Nederlands Film Festival: Zelfbeeldcultuur

• Nederlands
• Beeldende vorming
• +2
• Middelbare school
• vmbo, mavo, havo, vwo
• Leerjaar 1,2

Introductie

Deze filmles is speciaal voor leerlingen uit klas 1 en 2 van het voorgezet onderwijs, ter voorbereiding op het filmblok ‘Zelfbeeldcultuur’ van het Nederlands Film Festival. In deze les maken de leerlingen kennis met alle manieren waarop films verhalen kunnen vertellen, en komen zij hiermee goed voorbereid naar het festival. Tijdens het festival gaan de leerlingen kijken naar drie korte films, waaronder een fictiefilm, een animatie en een documentaire. Het filmblok 'Zelfbeeldcultuur' gaat over jezelf leren kennen, opgroeien, op eigen benen staan en ontdekken wie je bent tussen alle anderen. Dat iedereen deze zoektocht in opgroeien heel anders ervaart, laten de personages in dit filmblok zien. De films die in dit filmblok centraal staan zijn: 'Buitenspel', 'Nobody' en 'Wacht maar af'. In deze les leren de leerlingen middels het kijken naar enkele korte fragmenten uit de films, en door het maken van de bijbehorende opdrachten en gespreksvormen, meer over de films en de thema’s hieruit. Deze les dient als introductie op het filmblok, voordat de leerlingen naar het festival gaan om de films te bekijken. Op deze manier duiken de leerlingen alvast dieper in de thema’s uit de films, en helpt dit hen om zich goed te verbinden met de inhoud.

Instructies

Deze les bestaat uit 3 verschillende werkvormen die je los van elkaar kunt uitvoeren. Op deze manier kun je de les opdelen en eenvoudig op verschillende momenten opdrachten maken. 

- Wil je de leerlingen introduceren met het thema van de film door middel van een actieve opdracht waarin zij filmposters met elkaar gaan vergelijken - doe dan werkvorm 1.

- Wil je met de leerlingen dieper in het thema duiken en ingaan op de filmische middelen - doe dan werkvorm 2.

- Wil je dat leerlingen zelf aan de slag gaan met een actieve opdracht en oefenen met schrijfvaardigheid  - doe dan werkvorm 3.

Opbouw van de les: 

De les bestaat uit docenten notities, hierin staan alle vragen, opdrachten en aanvullende informatie, deze vind je in de gele notities bij de slides. Daarnaast vind je in de bijlage een PDF waarin de docentennotities gebundeld zijn. Je kan de PDF erbij houden wanneer je de les geeft. 

In de slides staan knoppen, achter deze knoppen staan vragen en extra informatie voor de leerlingen, deze kan je open klikken. 

Zelfbeeldcultuur

Lesinhoud

Het filmblok 'Zelfbeeldcultuur ' gaat over jezelf leren kennen, opgroeien, op eigen benen staan en ontdekken wie je bent tussen alle anderen -en alle worstelingen die hierbij komen kijken. In drie films leggen verschillende personages deze zoektocht af, ieder op hun eigen manier.

In deze filmles duiken de leerlingen dieper in de films door het bekijken van korte fragmenten uit drie films. Vervolgens voeren ze actief opdrachten uit die inspelen op de centrale thema’s van het filmblok: ‘identiteit’ en ‘opgroeien’.

Vraag of opdracht

Extra informatie

Tip

Legenda

In de les staan knoppen die je open kunt klikken. Hierin staan vragen of extra informatie voor de leerlingen. Lees dit aan hen voor.

In de gele notities vind je uitgebreide uitleg over de werkvormen en extra docenteninformatie.

Filmtitel

De titel is het eerste contact van het publiek met de film. Een filmtitel moet de aandacht van het publiek trekken. Een goede titel is aantrekkelijk, uitnodigend en overtuigend. Hij moet de toeschouwer verleiden om de film te bekijken.

Alle drie de films uit het filmblok passen in het thema 'Zelfbeeldcultuur'. Hiernaast zie je de posters van de films. Vergelijk de drie posters met elkaar, wat hebben ze met elkaar gemeen? 

• Hoe zie je het thema ‘zelfbeeldcultuur’ terug in de posters?
  
• Welke overlappingen qua vormgeving zie je in de drie posters?
  
• Waaraan zie je dat de drie films iets met elkaar gemeen hebben?
  
• Als je kijkt naar de verschillende filmtitels, waar denk je dat de films over gaan?
  
• Is er een element of onderdeel van de filmposter dat je nieuwsgierig maakt? Wat is dat?
  

Zelfbeeldcultuur

De films die jullie op het Nederlands Film Festival gaan kijken hebben een overlappend thema, namelijk “Zelfbeeldcultuur”.

Waar denken jullie aan bij “Zelfbeeldcultuur”?

Filmposter

Filmposters geven kijkers een glimp van wat komen gaat zonder het hele verhaal weg te geven. Door middel van kleuren, tekst en beelden en personages introduceren zij het thema of onderwerp van de film.

Werkvorm 1: Introductie op het thema 

Alle drie de films hebben één ding met elkaar gemeen: de hoofdpersonages zoeken alle drie naar hun eigen identiteit. Voordat jullie naar fragmenten uit de films gaan kijken, duiken we met onderstaande vragen eerst wat dieper in dit onderwerp.

Bespreek de volgende vragen met de leerlingen:

• De films die jullie op het Nederlands Film Festival gaan kijken hebben een overlappend thema, namelijk ‘zelfbeeldcultuur’. Waar denken jullie aan bij ‘zelfbeeldcultuur’?

Er zitten 3 films in dit filmblok, namelijk: Wacht maar af, Nobody en Buitenspel. Vergelijk de drie posters met elkaar. Wat hebben ze met elkaar gemeen? 

Stel hierbij de volgende vragen aan de leerlingen:

• Hoe zie je het thema ‘zelfbeeldcultuur’ terug in de posters?
• Welke overlappingen qua vormgeving zie je in de drie posters?
• Waaraan zie je dat de drie films iets met elkaar gemeen hebben?
• Als je kijkt naar de verschillende filmtitels, waar denk je dat de films over gaan?
• Is er een element of onderdeel van de filmposter dat je nieuwsgierig maakt? Wat is dat?

Werkvorm 2: Nobody

Nu jullie samen hebben nagedacht over de verschillende betekenissen van ‘zelfbeeldcultuur’ en de filmposters hebben vergeleken, gaan we door naar de volgende opdracht. In deze opdracht gaan de leerlingen in op de verschillende thema’s uit het filmblok, door te kijken naar verschillende fragmenten uit de films.

Stap 1: Bekijk samen met de leerlingen het fragment uit de film Nobody.

Stap 2: Ga daarna naar de volgende slide om verder te gaan met de opdracht.

Nobody

• Waar ging het fragment over?

• Hoe zag je het thema ‘zelfbeeldcultuur’ terug in het fragment?

• Wat zou jij ervan vinden als je online volgers je niet meer kunnen zien?

• Hecht je net als Florian veel waarde aan online volgers? Waarom wel of niet?

Computeranimatie

Computeranimatie is als het maken van een tekenfilm, maar met een computer. In plaats van elke tekening met de hand te maken en te tekenen, gebruiken we een speciale computer om de tekeningen te creëren. De computer maakt heel snel heel veel plaatjes achter elkaar, zodat het lijkt alsof de tekeningen bewegen. 

Werkvorm 2: Nobody

Bespreek de volgende vragen met de leerlingen:

• Waar ging het fragment over?
• Hoe zag je het thema ‘zelfbeeldcultuur’ terug in het fragment?

In Nobody is influencer Florian vooral bezig met zijn online volgers. Totdat hij plots onzichtbaar wordt.

• Wat zou jij ervan vinden als je online volgers je niet meer kunnen zien?
• Hecht je net als Florian veel waarde aan online volgers? Waarom wel of niet?

Nobody is een animatiefilm, gemaakt met computeranimatie. 

• Waarom denken jullie dat er is gekozen voor computeranimatie om dit verhaal te vertellen?
  

Mogelijk antwoord: omdat het in een animatiefilm makkelijker is om iemand onzichtbaar te maken in vergelijking met een film met echte mensen.

Werkvorm 2: Buitenspel

Stap 1: Bekijk het fragment uit de korte film Buitenspel.

Stap 2: Ga naar de volgende slide om verder te gaan met de opdracht.

Buitenspel

• Waar denken jullie dat de film over gaat?

• Als jullie kijken naar Selena’s houding en gezichtsuitdrukking, hoe denken jullie dan dat Selena zich voelt?

• Wat vinden jullie van haar gedrag?

• Begrijpen jullie hoe Selena zich voelt? Waarom wel of niet?

Werkvorm 2: Buitenspel 

Jullie hebben zojuist naar een fragment uit Buitenspel gekeken. 

Bespreek de volgende vragen met de leerlingen:

• Waar denken jullie dat de film over gaat?
• Als jullie kijken naar Selena’s houding en gezichtsuitdrukking, hoe denken jullie dan dat Selena zich voelt?
• Wat vinden jullie van haar gedrag?
• Begrijpen jullie hoe Selena zich voelt? Waarom wel of niet?

Vergelijk de twee fragmenten

• Wat zijn de overeenkomsten tussen Buitenspel en Nobody? Speel eventueel nog een keer beide fragmenten af. 

• Welke verschillen zie je tussen de films? Kijk hierbij zowel naar de vormgeving als naar het verhaal. 

• In welke film vind je dat het thema 'zelfbeeldcultuur' het best naar voren komt? Waarom? 
  

Werkvorm 2: Nobody & Buitenspel 

Vergelijk de twee fragmenten uit Nobody en Buitenspel.

• Wat zijn de overeenkomsten tussen Buitenspel en Nobody? Speel eventueel nog een keer beide fragmenten af. 
• Welke verschillen zie je tussen de films? Kijk hierbij zowel naar de vormgeving als naar het verhaal. 
• In welke film vind je dat het thema 'zelfbeeldcultuur' het best naar voren komt? Waarom? 

Werkvorm 3: Wacht maar af

In deze opdracht bekijken jullie eerst een fragment uit de laatste film van dit filmblok, de documentaire Wacht maar af. 

Vervolgens krijgen de leerlingen een aantal vragen en gaan zij aan de slag met het schrijven van een synopsis voor een zelfbedachte documentaire.

Stap 1: Bekijk samen met de leerlingen het fragment.

Stap 2: Ga daarna naar de volgende slide om verder te gaan met de opdracht.

Jezelf zijn

• Waarom vinden jullie deze film passen bij het thema ‘zelfbeeldcultuur’?

• Hoe onderscheidt Emma zich van haar omgeving? Wat maakt haar bijzonder ten opzichte van haar leeftijdsgenoten?

• Hebben jullie zelf ook een hobby of interesse die niet erg populair is onder jullie leeftijdsgenoten?
  

• Het lijkt erop dat Emma zich weinig aantrekt van wat anderen van haar interesse in Ramses Shaffy vinden. Waaraan merken jullie dat?

• Zouden jullie ook zo open over een onderwerp durven praten als er een documentaire over jou werd gemaakt?

• Hoe kan Emma's verhaal in de film ervoor zorgen dat mensen vaker gaan praten over hoe je jezelf kunt zijn en je dat laat zien in de wereld van nu?

Werkvorm 3: Wacht maar af

Wat betekent het om jezelf te kunnen zijn?

Bespreek de volgende vragen met de leerlingen:

• Waarom vinden jullie deze film passen bij het thema ‘zelfbeeldcultuur’?
• Hoe onderscheidt Emma zich van haar omgeving? Wat maakt haar bijzonder ten opzichte van haar leeftijdsgenoten?
• Hebben jullie zelf ook een hobby of interesse die niet erg populair is onder jullie leeftijdsgenoten?
• Het lijkt erop dat Emma zich weinig aantrekt van wat anderen van haar interesse in Ramses Shaffy vinden. Waaraan merken jullie dat?
• Zouden jullie ook zo open over een onderwerp durven praten als er een documentaire over jou werd gemaakt?
• Hoe kan Emma's verhaal in de film ervoor zorgen dat mensen vaker gaan praten over hoe je jezelf kunt zijn en je dat laat zien in de wereld van nu?

Doe - opdracht: je eigen documentaire

Jullie gaan een Synopsis schrijven voor een documentaire waarbij jullie zelf een onderwerp bedenken. In “Wacht maar af” hebben jullie gezien dat Emma gek is op Ramses Shaffy, terwijl haar klasgenootjes niks van deze artiest moeten hebben. Hebben jullie een artiest, hobby of interesse die net wat anders is dan die van andere leerlingen? Gebruik dit als onderwerp voor je documentaire.

Belangrijke elementen in een documentaire

• Wie staat er centraal in de documentaire?

• Wat is het onderwerp van de documentaire?

• Is er een duidelijk thema?

• Waar speelt het verhaal zich af?

• Wat wil ik vertellen?

• Voor wie is de documentaire bedoeld?

• De verhaallijn van de documentaire: het begin, het middenstuk en eind.

Synopsis

De synopsis beschrijft het verhaal van een film in het kort. Het wordt duidelijk wie de hoofdpersoon is, waar het verhaal zich afspeelt, wanneer het verhaal zich afspeelt, wat globaal de inhoud is van het verhaal en waarom het verhaal verteld moet worden. Kortom, een synopsis is als het ware een samenvatting van een film.

Filmmaker

Het doel van een filmmaker is om een verhaal te vertellen, een boodschap over te brengen, emoties op te roepen, een sociale kwestie aan de kaak te stellen, of om het publiek te vermaken.

Werkvorm 3: Wacht maar af

Doe-opdracht: Schrijf een synopsis over je zelfbedachte documentaire.

De leerlingen gaan een synopsis schrijven voor een documentaire, waarbij zij zelf een onderwerp bedenken.

Stap 1: Geef de leerlingen een paar minuten de tijd om een onderwerp te bedenken voor hun documentaire. Wanneer de leerlingen het lastig vinden mogen zij ook een fictieve interesse, hobby, favoriete artiest, of iets anders bedenken.

Stap 2: De leerlingen gaan een concept bedenken voor de film die zij gaan ‘maken’. Het is belangrijk dat de leerlingen nadenken over de boodschap die zij willen vertellen met hun documentaire.

Andere elementen waar de leerlingen aan kunnen denken bij het ontwikkelen van hun documentaire zijn:

• Wie staat er centraal in de documentaire?
• Wat is het onderwerp van de documentaire?
  
• Is er een duidelijk thema?
• Waar speelt het verhaal zich af?
• Wat wil ik vertellen?
• Voor wie is de documentaire bedoeld?
• De verhaallijn van de documentaire: het begin, het middenstuk en eind.

Stap 3: Vraag de leerlingen om korte aantekeningen te maken, waarbij ze de belangrijkste punten van hun film opschrijven.

Stap 4: De leerlingen gaan nu een korte synopsis schrijven voor hun documentaire van minimaal 50 woorden. Hierin worden de belangrijkste ‘personages ’, verhaallijn, plotlijnen en thema’s beschreven. De boodschap moet duidelijk in de synopsis verwerkt zijn.

Afsluiting: Laat de leerlingen hun synopsis voorlezen aan de klas en vraag de klas om erachter te komen wat de boodschap van de film is. De leerlingen mogen elkaar feedback geven.

Leer meer met het NFF

Door het bekijken van de fragmenten en het uitvoeren van de opdrachten, hebben jullie alvast kennisgemaakt met de films die jullie op het Nederlands Film Festival gaan bekijken.  

Wil je nog meer doen met filmeducatie in de klas?

Neem dan eens een kijkje in het lesmateriaal van het NFF, voor meer filmlessen in de klas. 

Of schrijf je in voor de onderwijsnieuwsbrief, om op de hoogte gehouden te worden over ons educatieprogramma en voor tips en tricks voor filmeducatie in je klas!

Veel plezier op het Nederlands Film Festival!