zijn even sterk.

Als beide allelen even veel invloed op het uiterlijk hebben, noem je dit fenotype intermediair. 

Uit welke basen bestaat DNA?

1. TGNA
2. CGVT
3. TCGA
4. DRNA

Welke stelling is juist?

1. Fenotype = genotype + milieu
2. Milieu = genotype + fenotype
3. Genotype = fenotype + milieu

Hoeveel allelen bepalen 1 erfelijke eigenschap?

1. 1
2. 2

Het Genotype AA betekend?

1. Heterozygoot
2. Homozygoot recessief
3. Homozygoot dominant
4. Co-dominant

Een aangeboren afwijking kan in de baarmoeder ontstaan. Dan is er sprake van:

1. genotype
2. fenotype
3. Milieuomstandigheden

Homozygoot

Heterozygoot

Dominant

Reccessief

Intermediair

2 gelijke allelen voor één eigenschap

2 ongelijke allelen voor 1 eigenschap

overheersend allel van een paar

onderdrukt allel van een genenpaar

Beide allelen zijn even sterk, komen beiden naar voren in fenotype

Huiswerk

Lezen Basisstof 1

Maken opdracht 1, 3, 4, 5, 8, 11, 12

Klaar?

Zoek online naar genen op chromosomen en zoek uit hoe deze overgeërfd worden (dominant, recessief, co-dominant, autosomaal, X-chromsomaal of spontaan/ mutatie)