Geschiedenisleraar.nl
Dé link tussen verleden en heden

4. De toekomst van de verzorgingsstaat

Sociale zekerheid en de verzorgingsstaat


4. De toekomst van de verzorgingsstaat
1 / 20
volgende
Slide 1: Tekstslide
GeschiedenisMiddelbare schoolvmbo, mavoLeerjaar 3,4

In deze les zitten 20 slides, met interactieve quizzen en tekstslides.

time-iconLesduur is: 50 min

Introductie

Aan het eind van deze les kun je herkennen en uitleggen waarom de verzorgingsstaat vanaf de jaren 70 van de 20e eeuw in de problemen kwam en op welke manier de politiek hiermee omging.

Onderdelen in deze les

Sociale zekerheid en de verzorgingsstaat


4. De toekomst van de verzorgingsstaat

Slide 1 - Tekstslide




Slide 2 - Tekstslide

Leerdoel

Aan het eind van deze les kun je herkennen en uitleggen waarom de verzorgingsstaat vanaf de jaren 70 van de 20e eeuw in de problemen kwam en op welke manier de politiek hiermee omging.

Slide 3 - Tekstslide


Problemen in de jaren '70 en '80

  • Economische crisis (o.a. door oliecrisis): veel werklozen met een uitkering
  • Oneigenlijk gebruik en fraude van uitkeringen
  • Vergrijzing: meer gebruik van AOW
  • Meer scheidingen: meer gebruik van Bijstandswet
  • Mensen zien de uitkering als een recht
  • Werken was niet aantrekkelijk door hoge uitkeringen

Het Amsterdam in de jaren 1970 kende woningnood tegelijk met langdurige leegstand. Jonge mensen zonder woonruimte kraakten leegstaande panden. De renovatie voor de kroningsceremonie van de koninklijke paleizen door het ministerie, maakte krakers boos omdat er volgens hen beter geld in nieuwe betaalbare woonruimte gestoken kon worden. Ook de snel stijgende (jeugd)werkloosheid speelde mee.
Toen Beatrix in 1980 werd gekroond als koningin gebruikte deze groep de kroning om aandacht te vragen voor hun problemen. Dit liep als snel uit in grote rellen.

Slide 4 - Tekstslide







Deze spotprent over de problemen in de verzorgingsstaat is in 1981 gemaakt door de tekenaar Jos Collignon.
Er zijn teveel mensen die van der verzorgingsstaat gebruik maken, waardoor het evenwicht weg is. Hiermee wordt het evenwicht tussen mensen die betalen voor de verzorgingsstaat en mensen die gebruik maken van de verzorgingsstaat bedoeld.
Beeldelement: de donkere wolk geven aan dat er storm op komst is. Er komen nog moeilijkere tijden aan (bijvoorbeeld: de vergrijzing), terwijl het schip nu al schade heeft en dreigt om te slaan.
Beeldelement: het schip, de verzorgingsstaat, dreigt om te slaan.
Beeldelement: het roer ligt in het water waardoor het schip onbestuurbaar is geworden. Met andere woorden: er moet iets gebeuren, maar het lijkt erop dat het al te laat is.

Slide 5 - Tekstslide


Wat vond de politiek?

  • Sociaal-democraten: afblijven van de verzorgingsstaat. De sterkste schouders dragen de zwaarste lasten. (PvdA)
  • Confessionelen: rol van de overheid kan worden beperkt: 'goede christenen helpen elkaar'. (CDA)
  • Liberalen: verzorgingsstaat kan blijven bestaan, maar er moet wel op bezuinigd worden. (VVD)

Slide 6 - Tekstslide


Maatregelen van de overheid

  • Vanaf jaren ’80: forse bezuinigingen op uitkeringen en verlaging van de uitkeringen
  • Strengere controle op uitkeringen door het UWV

  • Aantrekkelijker maken van werk: deeltijd, thuiswerk en loon hoger dan een uitkering
  • Strengere (her)keuring van arbeidsongeschikten en nieuwe wet: WIA


Hoewel de aanpassingen aan de verzorgingsstaat nodig zijn, zorgden de plannen van de overheid regelmatig voor onrust en protesten.
In 2002 gingen veel Nederlanders demonstreren tegen de plannen van toenmalig minister-president Jan Peter Balkenende. 

Slide 7 - Tekstslide

Sociale zekerheid
Sociale verzekeringen
Sociale voorzieningen
Werknemersverzekeringen
  • WIA
  • WW
  • ZW
Volksverzekeringen

  • AOW
  • AWBZ
  • ANW
  • AKW
  • WWB
  • Wajong
  • TW
De Nederlandse verzorgingsstaat
Wet werk en inkomen naar arbeidsvermogen
Werkloosheidswet
Ziektewet
Algemene Ouderdomswet
Algemene Wet Bijzondere Ziektekosten
Algemene nabestaandenwet
Algemene Kinderbijslagwet
Voor iedereen die werkt
Voor iedereen
Wet werk en bijstand
Wet arbeidongeschiktheidsverzekering Jonggehandicapten
Toeslagenwet
Voor iedereen die niet zelf voor een eigen inkomen kan zorgen.

Slide 8 - Tekstslide


Zijn de problemen nu opgelost?

  • Door de vergrijzing is de pensioenleeftijd verhoogd naar 67 jaar, anders is de AOW onbetaalbaar
  • Aantal niet-werkende mensen wordt groter dan aantal werkende mensen
  • Armoede blijft (ook in Nederland) bestaan!
  • Crisis aan het begin van de 21e eeuw zorgde voor grote werkloosheid



Slide 9 - Tekstslide


Hoe moet het nu verder?


De mening van de politiek over 
de verzorgingsstaat in de 21e eeuw


Slide 10 - Tekstslide


Rechts-liberalen

  • VVD (Volkspartij voor Vrijheid en Democratie)
  • De overheid moet zich zo min mogelijk bemoeien met de levens van mensen
  • Lage uitkeringen, zodat werklozen eerder bereid zijn om werk te zoeken


Slide 11 - Tekstslide


Confessionelen

  • O.a. het CDA (Christen Democratisch Appèl)
  • Er moet bezuinigd worden op de verzorgingsstaat
  • Niet alleen de overheid moet mensen helpen, ook moeten mensen vrienden en familie helpen als dat kan.



Slide 12 - Tekstslide


Sociaaldemocraten

  • O.a. de Pvda (Partij van de Arbeid)
  • De verzorgingsstaat moet worden aangepast
  • Maatregelen zijn nodig zodat iedereen ook in de toekomst in welvaart kan leven.
  • De belasting van de rijken kan omhoog kan om de verzorgingsstaat te kunnen blijven betalen



Slide 13 - Tekstslide


Links-liberalen

  • O.a. D66 (Democraten '66) en GroenLinks
  • De verzorgingsstaat moet worden aangepast aan de moderne samenleving

  • D66 wil voorkomen dat mensen afhankelijk worden van een uitkering en wil dat mensen een goede opleiding krijgen 
  • GroenLinks wil mensen met tijdelijke arbeidscontracten beschermen



Slide 14 - Tekstslide


Verzorgingsstaat niet aanpassen?


  • O.a. SP (Socialistische Partij) en PVV (Partij voor de Vrijheid)
  • De verzorgingsstaat zoveel mogelijk in stand houden
  • De overheid moet maar ergens anders op bezuinigen, zoals de bureaucratie
  • Hogere belastingen voor de allerrijksten 



Slide 15 - Tekstslide

Begrippen uit deze les

  • fraude
  • oneigenlijk gebruik
  • vergrijzing
  • UWV (Uitvoeringsinstituut Werknemersverzekeringen)





Slide 16 - Tekstslide

Personen uit deze les

  • Jan Peter Balkenende

Slide 17 - Tekstslide

Jaartallen uit deze les

  • 1973: eerste oliecrisis
  • 1979: tweede oliecrisis en begin economische crisis
  • Vanaf jaren 80: aanpassingen in de verzorgingsstaat


Slide 18 - Tekstslide

Schrijf 3 dingen op die je deze les hebt geleerd

Slide 19 - Open vraag

Stel 1 vraag over iets dat je deze les nog niet zo goed hebt begrepen

Slide 20 - Open vraag