KCEF
Kenniscentrum Executieve Functies
lesplan

Algemene Handleiding mentorlicentie

Wil je met dit lesplan aan de slag? Klik op de knop hieronder om een eigen kopie te maken in 'Mijn Lessen'. Vervolgens kun je de lessen aanpassen naar jouw wensen.

Handleiding mentoren In Topvorm met EF

Executieve Functies-algemeen- onderbouw



Materialen: In topvorm met EF

De mentorlicentie bestaat uit 11 mappen.
In iedere map wordt één EF behandeld.

In iedere map kun je de volgende onderdelen vinden:

  • Handleiding EF
  • Werkbladen 
  • Lespresentaties
 
Je hoeft niet alle lespresenatiues met de bijbehorende werkbalden te geven.
Een weloverwogen keuze kan worden gemaakt passend bij de visie van de school. 

De EF vragenlijst:
Bij de start van de verschillende lessen,
kun je gebruik maken van de EF vragenlijst. 
Onderstaand de verschillende EF vragenlijsten passend bij de verschillende niveaus.

Je kunt deze voor de leerlingen uitprinten.
 (ook zijn er digitale beschikbaar, mail dan naar info@opnij.nu).

Starten met Executieve Functies is het meest waardevol na een eerste periode als de eerste cijfers binnen zijn en leerlingen weten hoe het op school gaat.
Dan is de koppeling met de Executieve Functies die hieronder kunnen liggen, goed te maken.

Men start altijd met H1 Introductielessen Executieve Functies.
Welke lessen je daarna wilt doen, hangt af van de behoefte uit de klas of de schoolafspraken die je hieover maakt.

Document
Document
Document

Rol van de mentor

Door condities te creëren die de ontwikkeling van EF versterken kan de docent een belangrijke bijdrage leveren. De lessen ondersteunen deze condities.

Motivatie is voorwaardelijk, motivatie is de drijfveer die nodig is voor het aansturen van EF. De docent kan voldoen aan de drie psychologische basisbehoeften:
  • Autonomie
  • Competentie
  • Relatie
Dit kun je doen door:

1 Inzetten op je relatie met de leerlingen
2Werken vanuit eeuwige positiviteit
3 Uitgaan van het eigenaarschap van de leerlingen

voor de les:

Het is belangrijk om de lespresentaties voor de les goed door te nemen.
Als je de lespresentaties bewaart, kun je er ook nog eventuele aanpssingen/toevoegingen aan doen.

Geef eerst de lessen behorende bij de H1 Introductielessen EF.
In deze map bevindt zich hiervoor ook een handleiding.

Zie hiervoor lespresentaties map H1 Introductielessen EF.


Tijdens de LES:

Aan de hand van de lespresentatie ga je door de theorieen en opdrachten van het bijbehorende werkblad.
Je kunt ervoor kiezen de leerlingen interactief mee te laten doen of de devices uit te zetten.

Na de Les:

Verbind de lessen aan schoolse taken en andere contexten om daadwerkelijk vooruitgang te boeken. 
Denk aan het opgeven van leer- en maakwerk en het aanbieden van leerstrategieën tijdens het lesgeven. 
Maar ook het terug laten komen van het geleerde tijdens de mentorlessen binnen de verschillende vaklessen.

Kennis is namelijk contextgebonden en vaardigheden zijn contextspecifiek. 
Wanneer de omstandigheden anders worden, blijven de vaardigheden (deels) achter.
( Peeters, 2019; Thijs Fisser & Van der Hoeven, 2014)

Algemene info Executieve Functies:

We leggen hier kort de wetenschappelijke achtergrond van het EF-aanbod van de methode uit. 

Executieve (uitvoerende) Functies (EF) zijn vaardigheden die mensen nodig hebben om taken effectief uit te kunnen voeren en problemen op te kunnen lossen.

Kinderen worden niet geboren met kant en klare EF. 
De omgeving zorgt voor prikkels en ervaringen die nodig zijn voor de ontwikkeling. 
EF zijn veranderbaar en goed te trainen. 
De rol van een mentor en docent is cruciaal. Zij kunnen de leermotivatie en studieprestaties verhogen en een brede basis leggen voor de persoonlijke ontwikkeling. 

In deze methode gaan we uit van 11 EF:
Dit uitgangspunt is gebaseerd op de verdeling die Dawson en Guare (2009; 2010; 2016) aanhouden. Grofweg kan onderscheid gemaakt worden in twee vaardigheidscategorieën. 

Denkvaardigheden
Vaardigheden waarmee we doelen kiezen en realiseren en oplossingen kunnen bedenken.

Gedragsvaardigheden
Vaardigheden waarmee we ons gedrag kunnen sturen of aanpassen om ons doel te kunnen bereiken binnen de gegeven omstandigheden.
( klik op onderstaande afbeelding voor het overzicht van de 11 EF)

Belang 
EF bepalen je gedrag & leervaardigheid, dus het succes op school. 

Executieve Functies zijn van belang om de volgende redenen:
  • EF zorgen ervoor dat jongeren andere vaardigheden kunnen ontwikkelen zoals samenwerken, beslissingen nemen en kritisch denken.
  • Door EF worden jongeren zich bewust van hun eigen gevoelens en die van anderen.
  • EF zijn verantwoordelijk voor succesvol leren. Ze zorgen ervoor dat de meer schoolse vaardigheden zich ontwikkelen zoals het onthouden van simpele en complexe instructies en het doorzetten bij moeilijke taken.
  • Met het inzetten van EF kunnen leerlingen zich concentreren en omgaan met afleidende prikkels. 
Afbeelding

Succesfactoren voor aanleren van EF:

Zoals al eerder benoemd:EF zijn contextgebonden, veranderbaar en erg goed te trainen. 

In deze methode worden de vaardigheden in losse lessen aangeboden. Dat is een begin, maar EF zijn contextgebonden. Dat wil zeggen dat als de omstandigheden anders worden de toepassing van de EF achterblijven in de nieuwe context. 

Als je vooruitgang wil boeken in de schoolse taken moeten de EF verbonden worden met de concrete leerinhouden van de vakken. 

We gaan in de methode uit van 4 uitgangspunten;
  1. Motivatie als voorwaarde: Voor het effectief aanleren van EF is motivatie voorwaardelijk.
  2. Trainen EF tijdens VO periode: Het trainen van EF tijdens de middelbare schoolperiode is uiterst effectief.
  3. De invloed van de omgeving: De omgeving is bepalend voor de ontwikkeling van EF, de rol van de docent is cruciaal.
  4. EF verbinden aan de vakgebieden: EF moeten in context worden aangeboden en getraind. ieuwe tekst
Lees hieronder het artikel wat we hebben geschreven rondom motivatie en het aanleren van Executieve Functies.
PDF

Jaarplanning:

PDF
PDF

EInde

Heel veel plezier en succes met de mentorlicentie!