Thema 5, paragraaf C

• Nederlands
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 3

Startopdracht

Maken opdracht 1 van Thema 5, par. C.

Oefenboek blz. 93

5 minuten

Stijlfiguren

• Stijlfiguren zijn manieren om een uiting zo te formuleren, dat het de tekst aantrekkelijker maakt.
• Met stijlfiguren kun je ook een onderliggend gevoel benadrukken, zonder dat letterlijk te verwoorden.
  
• Er bestaan veel verschillende stijlfiguren.

Ik kan verschillende stijlfiguren correct toepassen in een tekst.

Opvallend schrijven/stijlfiguren

tegenstelling/paradox,

hyperbool/understatement

herhaling/opsomming

retorische vraag

Planning

Openen (15)

Stijlfiguren (15)

Aan de slag! (20)

Tegenstelling/antithese

Woorden, zinnen of tekstgedeelten zijn tegengesteld

Op het feest was veel te doen voor groot en klein.

In het donker is geen lichtpunt.

Ik steun je door dik en dun.

Paradox

Een paradox is een uitspraak (meestal een hele zin) waarvan de onderdelen op het eerste gezicht met elkaar in tegenspraak zijn. Iemand zegt of schrijft dus iets wat niet lijkt te kloppen. Maar als je er even over nadenkt, zit er tóch een logische of soms zelfs wijze gedachte achter. De bedoeling van de spreker of schrijver komt dus pas op het tweede gezicht naar voren.

--> vaste combinaties

Paradox

‘Schrijven is schrappen.’

Als je echt alles zou schrappen wat je schrijft, houd je niets over. Bedoeld is: de tekst die je hebt geschreven, kan vaak een stuk korter en wordt ook beter als je overbodige woorden schrapt.

‘Hoe meer ik weet, hoe meer ik weet dat ik niets weet.’

Meer weten en niets weten zijn in tegenspraak met elkaar. Bedoeld is: hoe groter het ‘volume’ van je kennis wordt, hoe groter ook je ‘raakvlak’ wordt met alles wat je óók nog zou kunnen weten. Dat maakt dat je inziet dat je - hoeveel je ook leert - uiteindelijk toch ‘niets weet’ van alles wat er te weten is.

Hyperbool

Iets heel erg overdrijven.

Ik heb eeuwen op je gewacht.

Ik lach me kapot. 

Ik ben me doodgeschrokken.

Understatement

Iets heel erg afzwakken.

Dat is een aardig optrekje waar zij woont.

-20 graden Celsius is wel wat aan de koude kant.

Herhaling (repetitio)

Een woord of woordgroep wordt herhaald

Nooit, maar dan ook nooit, zal ik jou begrijpen.

"Nee, nee, nee", zei moeder boos.

Opsomming (enumeratio)

Opsomming van namen, feiten of andere dingen.

Bij een opsomming van drie verschillende elementen noem je dit een drieslag.

Bloed, zweet en tranen.

Ziek, zwak en misselijk.

Niemand die je helpt en niemand die je ziet. Nee, niemand die je ziet.

1. Tegenstelling
2. Opsomming
3. Herhaling
4. hyperbool

Koning, keizer, admiraal. Ik ken ze allemaal.

1. Tegenstelling
2. Drieslag
3. Herhaling
4. Understatement

Zing, vecht, huil, bid, lach, werk en bewonder.

1. Tegenstelling
2. Opsomming
3. Herhaling
4. Hyperbool

De hoogste kwaliteit voor de laagste prijs.

1. Drieslag
2. Understatement
3. Herhaling
4. Tegenstelling

Het was wel wat aan de warme kant toen er bosbranden in Griekenland waren.

1. Tegenstelling
2. Hyperbool
3. Understatement
4. Herhaling

Aan de slag!

Wat? Maken opdracht 3, 4 en 5.

Hoe? Oefenboek blz. 94 , handboek blz. 76 en antwoorden in schrift

Tijd? 25 minuten

Hulp? Zachtjes overleggen

Klaar? Lezen in leesboek of werken aan boekpresentatie

Stijlfiguren

• Stijlfiguren zijn manieren om een uiting zo te formuleren, dat het de tekst aantrekkelijker maakt.
• Met stijlfiguren kun je ook een onderliggend gevoel benadrukken, zonder dat letterlijk te verwoorden.
  
• Er bestaan veel verschillende stijlfiguren.
• Vandaag: hyperbool, understatement, litotes, eufemisme.
  

Opvallend schrijven/stijlfiguren

tegenstelling/paradox,

hyperbool/understatement

herhaling/opsomming

retorische vraag

Stijlfiguren

a. De fans gingen compleet uit hun dak toen Adele het podium betrad.

b.  Ziek , zwak en misselijk, dat is hoe ik mij voel tijdens deze griepgolf.

c. Binnen je huwelijk steun je elkaar door dik en dun.

d. Zit je zo'n tien uur per dag op sociale media? Dat is aardig wat.

1. Wat betekenen de onderstreepte delen?

Stijlfiguren

a. De fans gingen compleet uit hun dak toen Adele het podium betrad.

De schrijver wil het enthousiasme van de fans benadrukken.

Stijlfiguur: hyperbool (= overdrijving)

Stijlfiguren

b. Ziek , zwak en misselijk, dat is hoe ik mij voel tijdens deze griepgolf.

De schrijver wil benadrukken dat ze zich erg beroerd voelt.

Stijlfiguur: opsomming 

Stijlfiguren

 Binnen je huwelijk steun je elkaar door dik en dun.

De schrijver wil benadrukken dat je elkaar altijd steunt als je bent getrouwd.

Stijlfiguur: tegenstelling

Stijlfiguren

d. Zit je zo'n tien uur per dag op sociale media? Dat is aardig wat.

De schrijver wil de hoeveelheid benadrukken, door het kleiner voor te stellen dan het is.

Stijlfiguur: understatement (= minder groot, mooi, enz. beschrijven dan je bedoelt; ironie)

Opvallend schrijven/stijlfiguren

tegenstelling/paradox,

hyperbool/understatement

herhaling/opsomming

retorische vraag

De familie Meiland heeft een leuk optrekje in Hengelo gekocht.

1. hyperbool
2. understatement
3. retorische vraag
4. tegenstelling

"Waar bleef je nou, ik stond al eeuwen op je te wachten!"

1. hyperbool
2. understatement
3. herhaling
4. opsomming

Dat deze man binnenkort weer in de gevangenis belandt, is heel, heel erg zeker.

1. hyperbool
2. understatement
3. opsomming
4. herhaling

Tijdens deze warme zomernacht verlang ik naar een koud briesje.

1. hyperbool
2. understatement
3. tegenstelling
4. paradox

De jackpot staat op elf miljoen euro. Da's een mooi zakcentje!

1. hyperbool
2. understatement
3. opsomming
4. retorische vraag

Zou je dat nou wel doen?

1. hyperbool
2. understatement
3. opsomming
4. retorische vraag

Aan de slag!

Wat? Opdracht 6 en 7 van Thema 5, par. C

Hoe? Oefenboek blz. 86 en handboek blz. 78.

Tijd? 20 minuten

Hulp? Zelfstandig = in stilte

Klaar? Opdracht 8 maken

Klaar? Lezen in leesboek, werken aan boekpresentatie