Voorbereidende les BOOZE (over alcohol & groepsdruk)

alcohol, groepsdruk, vrienden, drinken, keuzes, invloed, omgeving, 18, drank
1 / 18
volgende
Slide 1: Tekstslide
MentorlesZorg en Welzijn+5Middelbare schoolvmbo, mavo, havo, vwoLeerjaar 2,3

In deze les zitten 18 slides, met tekstslides en 3 videos.

time-iconLesduur is: 45 min

Introductie

Deze les is bedoeld om leerlingen voor te bereiden op de KiKiD voorstelling BOOZE. De les gaat aan de hand van vragen, stellingen, video’s en opdrachten dieper in op alcohol en groepsdruk: waarom drinken mensen alcohol? Wat kunnen redenen zijn om juist niet te drinken? Hoe zeg je nee tegen alcohol?

Instructies

Voor deze les hebben leerlingen alleen pen en papier nodig. Het is een les zonder telefoon of laptop, zorg dus dat je het vinkje “devices in de klas” niet aangevinkt hebt (zie beginslide onderaan). 

Tijdens de les wordt veel gebruikgemaakt van vragen en opdrachten. Het is daarbij de bedoeling dat het een open en eerlijk gesprek wordt tussen de leerlingen. Voor jou als docent belangrijk om goed te luisteren, niet te oordelen en vooral door te vragen: waarom heeft een leerling een bepaald antwoord ingevuld? Waarom is een leerling het eens of oneens met de stelling? Bij iedere slide staan in de instructies voorbeelden van vervolgvragen die je (optioneel) kunt stellen. 

De allerbelangrijkste tip bij het geven van een les van KiKiD is: creëer een veilige sfeer.
- Maak afspraken met elkaar
- Gebruik LSD (Luisteren-Samenvatten-Doorvragen) en laat je OMA (Oordelen-Meningen-
Adviezen) thuis.
- Gebruik humor, maak het onderwerp niet te zwaar.

Tot slot nog wat praktische informatie:
- Zet de les op volledig scherm voor de juiste ervaring;
- Download (en print) het PDF bestand met instructies en houd dat bij de hand tijdens het geven van de les. Deze vertelt je precies wat je moet doen. 

Heel veel plezier met de les!

Groetjes,
Het KiKiD team

Instructies

Onderdelen in deze les

alcohol, groepsdruk, vrienden, drinken, keuzes, invloed, omgeving, 18, drank

Slide 1 - Tekstslide

Vertel je leerlingen dat ze binnenkort een theatervoorstelling van KiKiD te zien krijgen, over alcohol en groepsdruk. En dat deze les bedoeld is om de leerlingen daarop voor te bereiden. De les gaat aan de hand van vragen, stellingen, video’s en opdrachten dieper in op deze thema’s. 

Slide 2 - Tekstslide

Bij KiKiD doen we altijd een effectmeting, waarvoor we de leerlingen voor en na de voorstelling een vragenlijst laten invullen om hun kennis over het onderwerp te meten. Vraag de leerlingen om met hun tablet/telefoon de QR code te scannen en laat hen de vragenlijst invullen. Mocht de QR code niet werken, dan is dit de link: https://7m8p8dccy1o.typeform.com/to/AqZjjZEZ

De vragenlijsten zijn volledig anoniem.

Slide 3 - Tekstslide

Quizvraag
Stel je leerlingen de vraag: Hoe oud moet je zijn om alcohol te kunnen kopen? Ze kunnen hun hand opsteken bij het juiste antwoord. Het juiste antwoord is C: 18 jaar. 

Eerst mochten jongeren in Nederland alcohol kopen vanaf 16 jaar. Maar die leeftijdsgrens is in 2014 verhoogd. Nu moet je minimaal 18 jaar oud zijn om alcohol te mogen kopen. Zowel jongeren als de verkoper zijn strafbaar als ze het toch doen.

Slide 4 - Tekstslide

Waar of niet waar?
Werkt koffie tegen een kater? Leerlingen kunnen hun hand opsteken als ze denken dat het waar is, en hun hand omlaag als ze denken dat het niet waar is. Het juiste antwoord is: niet waar. 

Veel mensen denken dat koffiedrinken helpt tegen een kater. Want van alcohol kun je slaperig worden en koffie maakt je wakker. Toch is dit een fabel: je lichaam breekt alcohol niet sneller af als je koffie drinkt. Word je wakker met een kater, dan kan beweging ervoor zorgen dat je je weer wat beter voelt.

Slide 5 - Tekstslide

Waar of niet waar?
Is het verboden alcohol te verkopen aan iemand die zichtbaar dronken is? Leerlingen kunnen hun hand opsteken als ze denken dat het waar is, en hun hand omlaag als ze denken dat het niet waar is. Het juiste antwoord is: waar.

Het is verboden om alcohol te schenken en te verkopen aan iemand die zichtbaar dronken is. Als bijvoorbeeld iemand achter de bar merkt dat een klant dronken is, mag diegene geen alcohol meer aan die persoon schenken. 

Slide 6 - Tekstslide

Waar of niet waar?
Is sterke drank schadelijker voor je gezondheid dan bier en wijn? Leerlingen kunnen hun hand opsteken als ze denken dat het waar is, en hun hand omlaag als ze denken dat het niet waar is. Het juiste antwoord is: niet waar.

In een standaard glas sterke drank zit naar verhouding evenveel alcohol als in een glas bier of wijn. Als we puur naar de alcohol kijken, dan zijn deze twee drankjes dus even slecht voor je gezondheid. Voor je gezondheid maakt het dus niet uit welke drank je drinkt, maar wel hoeveel je ervan drinkt.

Slide 7 - Video

Bekijk de video over alcohol.

Bron: Spuiten en Slikken (2022). Katers zijn echt drama | Drugsperts over alcohol: https://www.youtube.com/watch?v=jTlQNGhPGyQ&t=33s

Slide 8 - Tekstslide

Opdracht in tweetallen
Laat de leerlingen groepjes van twee maken en samen nadenken over de vraag: waarom drinken mensen alcohol? Laat ze bijvoorbeeld een aantal dingen opschrijven. 

Suggesties
- Voor de gezelligheid
- Omdat het lekker is
- Om te ontspannen
- Omdat anderen het ook doen
- Vanwege zorgen of stress
- Problemen vergeten

Vervolgvragen:
- Waarom denk je dat veel mensen alcohol drinken gezellig vinden?
- Hoeveel wordt er in jullie omgeving alcohol gedronken?
- Drinken je ouders?

Slide 9 - Tekstslide

Stelling
Leerlingen kunnen bijvoorbeeld hun hand opsteken of gaan staan als ze het eens zijn met de stelling, en hun hand omlaag of blijven zitten als ze het oneens zijn. Vraag de leerlingen waarom ze eens of oneens hebben geantwoord. 

Slide 10 - Tekstslide

Individuele opdracht
Laat leerlingen voor zichzelf nadenken over de vraag: wat kunnen redenen voor iemand zijn om juist niet te drinken? Laat ze minimaal drie dingen opschrijven.

Suggesties
- Het is slecht voor je
- Niet lekker
- Vanwege je geloof
- Om af te vallen 
- Omdat je niet lekker in je vel zit 
- Geld besparen
- Geen katers
- Je slaapt beter
- Je bent nog niet oud genoeg

Vervolgvragen:
- Wat vind je ervan als een volwassene geen alcohol drinkt?
- Waarom is het moeilijk om nee te zeggen tegen alcohol?

Slide 11 - Video

Bekijk de video van Arjen Lubach over alcohol. 

Bron: De Avondshow met Arjen Lubach | VPRO (2023). We drinken te veel alcohol | De Avondshow met Arjen Lubach (S3): https://www.youtube.com/watch?v=SLf46fzvedM&t=244s

Slide 12 - Tekstslide

Stelling
Leerlingen kunnen bijvoorbeeld hun hand opsteken of gaan staan als ze het eens zijn met de stelling, en hun hand omlaag of blijven zitten als ze het oneens zijn. Vraag de leerlingen waarom ze eens of oneens hebben geantwoord. 

Slide 13 - Tekstslide

Opdracht in groepjes
Laat de leerlingen groepjes van 4 maken en de volgende vraag bespreken: Wat vind je ervan dat er reclame wordt gemaakt voor alcohol? 

Het doel is dat leerlingen zich bewust worden van het kromme beleid rondom alcoholreclame. Aan de ene kant is het bekend dat alcohol zeer schadelijk is voor de gezondheid: zo veroorzaakt het kanker en is het de oorzaak van ruim 5% van alle sterfgevallen wereldwijd. Maar anderzijds wordt alcohol nauwelijks door de overheid ontmoedigd en mag er reclame voor worden gemaakt. 

Slide 14 - Video

Bekijk de video over groepsdruk.

Bron: Streetlab (2017). Streetlab - Zijn Duitsers gevoelig voor groepsdruk? (Duitsland): https://www.youtube.com/watch?v=im9wfCw204s

Slide 15 - Tekstslide

Klassikale vraag
Bespreek de vraag klassikaal. Vraag goed door. Als ze het lastig vinden, kan je ook iemand aanwijzen en vragen waar ze als eerste aan moeten denken. 

Groepsdruk betekent dat een groep mensen bewust of onbewust druk op je uitoefent om iets wel of niet te doen. Als je iets doet onder groepsdruk, dan doe je iets wat je niet zou doen als je alleen zou zijn. Dat kan iets positiefs of negatiefs zijn. Als je bijvoorbeeld met een groep sport, dan doe je vaak beter je best of ga je langer door dan wanneer je alleen sport. Maar groepsdruk kan er ook voor zorgen dat je iets doet wat je alleen niet zou doen, zoals alcohol drinken, of drugs gebruiken, of een ander pesten.


Slide 16 - Tekstslide

Opdracht in tweetallen
Laat de leerlingen groepjes van twee maken en samen nadenken over de vraag: welke rol kan groepsdruk spelen bij het drinken van alcohol? 

Je omgeving, bijvoorbeeld vrienden, familie of klasgenoten, is van grote invloed op je gedrag. Ieder mens heeft behoefte om bij een groep te horen. Hierdoor doe je soms dus iets wat je zelf eigenlijk niet wil. De angst om niet meer bij de groep te horen is dan groter dan je eigen wil. Dit geldt ook voor het gebruik van alcohol. 


Vervolgvragen:
- Waarom is het moeilijk om nee te zeggen tegen alcohol?

Slide 17 - Tekstslide

Informatieve slide
Vertel de leerlingen dat nee zeggen tegen alcohol lastig kan zijn, zeker wanneer je familie of vrienden wel drinken. Je kan aantal tips noemen die kunnen helpen:

- Weest standvastig en blijf bij je beslissing
- Ken de negatieve effecten van alcohol
- Bedenk van te voren wat je gaat zeggen
- Zoek steun bij je vrienden en familie
- Wees zelfverzekerd en laat je niet onder druk zetten
- Vertrouw op je instinct en zeg nee als iets niet goed voelt. 

Vertel je leerlingen dat het altijd oké is om nee te zeggen tegen alcohol. Ook als:

- Je naar een feestje gaat;
- Je vrienden dat niet leuk vinden;
- Je daar geen “goede” reden voor hebt;
- Je vrienden wél drinken;
- Je van je ouders mag drinken;
- Je met iemand op date gaat.

Slide 18 - Tekstslide

Dit was het einde van de les. Vraag of de leerlingen nog vragen hebben en check of ze de les goed afsluiten. 

Dankjewel voor het volgen!