Geschiedenisleraar.nl
Dé link tussen verleden en heden

4.4 Van Nederlands-Indië naar Indonesië

Historisch Overzicht 
vanaf 1848

De Tweede Wereldoorlog
 (1939-1945)
4. Van Nederlands-Indië naar Indonesië
1 / 32
volgende
Slide 1: Tekstslide
GeschiedenisMiddelbare schoolvmbo g, t, mavoLeerjaar 3,4

In deze les zitten 32 slides, met interactieve quizzen, tekstslides en 1 video.

time-iconLesduur is: 45 min

Onderdelen in deze les

Historisch Overzicht 
vanaf 1848

De Tweede Wereldoorlog
 (1939-1945)
4. Van Nederlands-Indië naar Indonesië

Slide 1 - Tekstslide

Feniks, Geschiedenis Werkplaats, Memo, Saga

Slide 2 - Tekstslide

Leerdoel
Aan het eind van deze presentatie kun je herkennen en uitleggen op welke manier Indonesië onafhankelijk werd en hoe Nederland hiermee omging.

Slide 3 - Tekstslide

Opkomend nationalisme
  • Sommige Indonesiërs gingen in Nederland studeren;

  • ..en leren daar over vrijheid en democratie

  • Gevolg: ontstaan nationalisme in Nederlands-Indië

  • Let op: Ook in andere kolonies ontstaat nationalisme

Slide 4 - Tekstslide

In India, een Britse kolonie, leidde Mahatma Gandhi de onafhankelijkheidsstrijd van de nationalisten. 
Voor de nationalisten in Indonesië een groot voorbeeld voor hun strijd.

Slide 5 - Tekstslide

Hoe gaat Nederland om met het opkomend nationalisme?
  • Gematigde nationalisten mogen meepraten in de Volksraad (1918)

  • Voorlopig geen onafhankelijkheid (“Duurt nog wel een paar honderd jaar.”)

  • Volksraad stelt niet veel voor: mag alleen advies geven aan de regering

Slide 6 - Tekstslide

Gevolgen

  • Radicalisering: geen samenwerking meer met de Nederlanders

  • (Gewapende) strijd voor onafhankelijkheid, bijvoorbeeld met een opstand


    Slide 7 - Tekstslide

    Reactie Nederland
    • Indonesische partijen worden verboden

    • Indonesische leiders worden gevangen gezet: Soekarno en Hatta 

    • Alleen gematigde groepen werden toegestaan

    Slide 8 - Tekstslide

    De Japanse bezetting
    • Strijd tussen Nederland en Japan duurde van januari-maart 1942

    • Veel Nederlanders worden gevangen gezet in de interneringskampen (Jappenkampen)

    • Indonesische leiders worden vrijgelaten en gaan met Japanners samenwerken

    Slide 9 - Tekstslide


    Jappenkampen
    Interneringskampen in het door Japan bezette Nederlands-Indië

    Slide 10 - Tekstslide

    Leven in de Jappenkampen (1)
    • Kampen voor zowel krijgsgevangenen als burgers; mannen en vrouwen

    • Lijfstraffen

    • Honger (bubur atji: "stijfselpap")

    • Dwangarbeid (bijvoorbeeld werken aan de beruchte Dodenspoorlijn: Birmaspoorlijn)

    Slide 11 - Tekstslide

    Leven in de Jappenkampen (2)
    • Slechte hygiëne en huisvesting

    • Ziekte (dysentrie = zware diarree)

    • Gedwongen prostitutie (Troostmeisjes)

    • Ongeveer 25.000 Nederlanders zijn omgekomen in de Jappenkampen

    Slide 12 - Tekstslide

    Honger
    Slechte hygiëne en huisvesting

    Slide 13 - Tekstslide


    Capitulatie van Japan
    15 augustus 1945




    Let op: deze foto is van 2 september 1945 
    (officiële ondertekening)

    Slide 14 - Tekstslide


    Soekarno roept 
    de onafhankelijk uit
    17 augustus 1945

    Slide 15 - Tekstslide

    Waarom is dit mogelijk?
    • Nederlanders zitten nog in de kampen

    • Geen Nederlands leger in de buurt

    • Japans leger moet toezicht houden op de orde

    • Pedoema’s (nationalistische jongeren) beheersen de straten

    Slide 16 - Tekstslide

    Bersiap-periode
    • najaar 1945-voorjaar 1946

    • Gezagsvaccuüm: onduidelijk wie écht de macht heeft, daardoor kunnen pedoema's hun gang gaan (zonder dat er wordt ingegrepen)

    • zeer gewelddadige periode met duizenden slachtoffers (vooral Nederlanders en pro-Nederlandse groepen)

    Slide 17 - Tekstslide

    En nu...?
    • Engelsen zijn in de buurt, maar hebben geen zin in nieuwe oorlog: Nederland moet het zelf maar oplossen

    • Nederland wil de onafhankelijke republiek Indonsië helemaal niet erkennen.

    • Nederlander wil niet praten met Soekarno (verrader en opstandeling)

    Slide 18 - Tekstslide

    Akkoord van Linggadjati
    • Wapenstilstand

    • Nederland erkent de Republiek Indonesië op Java, Sumatra en Madoera

    • Oprichting Verenigde Staten van Indonesië (met Nederland): de koningin is staatshoofd

    • 15 november 1946

    Slide 19 - Tekstslide

    Het Akkoord van Linggadjati mislukt
    • Zowel Nederland als Indonesië zijn er eigenlijk niet gelukkig mee

    • Nederland past akkoord (via de Tweede Kamer) eenzijdig aan

    • In Indonesië laait het geweld weer op

    • Nederland zegt de overeenkomst op 20 juli 1947 op

    Slide 20 - Tekstslide

    Slide 21 - Tekstslide

    1e Politionele actie 
    (juli 1947-januari 1948)
    • Operatie Product (Agresi 1): herstellen van het Nederlandse gezag

    • Bewuste keuze voor de naam 'politionele' actie en niet voor het woord 'militair', of 'oorlog'

    • Militair een succes, politiek niet: Republiek bleef bestaan en er kwam veel kritiek uit het buitenland

    Slide 22 - Tekstslide

    2e Politionele actie 
    (december 1948-januari 1949)
    • Operatie Kraai (Agresi 2): vernietigen Republiek Indonesië en leiders gevangen nemen

    • Nederland wilde snel afrekenen met onrust in Nederlands-Indië: kostte teveel geld

    • Ook nu weer, militair gezien, een succes (let op: op grote schaal zijn oorlogsmisdaden begaan)

    Slide 23 - Tekstslide

    Indonesië wordt onafhankelijk
    • Grote druk op Nederland: Verenigde Staten dreigen met het stopzetten van het Marshallplan

    • Nieuwe onderhandelingen: Indonesië zal onafhankelijk worden én er komt een Nederlans-Indonesische Unie

    • Soevereiniteitsoverdracht op 27 december 1949

    Slide 24 - Tekstslide


    Republik Indonesia


    • Relatie met Nederland blijft echter moeilijk: 
    • veel discussies over o.a.: de Molukken, mensenrechten en ontwikkelingshulp.
    • (De Nederlands-Indonesische Unie bestaat tot 1956)

    Slide 25 - Tekstslide

    Video
    NOS op 3: 
    Het eeuwenlange geweld in Nederlands-Indië

    Slide 26 - Tekstslide

    0

    Slide 27 - Video

    Begrippen uit deze les






    • nationalisme
    • Akkoord van Linggadjati
    • politionele acties
    • Soevereiniteitsoverdracht
    • Bersiap

    Slide 28 - Tekstslide

    Personen uit deze les

    • Soekarno
    • Hatta

    Slide 29 - Tekstslide

    Jaartallen uit deze les
    • 1918: oprichting Volksraad
    • januari - maart 1942: Japanse aanval op Nederlands-Indië
    • maart 1942 - augustus 1945: Japanse bezetting van Nederlands-Indië
    • 15 augustus 1945: capitulatie van Japan
    • 17 augustus 1945: Soekarno roept de onafhankelijk uit
    • najaar 1945-voorjaar 1946: Bersiap-periode
    • 1946: Akkoord van Linggadjati
    • juli 1947-januari 1948: 1e Politionele actie 
    • december 1948-januari 1949: 2e Politionele actie 


    Slide 30 - Tekstslide

    Schrijf 3 dingen op die je deze les hebt geleerd

    Slide 31 - Open vraag

    Stel 1 vraag over iets dat je deze les nog niet zo goed hebt begrepen

    Slide 32 - Open vraag