GRATIS: Schrijf een vervolg op de openingsscène van de korte film

• Nederlands
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 4-6

Introductie

Wanneer je films kijkt of verhalen leest, valt het je misschien niet eens op, maar de structuur van een verhaal is bijna altijd hetzelfde! In deze les leren leerlingen wat de stadia van een klassieke verhaalstructuur zijn. Daarna kijken ze naar de openingsscène van een korte film en aan de hand daarvan voorspellen ze hoe het verhaal zich gaat ontwikkelen. Zo zetten ze hun verbeelding in om de klassieke verhaalstructuur zelf toe te passen.

Instructies

Leerdoelen

• Leerlingen kunnen de stadia van een klassieke verhaalstructuur beschrijven zoals die vaak in film wordt toegepast.
• Leerlingen kunnen in de openingsscène van een film analyseren hoe het verhaal wordt opgezet en welke verwachtingen daarbij worden gewekt.
• Leerlingen kunnen een vervolg schrijven dat aansluit bij de klassieke verhaalstructuur en de verwachtingen die in de openingsscène worden gewekt.

Zijn je leerlingen nog niet zo bekend met de klassieke verhaalstructuur van Aristoteles? Dan kun je ze hiermee laten oefenen aan de hand van de les Ontdek hoe verhalen zijn opgebouwd met film.

Benodigde materialen

• digibord of scherm
• pen en papier

De filmscène zit al in deze les verwerkt.

Film en Nederlands

Dit is de variant van de les Schrijf een vervolg op de openingsscène van een film die gekoppeld is aan de film Gratis. Kijk hier voor varianten van deze les gekoppeld aan andere films en een algemene variant die je aan een film naar keuze kunt verbinden.

Bekijk voor meer lessen, filmtips en opdrachten de vakpagina Film en Nederlands.

Instructies

docentenhandleiding Gratis_vervolg.pdf

Inleiding

Benoem dat leerlingen in deze les leren wat de verschillende stadia van een klassieke verhaalstructuur zijn. Deze kennis gaan ze toepassen door een vervolg te schrijven op de openingsscène van een film. 

In deze les ga je...

... leren wat de stadia zijn van een klassieke verhaalstructuur zoals die vaak in film wordt toegepast.

... de openingsscène van een korte film analyseren.

... een mogelijk vervolg op de openingsscène bedenken en beschrijven.

... jouw vervolg delen en bespreken met anderen.

      Uitleg van de les

Uitleg van de les

In deze les ga je ...

... leren wat de stadia zijn van een klassieke verhaalstructuur.

... de openingsscène van een korte film analyseren.

... een mogelijk vervolg op de openingsscène bedenken en beschrijven.

... jouw vervolg delen en bespreken met anderen.

Wat weet je over
verhaalstructuur in films?

Voorkennis

Ga na wat leerlingen al weten over verhaalstructuur in films. 

       Expositie

       Het begin van een verhaal, waarin de verwachtingen van de lezer of kijker                 worden gewekt.

       Motorisch moment

       Het moment dat de gebeurtenissen van het verhaal in gang zet en de                       richting van het verhaal bepaalt.

       Ontwikkeling

       Het gedeelte van het verhaal dat het langst duurt, waarin het conflict groter           en complexer wordt.

       Climax

       Het hoogtepunt van het verhaal, waarin de spanning het grootst is.

       Afwikkeling

       Het einde van het verhaal, waarin de uitkomst van de climax zichtbaar wordt.

      Klassieke verhaalstructuur in film

Klassieke verhaalstructuur in film

Leg uit wat de klassieke verhaalstructuur van Aristoteles is, zoals die vaak in film wordt toegepast:

1. Expositie
   Het begin van een verhaal, waarin de verwachtingen van de lezer of kijker worden gewekt. De setting van het verhaal wordt geschetst en de hoofdpersoon (ook wel protagonist genoemd) wordt geïntroduceerd.
2. Motorisch moment
   Het moment dat de gebeurtenissen van het verhaal in gang zet en de richting van het verhaal bepaalt. Het centrale conflict wordt onthuld. Dit kan het gevolg zijn van een bewuste beslissing van de hoofdpersoon of van een externe gebeurtenis.
3. Ontwikkeling
   Het gedeelte van het verhaal dat het langst duurt, waarin het conflict groter en complexer wordt.De hoofdpersoon kan bijvoorbeeld te maken krijgen met tegenslagen. De spanning wordt opgebouwd tot de climax.
4. Climax
   Het hoogtepunt van het verhaal, waarin de spanning het grootst is. De climax is de ultieme confrontatie van de hoofdpersoon met het conflict en vormt het beslissende moment waarin de hoofdpersoon faalt of slaagt.
5. Afwikkeling
   Het einde van het verhaal, waarin de uitkomst van de climax zichtbaar wordt. Er wordt bijvoorbeeld getoond hoe het leven van de hoofdpersoon is veranderd en tot welke nieuwe inzichten die is gekomen. Of het wordt juist bevestigd dat de situatie is teruggekeerd naar de status quo.

      Bekijk de openingsscène van de korte film Gratis.

      Geef vervolgens antwoord op de volgende vragen: 

     Waar speelt de film zich af?

     Wat voor soort film is het (comedy, thriller, horror, misdaad)?

     Wie is de hoofdpersoon?

     Wat is de uitdaging van de hoofdpersoon?

     Wat is het motorisch moment waarin deze uitdaging duidelijk               wordt en het verhaal een bepaalde richting op wordt geduwd?

  1  Bekijk de openingsscène

Bekijk de openingsscène

1. Laat je leerlingen de openingsscène bekijken van Gratis op de volgende slide.
2. Bespreek klassikaal met je leerlingen wat ze hebben gezien en gehoord in de openingsscène. Laat ze de volgende vragen beantwoorden:
   a. Waar speelt de film zich af?
   b. Wat voor soort film is het (comedy, thriller, horror, misdaad)?
   c. Wie is de hoofdpersoon?
   d. Wat is de uitdaging van de hoofdpersoon?
   e. Wat is het motorisch moment waarin deze uitdaging duidelijk wordt en het verhaal een bepaalde richting op wordt geduwd?

Bekijk de openingsscène van de korte film Gratis (Tobias Smeets & Merijn Scholte-Albers, 2016)

 2  Bedenk en schrijf een vervolg

Voorspel hoe het verhaal volgens jou verdergaat.

Beschrijf dit en neem hier maximaal een half A4 voor.

Ga uit van de klassieke verhaalstructuur. Elke fase begint op een nieuwe alinea. 

Je beschrijft dus:

• de ontwikkeling
  
• de climax
  
• de afwikkeling

Bedenk en schrijf een vervolg

Vertel je leerlingen dat ze moeten gaan voorspellen hoe het verhaal volgens hen verdergaat. Dit beschrijven ze en hier nemen ze maximaal een half A4 voor. Ze gaan voor hun vervolg uit van de klassieke verhaalstructuur. Elke fase van de verhaalstructuur begint op een nieuw alinea. De expositie en het motorisch moment hebben ze net gezien: ze moeten dus de ontwikkeling, de climax en de afwikkeling beschrijven.

Je kunt je leerlingen op weg helpen door ze de volgende vragen te stellen:

• Wat is een logisch vervolg op het motorisch moment?
• Wat gebeurt er vaker in films die tot dit genre behoren? Kun je daar een verrassende twist aan geven?
• Welke gebeurtenis zou het nog spannender kunnen maken of het centrale conflict opgelost gaat worden? Wat verandert er in het leven van de hoofdpersoon na de climax?

 3  Deel het verhaal

       Lees je verhaal voor aan je groepje.

        Leg aan je groepje uit waarom je denkt dat het verhaal verdergaat zoals je                hebt geschreven.

       Besluit per groepje welk verhaal het beste/leukste/spannendste/meest                       fantasierijke vervolg is op het begin van de film.

       Elke groep kiest één iemand die dit vervolg voor de klas voordraagt.

Deel het verhaal

Deel de klas op in groepen. Laat leerlingen hun verhaal in hun groep voorlezen en toelichten waarom ze denken dat het verhaal op de door hen beschreven manier verloopt. Welke ‘informatie’ uit de openingsscène (expositie en motorisch moment) hebben ze gebruikt als basis voor de rest van het verhaal? Daarna besluit ieder groepje welk verhaal het beste/leukste/spannendste/meest fantasierijke vervolg is op het begin van de film. Vervolgens kiest elke groep één iemand die dit vervolg voor de klas voordraagt.

Bespreek elk van de voorgedragen verhalen klassikaal. Heeft het verhaal een verrassend verloop of is het juist voorspelbaar en waarom? Worden de verwachtingen waargemaakt die in de openingsscène worden gewekt, of neemt het verhaal een onverwachte wending? Wat is het effect daarvan?

 4  Afsluiting

Extra opdracht

Bekijk de rest van de film en vergelijk het daadwerkelijke vervolg met wat jullie hebben bedacht. Welke voorspellingen zijn uitgekomen, en welke niet?

Afsluiting 

Kom kort terug op wat jullie in deze les hebben behandeld en sluit de les af.

Extra opdracht

Bekijk de rest van de film (duur: 8:44): https://schooltv.nl/video-item/film-in-de-klas-gratis. Vergelijk het daadwerkelijke vervolg met wat je leerlingen hebben bedacht. Welke voorspellingen zijn uitgekomen, en welke niet?