Respect Leskanaal
by Respect Foundation - Week van Respect

PO - Vrijheid!

1 / 29
volgende
Slide 1: Tekstslide
BurgerschapMentorles+2BasisschoolGroep 6-8

In deze les zitten 29 slides, met tekstslides.

time-iconLesduur is: 40 min

Introductie

Deze les staat in het teken van vrijheid! De laatste tijd horen we steeds vaker om ons heen dat we in Nederland in een ‘vrij’ land leven. Vrij om te zeggen wat je denkt, vrij om eigen keuzes te maken en vrij om te zijn wie je bent. Het is ook niet voor niets dat ‘Vrijheid’ samen met ‘Solidariteit’ en ‘Gelijkheid’ behoort tot de drie kernwaarden van de Nederlandse Samenleving. Toch voelt het met de huidige spanningen in de samenleving en de oorlog in oost Europa soms of ‘vrijheid’ niet meer zo vanzelfsprekend is. Hoe zorgen we voor onze vrijheid en wat is vrijheid precies?

Instructies

In deze les verkennen we wat vrijheid is, wat jullie zelf vinden en tot slot hoe en waarom je samen vrijheid moet waarborgen.

De stellingen in deze les gaan over drie thema’s
1)    Vrijheid om te zijn wie je bent
2)    Vrijheid om te zeggen wat je wil
3)    Vrijheid om te doen wat je wil

Kies één van de drie thema’s of speel ze allemaal!
Je kunt deze dialoog-les ook in delen geven en dus een aantal keer terug laten komen.

Voeg eventueel stellingen toe, haal weg wat niet bij je groep past of pas stellingen aan.  Gebruik hiervoor de laatste (lege)slide.

Bij elke stelling is er een INFO/UITLEG toegevoegd. Hiermee kun je in je klas elke stelling en dialoog afronden. Deze informatie is een richtlijn, wellicht gaat jullie gesprek ergens anders over.  Wil je zelf kennis en informatie toevoegen, dat kan natuurlijk.


Werkbladen

Onderdelen in deze les

Slide 1 - Tekstslide

Introductie
Deze les staat in het teken van vrijheid!
De laatste tijd horen we steeds vaker om ons heen dat we in Nederland in een ‘vrij’ land leven. Vrij om te zeggen wat je denkt, vrij om eigen keuzes te maken en vrij om te zijn wie je bent.

In deze les verkennen we wat vrijheid is, wat jullie zelf belangrijk vinden en tot slot hoe en waarom je samen vrijheid moet waarborgen.

Deze stellingen gaan over drie thema’s
1)    Vrijheid om te zijn wie je bent
2)    Vrijheid om te zeggen wat je wil
3)    Vrijheid om te doen wat je wil

Kies één van de drie thema’s, of speel ze allemaal! Voeg eventueel stellingen toe, haal weg wat niet bij je groep past of pas stellingen aan. (Gebruik hiervoor de laatste (lege) slide.) 

Na elke stelling is er een INFO/UITLEG toegevoegd. Hiermee kun je in je klas elke stelling en dialoog afronden.

Slide 2 - Tekstslide

Wat is vrijheid?
Kijk, daar begint het al… deze vraag is heel moeilijk te beantwoorden want vrijheid bestaat er op verschillende vlakken en op verschillende manieren. Kun je je bijvoorbeeld vrij (in je gedachten) voelen als je opgesloten zit? En wat als je in een dictatuur leeft maar dat zelf niet weet, voel je je dan vrij? Ben je het dan ook? Vrijheid is misschien ook een gevoel van jezelf? 

In een samenleving zijn er voor elke vorm van vrijheid afspraken en regels nodig om vrijheid te waarborgen. In Nederland vinden we dat heel belangrijk! Maar, regels? Das toch het tegenovergestelde van vrijheid?  Tja… zo eenvoudig is het dus blijkbaar niet. 

Slide 3 - Tekstslide

MeningSpel
Dit gaan we onderzoeken en bespreken in het mening-spel.
Deel de mening kaarten uit. Elke leerling krijgt 5 kaarten.

1.    SUPER EENS                     (GROEN)
2.    Eens                                    (BLAUW)
3.    Oneens                              (ORANJE)
4.    HELEMAAL ONEENS     (ROOD)
5.    Geen mening                   (GRIJS)

We gaan vrijheid van verschillende kanten bekijken. Na elk onderwerp volgen er een aantal stellingen. Door steeds een meningkaart te kiezen en omhoog te steken laat je zien wat je vindt.

Zoals je ziet hebt je naast, ‘geen mening’, ‘eens‘ en ‘oneens’ ook de kaarten ‘HELEMAAL ONEENS’ en ‘ SUPER EENS’. Deze gebruikt je als je echt een duidelijke mening hebt en er ook graag iets over wil zeggen. Hou je kaart omhoog zolang je iets te zeggen hebt.

Slide 4 - Tekstslide

Iedereen klaar? Let's GO!

Controleer of alle leerlingen hun kaartjes hebben en begrijpen wat ze moeten doen.

Slide 5 - Tekstslide

DEEL 1:  Vrijheid om te zijn wie je bent!

Je mag zijn wie je bent in Nederland! Deze vrijheid is zelfs opgenomen in de wet. Zo mag je geloven wat je wil, heb je het recht om je eigen levensstijl te bepalen, mag je houden van wie je wil, en ben je de baas over je eigen lichaam. Niemand kan je over bovengenoemde punten opleggen wat je moet doen. In Nederland is dit een belangrijke vorm van vrijheid. 

Dat klinkt allemaal heel mooi op papier, maar in de echte wereld zijn er toch wel wat situaties te bedenken waar het misschien een beetje schuurt…

Er volgen nu drie stelling waar je je mening op kan geven.

Kies de kaart die voor jou het beste past.
Er is geen goed of fout, het gaat om je mening!


Slide 6 - Tekstslide

Ik trek aan wat ik wil, ook als mijn ouders dat niet okay vinden

INFO / UITLEG: Met deze vraag wordt bespreekbaar dat ouders allemaal op een andere manier invloed hebben op hun kinderen. Natuurlijk ben je officieel pas volwassen als je 18 bent maar ouders kunnen je niet verbieden om dingen wel of niet te dragen. Er zullen leerlingen zijn die vertellen dat ouders geen enkel probleem hebben met hun kledingkeuze maar er zullen ook leerlingen zijn die aangeven gewoon naar hun ouders te luisteren. 

Slide 7 - Tekstslide

3… 2... 1… Maak je keus!

Steek de kaart in de lucht die je kiest bij deze stelling. Houd de kaart in de lucht zolang je iets dringend wil zeggen/toevoegen aan het gesprek. 

Bespreken / in dialoog:
Bespreek met de klas een aantal meningen. Kijk goed naar de kaarten die gekozen zijn. Er zijn duidelijke meningen (rood en groen) maar ook wat minder felle (oranje en blauw) probeer zoveel mogelijk leerlingen te betrekken bij de dialoog. Vergeet de ‘geen mening-leerlingen’ niet! Vraag hen waarom ze geen mening hebben of wat ze lastig vonden aan deze stelling om een keuze te maken.  

…Zijn er nog dringende opmerkingen (kaarten in de lucht)? Laat deze leerlingen kort aan het woord en zorg dat iedereen die wil zijn mening kan geven.

Slide 8 - Tekstslide

Bedrijven mogen mensen met tatoeages NIET weigeren, ook niet als dat niet bij hun bedrijf past.

INFO/ UITLEG: Werkgevers hebben in Nederland de vrijheid om in specifieke gevallen bepaalde vormen van levensstijl niet zichtbaar te willen laten zien binnen hun organisatie. Dit is echter een regel van het bedrijf en deze moet goed onderbouwd zijn. Werknemers hebben op hun beurt weer de keus om wel of niet bij het bedrijf te werken. Het is dus aan de werkgever, en GEEN regel in Nederland. Daarnaast is het zomaar uitsluiten van werknemers op basis van uiterlijke kenmerken NIET toegestaan in Nederland.

Slide 9 - Tekstslide

3...2..1.. maak je keus

Steek te kaart in de lucht die je kiest bij deze stelling. Houd de kaart in de lucht zolang je iets dringend wil zeggen/toevoegen aan het gesprek.


Bespreken / in dialoog:

Bespreek met de klas een aantal meningen. Kijk goed naar de kaarten die gekozen zijn. Er zijn duidelijke meningen (rood en groen) maar ook wat minder felle (oranje en blauw) probeer zoveel mogelijk leerlingen te betrekken bij de dialoog. Vergeet de ‘geen mening-leerlingen’ niet! Vraag hen waarom ze geen mening hebben of wat ze lastig vonden aan deze stelling om een keus te maken.  

…Zijn er nog dringende opmerkingen (kaarten in de lucht)?
Laat deze leerlingen kort aan het woord en zorg dat iedereen die wil zijn mening kan geven.

Slide 10 - Tekstslide

Als je je op school vreemd of raar gedraagt is het niet heel gek dat je gepest wordt.

INFO/ UITLEG: Deze vraag kan spannend zijn! Je kunt als docent het beste inschatten of dit in jouw klas gepast is. Soms kan deze vraag (als er daadwerkelijk gepest wordt) het gedrag zowel positief als negatief beïnvloeden. Belangrijk is om bij deze vraag ook juist de minder heftige meningen aan het woord te laten. Hoe meer verschillende kanten er worden belicht bij deze stelling, hoe beter. Pesten is een sociale norm die vaak niet door de hele groep wordt ondersteund/gedragen. Het is ook een goed moment om samen de norm te bepalen en zo de klas te resetten.

Slide 11 - Tekstslide

3… 2... 1… Maak je keus!

Steek te kaart in de lucht die je kiest bij deze stelling. Houd de kaart in de lucht zolang je iets dringend wil zeggen/toevoegen aan het gesprek.

Bespreken / in dialoog:
Bespreek met de klas een aantal meningen. Kijk goed naar de kaarten die gekozen zijn. Er zijn duidelijke meningen (rood en groen) maar ook wat minder felle (oranje en blauw) probeer zoveel mogelijk leerlingen te betrekken bij de dialoog. Vergeet de ‘geen mening-leerlingen’ niet! Vraag hen waarom ze geen mening hebben of wat ze lastig vonden aan deze stelling om een keus te maken.  

…Zijn er nog dringende opmerkingen (kaarten in de lucht)? Laat deze leerlingen kort aan het woord en zorg dat iedereen die wil zijn mening kan geven.

Slide 12 - Tekstslide

Vrijheid om te zeggen wat je wil!

Er wonen in Nederland veel verschillende mensen. Iedereen heeft in Nederland recht op zijn/haar eigen mening en mag deze ook uiten. Dit mag je vinden, uitspreken of schrijven. Ook heb je het recht om te protesteren. Maar hoe zit dat dan met rekening houden met anderen?

Slide 13 - Tekstslide

Je kunt niet altijd zeggen wat je wil

INFO/ UITLEG: Deze vraag gaat over het recht om te zeggen wat je wil. Je hebt in Nederland de vrijheid om je te uiten. Dat is iets anders dan gedragsafspraken die belangrijk zijn om goed en fijn met elkaar te kunnen omgaan. Denk bijvoorbeeld aan de afspraken op school, deze zijn er je houd je aan de norm omdat dat de afspraak is om prettig met elkaar op school te kunnen samenwerken.

Slide 14 - Tekstslide

3… 2... 1… Maak je keus!

Steek de kaart in de lucht die je kiest bij deze stelling. Houd de kaart in de lucht zolang je iets dringend wil zeggen/toevoegen aan het gesprek.

Bespreken / in dialoog: 
Bespreek met de klas een aantal meningen. Kijk goed naar de kaarten die gekozen zijn. Er zijn duidelijke meningen (rood en groen) maar ook wat minder felle (oranje en blauw). Probeer zoveel mogelijk leerlingen te betrekken bij de dialoog. Vergeet de ‘geen mening-leerlingen’ niet! Vraag hen waarom ze geen mening hebben of wat ze lastig vonden aan deze stelling om een keus te maken.  

…Zijn er nog dringende opmerkingen (kaarten in de lucht)? Laat deze leerlingen kort aan het woord en zorg dat iedereen die wil zijn mening kan geven. 

Slide 15 - Tekstslide

Online ben je vrijer om te zeggen wat je denkt

INFO/ UITLEG:  Deze dialoog zou moeten gaan over of je online alles zomaar kan plaatsen. Ben je juist vrijer of voorzichtiger? Hoe denken de leerlingen over het geven van commentaar op klasgenoten? Wat zien ze bij anderen? En wat er eenmaal op het internet is geplaatst, dat blijft op het internet. Natuurlijk kun je anoniem heel veel doen, maar is alles online altijd terug te vinden? Hoe verstandig is het om online alles te zeggen wat je denkt?

Slide 16 - Tekstslide

3… 2... 1… Maak je keus!

Steek de kaart in de lucht die je kiest bij deze stelling. Houd de kaart in de lucht zolang je iets dringend wil zeggen/toevoegen aan het gesprek.

Bespreken / in dialoog:
Bespreek met de klas een aantal meningen. Kijk goed naar de kaarten die gekozen zijn. Er zijn duidelijke meningen (rood en groen) maar ook wat minder felle (oranje en blauw). Probeer zoveel mogelijk leerlingen te betrekken bij de dialoog. Vergeet de ‘geen mening-leerlingen’ niet! Vraag hen waarom ze geen mening hebben of wat ze lastig vonden aan deze stelling om een keus te maken.  

…Zijn er nog dringende opmerkingen (kaarten in de lucht)? Laat deze leerlingen kort aan het woord en zorg dat iedereen die wil zijn/haar mening kan geven.

Slide 17 - Tekstslide

Kranten en nieuwssites mogen alles zeggen wat ze willen

INFO/ UITLEG: De media heeft de vrijheid om altijd onafhankelijk te schrijven. Dat is iets anders dan de waarheid. Maar WAT de ‘waarheid’ dan is wordt de laatste tijd steeds vaker in twijfel getrokken.

Er ontstaan discussies over de media, hun daadwerkelijke onafhankelijkheid en welke bronnen je nog wel kunt vertrouwen. Hoe denken de leerlingen hier over? Hoe weet je welke nieuws-sites je wel en niet kunt volgen? Waar haal jij je informatie vandaan?

Hebben de media zoals het NOS journaal of de kranten een verantwoordelijkheid om altijd de waarheid te schrijven? Meningen zijn toch nooit waarheden?
En mogen kranten dan minder schrijven dan roddelbladen?

Slide 18 - Tekstslide

3… 2... 1… Maak je keus!

Steek de kaart in de lucht die je kiest bij deze stelling. Houd de kaart in de lucht zolang je iets dringend wil zeggen/toevoegen aan het gesprek.

Bespreken / in dialoog:
Bespreek met de klas een aantal meningen. Kijk goed naar de kaarten die gekozen zijn. Er zijn duidelijke meningen (rood en groen) maar ook wat minder felle (oranje en blauw). Probeer zoveel mogelijk leerlingen te betrekken bij de dialoog. Vergeet de ‘geen mening-leerlingen’ niet! Vraag hen waarom ze geen mening hebben of wat ze lastig vonden aan deze stelling om een keus te maken.  

…Zijn er nog dringende opmerkingen (kaarten in de lucht)? Laat deze leerlingen kort aan het woord en zorg dat iedereen die wil zijn mening kan geven.

Slide 19 - Tekstslide

Vrijheid om te doen wat je wil

Vrijheid, dat is gewoon doen waar je zin in hebt! Uuuuh... ja én nee. Je kunt tot op zekere hoogte gewoon doen wat je wil in Nederland, maar voor sommige dingen zijn er afspraken en regels. Deze zijn belangrijk om vrijheid van iedereen in Nederland te waarborgen!

Je kunt bijvoorbeeld niet in alleen je onderbroek over straat lopen. Niet omdat mensen dat misschien een beetje raar vinden, maar de ‘veiligheid’ van iedereen moet in de wet worden beschermd. Andere mensen vinden het niets om jou in je onderbroek te zien. Iedereen moet zich veilig kunnen voelen op (de openbare) straat.

Zo zijn er een aantal dingen die misschien toch niet zomaar kunnen. Dat heeft met de afspraken en regels te maken die vaak gelden op openbare plekken, stations, buurten en scholen. Maar ook bij jou thuis zijn er afspraken en regels. Niet alles mag.

Sommige afspraken staan beschreven in de wet. En de wet, daar moet iedereen in Nederland zich aan houden!

Slide 20 - Tekstslide

Als je je gewoon aan alle regels houdt, gaat het goed met je

INFO/ UITLEG: Deze vraag gaat eigenlijk over zelfstandig (kritisch) nadenken. Moet je altijd doen wat er wordt opgedragen of is het belangrijk om zelf te blijven nadenken? Bespreek na deze dialoog dat het belangrijk is om je informatie altijd te checken en goed te weten waarom regels er zijn. Zo ben je op de hoogte en kun je ook de vrijheid voelen om zelf keuzes te maken met betrekking tot die regels.

Slide 21 - Tekstslide

3… 2... 1… Maak je keus!

Steek de kaart in de lucht die je kiest bij deze stelling. Houd de kaart in de lucht zolang je iets dringend wil zeggen/toevoegen aan het gesprek.

Bespreken / in dialoog:
Bespreek met de klas een aantal meningen. Kijk goed naar de kaarten die gekozen zijn. Er zijn duidelijke meningen (rood en groen) maar ook wat minder felle (oranje en blauw). Probeer zoveel mogelijk leerlingen te betrekken bij de dialoog. Vergeet de ‘geen mening-leerlingen’ niet! Vraag hen waarom ze geen mening hebben of wat ze lastig vonden aan deze stelling om een keus te maken.  

…Zijn er nog dringende opmerkingen (kaarten in de lucht)? Laat deze leerlingen kort aan het woord en zorg dat iedereen die wil zijn mening kan geven.

Slide 22 - Tekstslide

Als ik me vrij wil voelen hoef ik geen rekening te houden met anderen


INFO / UITLEG: Deze stelling verkent de verschillen tussen iets doen voor jezelf of iets doen omdat je rekening houdt met een ander. Hoe denken de leerlingen hier over en waar verschillen ze van mening? Voor de ene leerling kan het veel vrijer voelen om juist rekening te houden met anderen, hoewel een ander dit moeilijk vindt. Deze verschillen hebben te maken met je persoonlijke voorkeur. Het één is niet slechter dan het ander. Benoem in deze dialoog juist de verschillen in het ervaren van vrijheid. Iedereen is immers ook vrij om anders te zijn ;) 

Slide 23 - Tekstslide

3… 2... 1… Maak je keus!

Steek de kaart in de lucht die je kiest bij deze stelling. Houd de kaart in de lucht zolang je iets dringend wil zeggen/toevoegen aan het gesprek.

Bespreken / in dialoog:
Bespreek met de klas een aantal meningen. Kijk goed naar de kaarten die gekozen zijn. Er zijn duidelijke meningen (rood en groen) maar ook wat minder felle (oranje en blauw). Probeer zoveel mogelijk leerlingen te betrekken bij de dialoog. Vergeet de ‘geen mening-leerlingen’ niet! Vraag hen waarom ze geen mening hebben of wat ze lastig vonden aan deze stelling om een keus te maken.  

…Zijn er nog dringende opmerkingen (kaarten in de lucht)? Laat deze leerlingen kort aan het woord en zorg dat iedereen die wil zijn mening kan geven.

Slide 24 - Tekstslide

Je moet altijd doen wat een politieagent zegt

INFO/ UITLEG: Deze dialoog zou moeten gaan over het verschil tussen het opvolgen van gezag of zelfstandig (kritisch) nadenken. We kunnen er in Nederland vanuit gaan dat agenten het ‘juiste’ doen en dat opvolgen van een instructie dus goed is. Maar dat is iets anders dan ‘een politieagent heeft altijd gelijk’. En hoe zit dat eigenlijk in andere landen? Moet je daar ook doen wat agenten zeggen? Kun je dat ook zomaar vertrouwen? Is daar een verschil?

Slide 25 - Tekstslide

3… 2... 1… Maak je keus!

Steek de kaart in de lucht die je kiest bij deze stelling. Houd de kaart in de lucht zolang je iets dringend wil zeggen/toevoegen aan het gesprek.

Bespreken / in dialoog:
Bespreek met de klas een aantal meningen. Kijk goed naar de kaarten die gekozen zijn. Er zijn duidelijke meningen (rood en groen) maar ook wat minder felle (oranje en blauw) probeer zoveel mogelijk leerlingen te betrekken bij de dialoog. Vergeet de ‘geen mening-leerlingen’ niet! Vraag hen waarom ze geen mening hebben of wat ze lastig vonden aan deze stelling om een keus te maken.  

…Zijn er nog dringende opmerkingen (kaarten in de lucht)? Laat deze leerlingen kort aan het woord en zorg dat iedereen die wil zijn mening kan geven.

Slide 26 - Tekstslide

Afsluiting

Vrijheid?! Eenvoudig is het niet. Maar wel heel erg mooi en belangrijk!
In Nederland is vrijheid gelukkig al heel lang een belangrijke kernwaarde waar iedereen hard voor werkt! De overheid doet zijn best om vrijheid zo goed mogelijk te waarborgen. Op school heb je in ieder geval de mogelijkheid om over vrijheid en dit soort onderwerpen te praten en je mening te geven. Dat is niet in alle landen in de wereld vanzelfsprekend. 

Tot slot:
Vrijheid kun je letterlijk nemen, maar vrijheid zit eigenlijk ook diep van binnen.
Ze zeggen wel eens: 'Je kunt iemand alles afnemen behalve zijn vrije gedachten.' Zolang jouw gedachten er zijn kun jij er mee doen wat je wil. Die vrijheid verdwijnt nooit. Dus, wees daar zuinig op. 

Slide 27 - Tekstslide

ZORG VOOR DE VRIJHEID!

Vrijheid kun je letterlijk nemen, maar vrijheid zit eigenlijk ook diep van binnen.
Ze zeggen wel eens: 'Je kunt iemand alles afnemen behalve zijn vrije gedachten.' Zolang jouw gedachten er zijn kun jij er mee doen wat je wil. Die vrijheid verdwijnt nooit. Dus, nooit vergeten en wees er zuinig op.

Slide 28 - Tekstslide

Vul deze vragenlijst (9 vragen) zelf in of met je klas!
Wij zijn heel blij met alle reacties, tips en feedback.

Alvast bedankt!

Team educatie / Respect Foundation
Tekst...

Slide 29 - Tekstslide

Lege slide
In deze slide kun je zelf stellingen toevoegen.