Nederlands Film Festival: Kabam! - Gymtovenaar

• filmeducatie
• Basisschool
• Groep 3

Introductie

Welkom bij deze LessonUp bij de serie Kabam! Aan de hand van de aflevering “Gymtovenaar” gaan jullie samen onderzoeken en ontdekken hoe film een verhaal kan vertellen. In de serie Kabam! heeft filmmaker Elisabeth Hesemans met haar team met veel aandacht de thema’s angst & fantasie bij jonge kinderen verbeeld, waarbij de rijke fantasie van kinderen wordt ingezet om hun angsten de baas te zijn. Filmmakers zetten bij het maken van een film verschillende middelen in om de kijkers mee te nemen in het verhaal. In deze LessonUp maken de leerlingen kennis met een aantal van deze middelen. Het gaat in deze les niet zozeer om het overdragen van filmkennis aan de kinderen, maar om hen bewust te laten kijken. Om hen op een speelse en vrije manier van alles te laten ontdekken en dat open in de groep te bespreken. Foute antwoorden zijn er niet. Daarnaast kunnen de kinderen zelf praktische opdrachtjes doen, want als je iets ziet, wil je er het liefste zelf mee aan de slag. Hierbij maken ze gebruik van verschillende zintuigen. Zo kunnen de kinderen zich goed verbinden met wat ze beleefden in de film. Omschrijving van de aflevering Kabam! is een serie over de kinderen uit groep 3 van meester Mo. De kinderen in de klas zijn onderling allemaal verschillend, maar één ding hebben ze gemeen: zij zijn allemaal wel eens bang. Gelukkig heeft ieder kind ook een rijke fantasie die helpt om met deze angst om te gaan. In Kabam! staat in elke aflevering een kind met een bepaalde angst centraal, en ook de manier waarop het kind de angst weet te overwinnen. Aflevering “Gymtovenaar” (7:47 minuten) Berith is haar gymtas vergeten en moet iets uit de gevonden-voorwerpen-bak aan. Ze is hartstikke bang dat ze wordt uitgelachen. Maar met een vleugje fantasie en een toverstaf vol magie verandert dat.. Leerdoelen: • De leerlingen leren onderzoekend te kijken, met gebruik van verschillende zintuigen • In deze les maken leerlingen kennis met verschillende elementen waarmee filmmakers een verhaal vertellen • Leerlingen onderscheiden verschillende personages • Leerlingen maken kennis met beeldtaal en kleurgebruik • Door middel van open gespreksvoering en doe opdrachten onderzoeken de leerlingen de thema’s angst & fantasie en delen ze hun eigen ervaringen en inzichten • Tenslotte ervaren leerlingen dat film emoties en fysieke reacties kan oproepen, door het verhaal, de beeldtaal en geluiden. Veel plezier!

Instructies

• Deze les is ontwikkeld als een klassikale les in het primair onderwijs voor groep 3.
• Tijdsduur LessonUp: basisles ongeveer 40 minuten, daarnaast optionele opdrachten.
• De slides bestaan uit beeld en filmfragmenten. Bij elke slide zijn notities beschikbaar voor de docent, met achtergrondinformatie en opdrachten om de kinderen bewuster te laten kijken en om hen te laten reflecteren op hun eigen angsten en oplossingen daarvoor. 
• Wanneer je in de les notities aanklikt, zien de kinderen deze ook verschijnen op het digibord. Het is daarom handig de instructies van tevoren voor jezelf uit te printen. Deze les kan uitgeprint worden door op de print knop rechtsboven op het scherm te drukken. 
• Als jullie de film al hebben bekeken als onderdeel van het educatieprogramma van het NFF, dan kunnen jullie het kijken van de film in de tweede slide overslaan. Hebben jullie de aflevering nog niet gezien? Begin dan met het kijken van de aflevering “Gymtovenaar” in zijn geheel.

Nodig voor deze les:

• Grote kist met (verkleed)kleren (en ook attributen zoals maskers, vleugels, cape, toverstaf, hoofddeksels)
• Instructie 'open gespreksvoering' (werkblad 1)
• De tekst van het Kabam!-lied (werkblad 2)
• Extra Opdracht stoffen ervaren (werkblad 3) : bakje met lapjes stof die verschillend aanvoelen (ruw, zacht, koud, etc.)
• Extra Opdracht Schaduwspel (werkblad 4): zie informatie in het werkblad.

Deze les bevat 4 bijlagen in de vorm van werkbladen:

1. Instructie voor de Open gespreksvoering die onderdeel is van deze les
2. De tekst van het Kabam!-lied
3. Extra opdracht: Stoffen ervaren
4. Extra opdracht: Schaduwspel

Kabam! - Gymtovenaar

Primair onderwijs

Kabam! Aflevering Gymtovenaar

Samen gaan jullie kijken naar de hele aflevering “Gymtovenaar” (7:47 minuten) van de serie Kabam! Je kunt de aflevering vooraf kort inleiden.

Hebben jullie de aflevering al gezien? Dan kun je het bekijken van het fragment op de volgende slide overslaan. Let wel op de notities op deze pagina.

Gymtovenaar - gehele aflevering

Filmverhaal & gesprek

Tijd: 10 minuten

Zet na de film de tafeltjes aan de kant, maak ruimte om op de grond (eventueel op kussentjes in een halve kring) te zitten. Fijn als er in de opstelling ruimte is voor fysieke opdrachten met de groep.

Begin met een gesprek over wat de kinderen hebben gezien. Zie hiervoor de toelichting Open Gespreksvoering in Werkblad 1.

Neem even de tijd en ruimte voor het gesprek. Vraag door zodat de kinderen hun antwoorden zelf duidelijk toelichten. Stel je groep de volgende open vraag:

• Wat zag je allemaal?

> De volgende slide bevat een fragment met het liedje van de serie Kabam!
De vragen voor de groep in de notities gaan over waar je allemaal bang voor kan zijn met daarbij een fysieke opdracht.

Gymtovenaar (fragment 00:00 – 00:31)

Liedje Kabam! & het thema 'angst en fantasie'

Tijd: 10 a 15 minuten

Luister eerst nog eens samen het liedje van de serie, en zing het vervolgens samen. De tekst van het liedje is te vinden in Werkblad 2 en is ook onderdeel van het NFF festivalpakket.

Start vervolgens een gesprek met de kinderen. Zie hiervoor de toelichting Open Gespreksvoering in Werkblad 1.

• Waar gaat het liedje over?
• Waar zijn ze allemaal bang voor in het liedje?

[Antwoorden waar we naar zoeken raken het thema angsten & fantasie.]

> Op de volgende slide staat een videobericht van de maker van Kabam!  Zij vertelt waarom ze Kabam! gemaakt heeft en stelt de vraag: wat doe jij als je bang bent?  Dan staat in de notities een fysieke opdracht om te oefenen met het overwinnen van angsten. 

fragment maker

Fragment

Bekijk de video.

Fysieke opdracht  

Ga nu met de hele groep in een kring staan. Doorloop met de kinderen de volgende vragen en opdrachten:

• Ben jij wel eens ergens bang voor?
• Waar voel je dat in je lichaam als je bang bent? Wijs die plekken eens aan? (buik, borst etc.)
• Vraag een aantal kinderen om te laten zien hoe ze eruitzien als ze bang zijn.

Vraag de andere kinderen:

• Hoe zie je dat ze bang zijn?
• Laat nu eens zien hoe het eruit ziet als je niet bang bent?
• Hoe zie je dat ze niet bang zijn?
• Wat kun je met je lijf, gezicht en stem doen om niet meer bang te zijn?

Laat de kinderen zelf met antwoorden komen en voordoen wat ze bedoelen, de anderen kunnen het vervolgens nadoen.

Indien nodig hier nog (extra) suggesties: 

• Springen
• Zelfverzekerd staan (rechtop met een stoere blik)
• Moed inspreken (je kan het!)
• Heel hard een liedje zingen
• Springen
• Een gevaarlijk dier nadoen
• Geluiden maken
• Zwaaien met je armen
• Rennen op je plek
• Je vuisten ballen
• Hard stampen

> De volgende slide is weer een filmfragment, deze gaat over de personages. Je kunt het fragment inleiden door van tevoren te vragen:

Wie spelen er allemaal in deze film?

Samen gaan we nog een stukje film kijken.

Gymtovenaar (fragment 00:35 – 1:26)

Personages

Tijd: < 5 minuten

Personages:  mensen en andere figuren die in de film spelen noem je personages.

Als kinderen daaraan toe zijn, zou je met de klas in kunnen gaan op het verschil tussen de personages in de film en de dingen (alles wat wel/niet mee acteert), bijvoorbeeld aan de hand van de volgende vragen: 

• Wie zag je allemaal? [Antwoorden waar we naar zoeken: Berith, meester Mo, tovenaar, andere kinderen (bijv. Rachida)]
• Zijn de uilen op de tekening een personage? [Mogelijke antwoorden: nee, want ze acteren niet mee in de film]
• Is Rachida een personage? [Mogelijke antwoorden: ja, want ze speelt mee in de film]
• Is de tovenaar een personage? [Mogelijke antwoorden: ja, want het is een figuur dat een rol heeft in de film]

> De volgende slide bevat een afbeelding.  Deze slide gaat over film & bewegend beeld.

Film en Bewegend Beeld

Tijd: < 5 minuten

Samen voeren jullie een gesprek over film.

• Wat is film eigenlijk?

Sommige kinderen zullen het verhaal navertellen dat ze zagen in de film. Dat is goed, geef ze de ruimte voor hun verhaal. Maar het is ook mooi om samen te kunnen ontdekken, dat film bewegende plaatjes zijn, en misschien zelfs dat geluid ook een rol speelt. Dit besef kan je op gang helpen door bijvoorbeeld de vragen hieronder te stellen en de tips van Open Gespreksvoering (werkblad 1) te gebruiken.

• Op het scherm zie je Meester Mo die een verhaal vertelt. Meester Mo staat hier stil, is dat ook zo in de film?
• Maakt een tekening of foto geluid? En een film?

> De volgende slide is weer een filmfragment, deze gaat over Beeldtaal & Kleurgebruik. Laat de kinderen het fragment kijken met de vraag om op de kleuren te letten.

Gymtovenaar  (Fragment 0.35 – 0.55)

Beeldtaal & Kleurgebruik

Tijd: < 5 minuten

Bespreek na het kijken van het fragment de volgende vragen:

Berith zit in de klas,

• Wie heeft ze vast? [antwoorden waar we naar zoeken: een tovenaar].
• Welke kleuren hebben de kleren van de tovenaar? [antwoorden waar we naar zoeken: paars en goud].
• Kan deze tovenaar echt toveren? Wat gebeurt er in de film met de tovenaar? [alle antwoorden zijn goed]

> De volgende slide gaat over hoe film ook andere zintuigen kan aanspreken dan alleen je ogen en je oren.

Laat de kinderen het fragment kijken met de vraag om zich in te beelden dat zij Berith zijn.

Gymtovenaar (fragment 3.57 – 4.38)

Film en emoties

Tijd: < 5 minuten

Doorloop de volgende vragen:

• Wat moest Berith doen van meester Mo?
• En wat vond ze daarvan?
• Hebben jullie ook zo’n bak op school? Wat zit daarin?
• Hoe ruikt zo'n bak?
• Als je iets uit zo'n bak aan moet doen, hoe voel je je dan?

De volgende slide bevat een filmfragment dat gaat over over beeldtaal, kleurgebruik en fantasie.  Daarna volgen gespreksopdrachten die ingaan op de kracht van fantasie bij angst en kleurgebruik, licht en donker in film.

Geef de kinderen de volgende kijkopdracht mee. Kijk goed naar het volgende stukje film: waarom is Berith niet meer bang?

Gymtovenaar  (Fragment 4.41-7.12)

Beeldtaal, kleurgebruik & fantasie

Tijd: 10 a 15 minuten

Filmmakers maken gebruik van verschillende middelen om een verhaal te vertellen, bijvoorbeeld kleurgebruik of verschil in licht. Zo kan de filmmaker ervoor kiezen om het donker te maken als het gaat over angst en weer licht als de angst is verdwenen. Ook kleding en kleurgebruik speelt vaak een belangrijke rol voor de filmmaker om het verhaal te vertellen.

Bespreek samen het fragment:

• Welke kleren koos Berith uiteindelijk? [Een paars t-shirt/jurk, gouden legging, net zoals de tovenaar]
• Wat gebeurt er met Berith als ze zich verkleedt? [Antwoorden waar we naar zoeken: ze wordt weer blij, ze wordt een tovenaar, ze kan toveren.]
• Waarom was Berith niet meer bang? Hoe zag je dat? [Antwoorden waar we naar zoeken: doordat ze in haar fantasie zelf de tovenaar was, dat zag je omdat ze een toverspreuk uitspreekt, ze draait rondjes, komt binnen met een radslag en grote glimlach]. 
• Denk je dat dat kan? Zou je je anders kunnen voelen door de kleren die je aan hebt?

Extra vraag:

• Heeft er iemand gezien wat er met het licht gebeurde? [Antwoorden waar we naar zoeken: het werd even donker toen Berith bang was om uitgelachen te worden en daarna (glinsterend) licht toen ze in haar tovenaars kleding de gymzaal binnenkwam].

> De volgende  en laatste slide bevat een praktische opdracht, waarbij je de kist met verkleed kleren nodig hebt

Praktische Opdracht

Tijd: > 15 minuten

Nodig: Kist met verkleedkleding. Muziek van serie Kabam!

Zet nu de grote kist met verkleedkleren in het midden. Leg uit dat dit niet de bak met gevonden voorwerpen is, maar een schatkist aan verkleedspullen.
Elk kind mag iets uitzoeken om aan te doen.

 
Net zoals op een echte ‘mode-catwalk’ mogen alle kinderen die willen van de  ene naar de ander kant van de ruimte lopen op de muziek van Kabam! Heb je zin om er een rondje bij te draaien, een dansje erbij te doen, dat mag!

 
Moedig de kinderen eventueel aan om de bewegingen die gemaakt zijn bij de fysieke opdracht (slide 3) te herhalen

• Hoe voel je je als je dit aan hebt? Voel je je anders?
• Hoe voelt het om iets aan te hebben dat je niet aan wilt eigenlijk?[Antwoorden waar we naar zoeken: het zit niet lekker, het kriebelt, zit strak, niet mooi, ruikt niet lekker. ]
• Denk je dat je in sommige kleren meer durft dan in andere kleren?

Eventueel als afsluiting:

Samen nog eens het liedje van Kabam! zingen.

Leer meer met NFF

filmfestival.nl/educatie