Nationaal Comité 4 en 5 mei
Lessen over de Tweede Wereldoorlog, (on)vrijheid en democratie
lesplan

Oorlog overzee

Wil je met dit lesplan aan de slag? Klik op de knop hieronder om een eigen kopie te maken in 'Mijn Lessen'. Vervolgens kun je de lessen aanpassen naar jouw wensen.

Dit is een flipping-the-classroom-les over de oorlog in Nederlands-Indië. Deze les wordt ingeleid door de docent. De leerlingen verwerken de informatie zelfstandig en gaan ook zelfstandig aan de slag met een opdracht. Leerlingen presenteren hun eindresultaat aan de rest van de groep. 

Jong in oorlog

De video's in deze Flipping-the-classroom-lessen maken onderdeel uit van de videoserie Jong in oorlog van het Nationaal Comité 4 en 5 mei waarin verschillende thema's uit de Tweede Wereldoorlog aan bod komen. In deze les gaat het over de oorlog in Nederlands-Indië en Suriname. Ooggetuigen vertellen hoe zij als kind de oorlog beleefd hebben. De video's zijn ook op YouTube te vinden. 

Doelen

De leerlingen gaan aan de slag met de volgende doelen.
  • Je bekijkt een film met interviews met mensen die jong waren in de oorlog.
  • Je beantwoordt vragen tijdens de film.
  • Je denkt na over de effecten van de Tweede Wereldoorlog op de Nederlandse koloniën.

Opwarmer/introductie

Laat een wereldkaart zien. (Of open Google Maps, zonder namen.) Laat enkele leerlingen aanwijzen waar Nederland ligt, de Caribische eilanden, Suriname én Indonesië. 
Vraag: Wat hebben deze landen met elkaar te maken? Kennen sommige leerlingen de geschiedenis van de Nederlandse koloniën? Laat ze vrij reageren. Wie denkt dat Suriname iets gemerkt heeft van de oorlog?
Leg uit: Deze les gaat over het effect van de Tweede Wereldoorlog op de landen die toen nog een Nederlands bestuur hadden. 

Start

Leg uit hoe de les werkt. 
  • Je doorloopt de verschillende schermen met opdrachten.
  • Je leest de opdracht aan het eind.
  • Je voert de opdracht uit. (Spreek een deadline af.)
  • Je presenteert het resultaat.
Laat leerlingen in tweetallen werken. Een andere optie is om de opdrachten als huiswerk mee te geven.

Klik hiernaast om de les te openen of deze te delen met leerlingen.

Tijdens de zelfstandige verwerking

Er worden zowel kennis- als inzichtvragen gesteld in de les. Leerlingen mogen vrij met elkaar overleggen over mogelijke antwoorden. Ze mogen ook bronnen gebruiken om antwoorden te zoeken. 
Geef eventueel tips welke bronnen goed bruikbaar zijn, zoals www.entoen.nu/nl/indonesie en Schooltv.

Aflsuiting en beoordeling

Spreek af met de leerlingen wanneer zij hun tijdlijn presenteren. Beoordeel de presentatie (eventueel samen met de groep) op de volgende punten:
  • Zijn er voldoende jaartallen opgenomen om de tijdlijn interessant te maken?
  • Ziet de tijdlijn er aantrekkelijk uit?
  • Lijkt de tijdlijn betrouwbaar? (Is er een bronvermelding?)
  • Is de samenwerking goed verlopen?
Kies een beoordeling die past bij jullie onderwijs.

Hoe 'Flip' je de les?

Deze les is opgebouwd volgens het ‘flipping the classroom-model’.
Stap 1: een gezamenlijke start
Leid het onderwerp in (vooral als het nieuw is) op een aantrekkelijke manier. Maak de leerlingen nieuwsgierig. Het doel is hier om de interesse te wekken.
Stap 2: Leerlingen gaan zelfstandig aan de slag
De leerlingen doorlopen de Jong in oorlog les zelfstandig, waarbij ze gebruik mogen maken van het internet om iets op te zoeken. Leerlingen kunnen in deze fase ook thuis aan de opdracht werken.
Stap 3: Leerlingen verwerken de inhoud van de les zelfstandig
In iedere Jong in oorlog-les krijgen de leerlingen aan het eind een opdracht, waarbij ze dieper in het onderwerp duiken. Stap 2 en 3 overlappen elkaar. Leerlingen kunnen eventueel in deze fase ook thuis of in tussenuren aan de opdracht werken.
Stap 4: De leerlingen presenteren hun resultaten
Zowel leerlingen als docent kunnen direct gerichte feedback geven op de presentaties en opgedane kennis.