8.2 Koolstofkringloop

• Biologie
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4

8.2 Koolstofkringloop

+ 8.3 stikstofkringloop

Koolstofkringloop

De koolstofkringloop gaat over het doorgeven van het element koolstof (C) Het kan o.a. voorkomen in koolstofdioxide (CO₂) en glucose (C₆H₁₂O₆)

CO₂ ontstaat bij dissimilatie (verbranding) en wordt gebruikt voor de fotosynthese. Glucose ontstaat bij de fotosynthese. 

Snelle koolstofkringloop

Koolstof gaat van de producenten, naar de consumenten.
Van de consumenten, rechtstreeks of via reducenten weer 

naar de producenten.

Langzame koolstofkringloop

Een deel van het organische materiaal wordt opgenomen in de bodem. Hiervan ontstaan fossiele brandstoffen als steenkool en aardolie.  Dit is een langzaam proces (miljoenen jaren). 

Langzame koolstofkringloop

Kalkgesteente (CaCO₃) is ontstaan uit kalkhoudende overblijfselen van in de zee levende organismen. 

Nijntje en het nitraat

Binas 93H

Bijzondere route

Knolletjesbacteriën (en een paar andere bacteriën) kunnen N₂ (g) omzetten in NH_3.

Stifkstof die eerst níet te gebruiken was voor de plant, is nu wél te gebruiken. Oftewel:

De bodem wordt voedselrijker.

Bijzondere route

Knolletjesbacteriën (en een paar andere bacteriën) kunnen N₂ (g) omzetten in NH_3.

Stifkstof die eerst níet te gebruiken was voor de plant, is nu wél te gebruiken. Oftewel:

De bodem wordt voedselrijker.

Stikstoffixatie

• Vlinderbloemen leven in symbiose met knolletjesbacteriën die N₂ uit de lucht omzetten in NH₃
• Dit heet Stikstoffixatie en gebeurd in de wortelknolletjes
• Vlinderbloemen worden ondergeploegd 
• Door nitrificatie wordt er NO₃^- gemaakt
• Dit proces heet groenbemesting

Chemosynthese

• Nitrietbacteriën zetten ammonium en ammoniak om tot nitriet (NO2- )
  2 NH3 + 3 O2 → 2 NO2- + 2 H2O + 2 H+ + energie

• Nitraatbacteriën zetten nitriet om in nitraat (NO3- ) 
  2 NO2- + O2 → 2 NO3- + energie

• Hiervoor wordt zuurstof (O₂) gebruikt: Aeroob!!  En er komt energie bij vrij
• Met deze energie kunnen de bacteriën glucose maken uit CO₂ en H₂O zonder zonlicht: Chemosynthese
• De bacteriën zijn chemo-autotroof

Hoe verdwijnt N uit de bodem?

• Denitrificerende bacteriën gebruiken nitraat  (NO₃- ) als energiebron: Stikstofgas (N₂) blijft over 

• Uitspoeling nitraat (NO3- )
  door regenwater

Het versterkte broeikaseffect

• Broeikasgassen houden warmte in de atmosfeer vast
• Door verbranden van fossiele brandstoffen meer uitstoot van broeikasgassen
• Gevolg; een versterkt broeikaseffect en hierdoor een opwarming van de aarde 

Wat geven dieren in de koolstofkringloop door aan bacteriën en schimmels?

1. Afgevallen blaadjes
2. Verbranding
3. Dode resten en uitwerpselen
4. Fotosynthese

Er bestaan twee soorten koolstofkringlopen. Welke?

1. Natuurlijke en onnatuurlijke koolstofkringloop
2. Trage en snelle koolstofkringloop
3. Menselijke en dierlijke koolstofkringloop
4. Homogene en heterogene koolstofkringloop

Leg uit waardoor de CO2 uitstoot bij verbranding van fossiele brandstoffen een oorzaak is van de stijging van het gemiddelde CO2 gehalte van de dampkring.

Kies de juiste term bij de juiste nummers:

• eten van energierijk plantaardig voedsel
• verbranding van fossiele brandstoffen
• verbranding door dieren
• afbreken van dode organismen door schimmels en bacteriën
• vorming van fossiele brandstoffen
• verbranding door schimmels en bacteriën
• fotosynthese

BINAS 93F

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

11

Welke pijl hoort uitsluitend bij de 

langzame koolstofkringloop? 

Noem alleen het nummer. 

Welke pijl hoort uitsluitend bij de
langzame koolstofkringloop?
Noem alleen het nummer.

BINAS 93F

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

11

Welke pijl staat gelijk aan de 

bruto primaire productie?

Noem alleen het nummer

Welke pijl staat gelijk aan de
bruto primaire productie?
Noem alleen het nummer

Wat gebeurd er bij nitrificatie en wat gebeurd er bij denitrificatie?
(binas 93G)

Stikstofkringloop (Binas tabel 93G)

Aeroob

Anaeroob

Niet te achterhalen met Binas

Denitrificatie

Ammonificatie

Deammonificatie

Bacteriële stikstoffixatie

Fotochemische stikstoffixatie

Stikstofassimilatie

Nitrificatie

Dissimilatie

Wat neemt de plant op van de stikstofkringloop?

1. Nitriet
2. Water
3. Glucose
4. Nitraat