Cursus 7 §12 voltooid deelwoord

• Nederlands
• Middelbare school
• vmbo t
• Leerjaar 1

Planning

Uitleg werkwoordspelling 

Zelfstandig met de oefeningen aan de slag

P L A N N I N G

Cursus 7 - werkwoordspelling

1. Herhaling vorige les

2. Lesdoelen

3. Uitleg/ oefenen

4. Zelfstandig werken

5. Afsluiting in Lessonup

Is het woord een zwak of sterk werkwoord?

stinken

1. Zwak werkwoord
2. Sterk werkwoord

Is het woord een zwak of sterk werkwoord?

vluchten

1. Zwak werkwoord
2. Sterk werkwoord

Is het woord een zwak of sterk werkwoord?

vragen

1. Zwak werkwoord
2. Sterk werkwoord

Noteer de persoonsvorm in de verleden tijd.

Laura (dragen) haar nieuwe kleding.

Noteer de persoonsvorm in de verleden tijd.

Femke (wijzen) naar het raam.

Noteer de persoonsvorm in de verleden tijd.

Linda (schuiven) haar stoel naar achteren.

• Je leert het voltooid deelwoord spellen.

Lesdoelen

Het maken van aantekeningen kan helpen om de uitleg beter te onthouden. 

Aantekeningen
bij werkwoord-spelling

Het voltooid deelwoord 

Kenmerken voltooid deelwoord

• Een voltooid deelwoord begint bijna vaak met
    ge–, be-, ver-, ont-.
  

•  Een voltooid deelwoord eindigt op –en, –t of –d.
•  Bij een voltooid deelwoord hoort altijd een hulpwerkwoord.

        De meest voorkomende hulpwerkwoorden zijn : zijn,
        hebben  en worden.

•  het VD staat meestal achteraan in de zin.

Hoe herken je een voltooid deelwoord?

1 Een voltooid deelwoord begint bijna altijd met ge-

Een voltooid deelwoord begint bijna altijd met ge, maar kan ook beginnen met be, ver, ont, of her aan het begin van een werkwoord. Deze voltooide deelwoorden krijgen dan geen extra ge meer!

ge	be	ver	ont	her
gewerkt	bedankt	verrast	ontdekt	herdacht
gefietst	begroet	verdiept	ontwaakt	herplaatst
gehuild	betaald	verteld	ontvoerd	hersteld
gefluisterd	beschermd	verhuisd	ontwikkeld	herkauwd

ge, be, ver, ont of her

Een VOLTOOID DEELWOORD  

heeft een hulpwerkwoord bij zich (hebben, zijn, worden).

Eindigt altijd op t, d of n.

t of d? Langer maken en luisteren.

Een voltooid deelwoord eindigt meestal op en bij de sterke werkwoorden.

Een voltooid deelwoord eindigt altijd op een t of d bij de zwakke werkwoorden.

VD als bijvoeglijk naamwoord

• Een voltooid deelwoord kan ook gebruikt worden als een bijvoeglijk naamwoord. Je  schrijft het dan meestal zo kort en zo eenvoudig mogelijk!

De trui is gebreid - de gebreide trui.

Het werkstuk is geprint - het geprinte werkstuk.

De toets is gemaakt - de gemaakte toets.

Voltooid deelwoord bijvoeglijk gebruikt

zoeken - de sleutel is gezocht (vd) - de gezochte sleutel (bijv. nw)

zeven - die bloem is gezeefd (vd) - de gezeefde bloem (bijv. nw)

smelten - het ijsje is gesmolten (vd) - het gesmolten ijsje (bijv. nw)

verbreden - de weg is verbreed (vd) - de verbrede weg (bijv.nw)

Noteer de werkwoorden:

1. Wat ben je veranderd!
2. Je hebt het zelf uitgekozen.
3. Je wordt gehersenspoeld.
4. Wie heeft dit bedacht?
5. Zij had een koekje gepakt.
6. Hij is jarig geweest.
7. Ik word naar school gebracht.

VD van sterke werkwoorden

Het voltooid deelwoord van vrijwel alle sterke werkwoorden eindigt op -en of -n:

                 Ik heb heerlijk geslapen.

                 Wij hebben gisteren pasta gegeten.

                 Hij heeft het niet gedaan!

Bij het voltooid deelwoord van zwakke werkwoorden schrijf je wat je hoort. Hij heeft zijn band geplakt.

Dus:

Sterke werkwoord

voltooid deelwoord eindigt op -(e)n:

smelten - smolten: Het ijs is gesmolten.

Zwakke werkwoord

voltooid deelwoord eindigt op -t of -d :

maken - maakten: Zij hebben wat moois gemaakt.

Je kunt niet altijd horen of een voltooid deelwoord op een -t of een -d eindigt. Weet je niet of een voltooid deelwoord op een –t of –d eindigt? Gebruik dan:

• De verlengproef (langer maken).
• Of ’t ex kofschip.

't ex kofschip. 

voltooid deelwoord -d of -t?

Zwakke 

werkwoorden

1. Schrijf het hele werkwoord op. 

2. Haal -en van het hele werkwoord af.

3. Kijk of de laatste letter van het woord
in 't ex kofschip zit.

4. Ja? Schrijf het werkwoord met een -t.
Nee? Schrijf het werkwoord met een -d.

Tegenwoordige tijd

Voltooid deelwoord

Deze trui verkleurt nu al.

Sam verstuikt zijn enkel.

Micky verkleedt zich.

In de film gebeurt wel.

Jij belooft altijd van alles.

Deze trui is verkleurd.

Sam heeft zijn enkel verstuikt.

Micky heeft zich verkleed.

In de film is veel gebeurd.

Jij hebt alles beloofd.

Noteer de voltooid deelwoorden:

1. Wat ben je ..... (veranderen)!
2. Je hebt het zelf ..... (uitkiezen).
3. Je wordt ..... (hersenspoelen) zonder dat je het doorhebt.
4. Wie heeft dit ..... (bedenken)?
5. Zij had een koekje ..... (gepakt) zonder het te vragen.
6. Hij is jarig ..... (zijn).
7. Ik word naar school ..... (brengen), omdat het hagelt.

Uitlegfilmpje!

• Wat: Cursus 7 paragraaf 12 opdracht 2 t/m 5 blz. 246/247 maken. Schrijf de antwoorden in je schrift. 
• Hoe: individueel
• Hulp: boek, buren, mevrouw de Vries 
• Tijd: timer
• Uitkomst: bespreken
• Klaar: lees verder in je leesboek . 

Ik ben gisteren ... (verhuizen).

1. verhuist
2. verhuisd
3. verhuisdt

De gevangene is na een week eindelijk ... (ontsnappen)

1. ontsnapt
2. ontsnapd

Tijdens de wedstrijd heeft Joy zich ... (blesseren).

1. geblesseerd
2. geblesseert
3. geblesseerdt

Welk werkwoord is verkeerd gespeld?

Als je mij vermoord, zul je nooit weten wie je heeft verraden.

1. vermoord
2. verraden

Vul de juiste werkwoordsvorm in.

Het aanbod van emoji wordt ... (bepalen) door een aantal grote techbedrijven.