VSO- Grapje!

• Burgerschap
• Maatschappijkunde
• +2
• Speciaal Onderwijs

Introductie

De één kan keihard lachen als iemand uitglijdt over een bananenschil terwijl de ander juist de slappe lach krijgt van een stripverhaal! Wat jij grappig vindt, vindt een ander misschien helemaal niet grappig en dat is helemaal okay. Het herkennen van grappige dingen of situaties noemen we humor! Wat betekend dat dan eigenlijk? In deze les gaan we aan de slag met ‘humor’ en wat we zelf écht grappig vinden, want (heel belangrijk!) lachen is hartstikke gezond! Deze les is ontwikkeld voor de Week tegen Pesten 2022, met het thema; ‘Grapje? Moet toch kunnen?!’

Instructies

Doel van de Les:
Met elkaar het begrip en concept ‘humor’ verkennen. In dialoog gaan over verschillen en meningen en de positieve kanten en krachten van humor ontdekken. Tegelijk richt de les zich op de gevaren van grappen met een verkeerde intentie en de negatieve gevolgen die dat kan hebben. De les gaat over (zelf)kennis, empathie en handelingsperspectief bieden je uit te spreken in situaties waar grappen een verkeerde intentie hebben en kwetsen.

Respect Methodiek
In deze les verkennen we actief de positieve vormen en kenmerken van humor. We leggen de nadruk op wat ons verbindt in humor.  Daarnaast wordt aangestipt dat er ook wel grenzen liggen binnen humor en hoe het komt dat grappen soms kwetsend kunnen zijn. We bespreken humor ook in het kader van ‘pesten’ en bekijken de mechanisme van pesten in deze context.

SO specifiek
Humor kan een vrij abstract begrip zijn! We hebben in deze SBO les de dubbelzinnigheden proberen te elimineren en de les zo duidelijk mogelijk geprobeerd te maken. We nodigen je uit om de les door te nemen en te kijken of het passend is voor jouw groep. Als je de les download kun je de volgorde van de slides aanpassen. Bij slide 03 en 07 kun je zelf vormen van humor aandragen als voorbeeld die passen bij jouw groep, hiervoor kun je de lege slide aan het eind van de les gebruiken.

BELANGRIJK: In deze les is er gekozen om negatieve vormen van humor en grappen niet expliciet te benoemen. Onderzoek (Movisie 2019) heeft aangetoond dat het benoemen van negatieve voorbeelden juist vooroordelen, discriminatie en uitsluiting in de hand werkt. Negatieve grappen worden dan genormaliseerd, dat wil deze les juist voorkomen.
Door positieve voorbeelden te noemen benadruk je de diversiteit van grappen en de verschillende smaken in humor op een neutrale manier. Alle vormen hebben bestaansrecht, zonder te oordelen.

Persoonlijke ervaringen
In een veilige klas kun je er wellicht ruimte worden gegeven aan leerlingen die een ervaring willen delen over hoe zij zich voelden bij specifieke grappen. Of als docent zelf een persoonlijk voorbeeld geven. Houdt bovenstaande dan wel in het achterhoofd.

Kennis
De leerling leert…
… wat humor is.
… verschillende vormen van humor.
… zichzelf en de eigen voorkeur van humor beter kennen.
… wanneer een grap als ‘pesten’ kan worden gedefinieerd
... dat lachen gezond is

Vaardigheden
De leerling leert…
… te verwoorden welke vorm van humor/grappen zijn of haar voorkeur heeft
… hoe te handelen als humor een grens over gaat of kwetst

Houding
Open, geïnteresseerd, positief, actief, sensitief, empatisch, reflectief.

Burgerschap 

Met deze les werk je aan de actuele burgerschapskerndoelen: 

• 18A: De school stimuleert sociale en maatschappelijke competenties van leerlingen
• 19B: De leerling verkent en reflecteert op hoe die kan omgaan met diversiteit in de samenleving.
• 20A: De leerling verkent en reflecteert op mogelijkheden om democratisch te handelen.

Intro: Goed gevoel voor humor!
De één kan keihard lachen als iemand uitglijdt over een bananenschil terwijl de ander juist de slappe lach krijgt van een stripverhaal! Wat jij grappig vindt, vindt een ander misschien helemaal niet grappig en dat is helemaal okay.

Het herkennen van grappige dingen of situaties noemen we humor! Mensen zeggen wel eens: “Jij hebt echt een goed gevoel voor humor!” Wat betekend dat dan eigenlijk?

In deze les gaan we aan de slag met ‘humor’ en wat we zelf écht grappig vinden, want (heel belangrijk!) lachen is hartstikke gezond!

Lachen is gezond: TOP 5
Dat lachen leuk is en goed voelt, dat weet iedereen.
Maar wist je dat het daadwerkelijk ook goed is voor je lijf en je hoofd? Door veel te lachen….

1. …wordt je minder snel ziek! (goed voor het immuunsysteem)
2. …ben je meer relaxed / chill / ontspannen!
3. …ben je fitter! (is bijna net zo goed als sporten ;))
4. …wordt je knapper!
5. …kunnen je vriendschappen sterker worden! (zorgt voor verbinding)

Voorbeeld filmpje de TV kantine

Bekijk het voorbeeld fimpje van de TV kantine of een ander filmpje naar keuze die de klas (of een gedeelte van de klas) grappig vindt.

https://www.youtube.com/watch?v=kDF7A1Sj_L8

Grappig?
Bespreek het filmpje na.

• Wie vond het vorige filmpje echt heel grappig? Kun je zeggen waarom?
  
• Was er iemand die het niet zo grappig vond? Kun je zeggen waarom?
  
• Wat vinden jullie nog meer leuk? Kunnen jullie voorbeelden noemen.
  

Iedereen is anders! Gelukkig maar!
Het vorige filmpje vond waarschijnlijk niet iedereen even grappig. Dat is heel normaal en juist goed! Iedereen is anders en gelukkig maar.

Voorbeeld:

Jij lacht waarschijnlijk met je vrienden om andere dingen dan je ouders, en die ene oom met die flauwe grappen waar alleen je tante zo hard om lacht.

Die zijn toch echt niet grappig?!

Iedereen vindt andere dingen grappig. Maar als je samen om iets kan lachen is het soms extra leuk!

Dat is niet zomaar, wist je dat wat jíj grappig vindt, ergens vandaan komt?

Hoe zit dat?
Je kleine broertje rolt over de bank met de slappe lach om buurman en buurman. Aan de keukentafel lach je met je familie om dat rare bordspel en met je vrienden op het plein bedenk je weer andere grappige dingen.

Hoe zit dat?

Simpel, je voorkeur van humor komt ergens vandaan!

1. Vanuit huis

Je bent opgegroeid met bepaalde vormen van humor. Je begrijpt die goed en kan die goed volgen. Dat past bij je.

2.  Vrienden en omgeving

Op school maak je misschien wel andere grappen dan thuis. Wat op de ene plek en vooral moment grappig is verschilt. Soms kun je grappen ook niet echt navertellen. Het was alleen grappig op dat moment met die groep.

3.    Leeftijd
Humor is ook leeftijd gebonden. Poep en plas grappen zijn leuk voor je neefje van drie maar als je ouder bent niet echt meer. En politieke grappen zijn pas leuk als je de politiek volgt en ouder bent.

4.    Persoonlijke voorkeur
Daarnaast past jouw voorkeur ook gewoon bij je persoonlijkheid! Men zegt daar ben je mee geboren. Je vindt dan dingen gewoon leuk of niet.

Voorbeeld cartoons en stripverhalen
Laat deze slide met de afbeelding van The Simpsons en de Suske en Wiske zien en bespreek ze met de klas.

• Wie vindt cartoons leuk?
• Vertel eens iets over je lievelings serie.
  
• Wie vindt welke stripboeken leuk?
• Wie vindt stripboeken helemaal niet zo grappig?
• Wie leest er wel een samen met iemand een stripboek of kijkt er wel eens samen grappige cartoons? Wat kijk je dan? Waar lach je om?
  

Wat is er allemaal nog meer grappig?
Het is best lastig om te bedenken wat je nou allemaal grappig vindt. Maar misschien kunnen jullie het samen wel bedenken.

Gebruik de onderstaande vragen om het gesprek te begeleiden, schrijf eventueel mee op het bord.

• Wanneer heb je voor het laatst heel hard gelachen?
• Waar wordt er thuis hard om gelachen?
• Kan je iets bedenken wat anderen grappig vinden en jij niet?

TIP: Je kunt de leerlingen ook goed helpen. Verschillende vormen van humor zijn bijvoorbeeld; lachen om tv programma’s, grapjes, verhaaltjes, gekke bekken trekken, geinige liedjes, dansen door plezier te hebben, filmpjes…?

Samen lachen is gezond!
Lachen deden we al in de oertijd! Door te lachen maak je een geluk hormoon aan en voel je je ook echt beter.

Ook verbindt het mensen, als je namelijk samen over iets kan lachen dan begrijp je elkaar. Dat geeft een goed gevoel. Samen lachen is dus heel gezond.

Maar soms wordt er iemand verdrietig van een grap.
Lachen is natuurlijk hartstikke leuk maar soms wordt er ook wel eens iemand verdrietig van een grap.

Stel je voor:
Je loopt het schoolplein op en ergens achter je hoor je ineens gegiechel. Als je je omdraait zie je een groepje kinderen aan het lachen is en naar jou wijst en kijkt…

•  Wat denk je dan?
•  Welk gevoel hoort daarbij?
•  Wat kun je doen?
•  Wat denken jullie?

TIP: Laat hier eventueel ruimte voor persoonlijke ervaringen/ verhalen.
Je kunt ernaar vragen maar het is ook goed om zelf als leerkracht een persoonlijk voorbeeld te noemen om de veiligheid in de groep te behouden.

MAAR LET OP: Het gaat bij deze opdracht om het benomen van je eigen gedachten, veronderstellingen, je gevoel daarbij en het samen bespreken wat je kunt doen!
Het gaat dus NIET om het opnoemen van verschillende pest-momenten en moeilijke momenten. Probeer in die gevallen te bespreken wat de leerling of eventueel klasgenoten zouden kunnen doen in die situaties.  Houd het positief!

Uitlachen en pesten
Iemand uitlachen is nooit leuk en soms is het zelfs pesten. Wanneer is het eigenlijk pesten?

1.  Als iemand groter of ouder is, waardoor je je heel klein voelt. (Machtsverschil)
   
2.  Als het de bedoeling is van de pester om pijn te doen (Intentie)
   
3.  Als steeds dezelfde persoon/ leerling het slachtoffer is. (Doelgericht)
   
4.  Als het te vaak gebeurt dat iemand verdrietig wordt en pijn heeft van de ‘grappen’ (Herhaaldelijk)
   

Wat kun je doen?

Soms gebeurt het wel eens dat je het als grapje bedoelt maar dat iemand er heel boos of zelfs verdrietig wordt. Dat kan gebeuren... Dan is het altijd goed om te vragen waarom de ander ineens boos of verdrietig is.

Dan kun jij uitleggen dat je het niet zo bedoelde en daar misschien sorry voor zeggen. Een misverstand.. dat gebeurt echt wel vaker!

En.. wat als je iest ziet of hoort gebeuren..Dan is het altijd goed om even na te vragen of het wel goed gaat met de verdrietige persoon.

TIP: noem hier een voorbeeld jezelf, uit ervaring of een voorval in de klas die inmiddels is opgelost, mocht je sfeer in de klas veilig genoeg zijn!

Weet je wat nou zo belangrijk is?
DIT!

Met elkaar bespreken waar we blij van worden, wat we vinden en hoe we samen kunnen lachen.

Iedereen mag van zijn fouten leren, ook met verkeerde grappen maken, dat is helemaal niet erg

Want zoals we nu weten, lachen is super gezond! Altijd blijven doen dus ;)

Reflectie
Bespreek met de klas hoe deze les was aan de hand van de volgende voorbeeldvragen:

• Wat heb je in deze les geleerd?
• Heb je iets ontdekt over wat je klasgenoten grappig vinden?
• Heb je misschien wel iets geleerd over je eigen humor?
• Weet je nu wat pesten met een grap kan zijn?
  
• Wat kun je zelf doen als je merkt dat iemand gepest wordt met een grap?
• Etc.

Evaluatie
Vul deze vragenlijst (9 vragen) zelf in of met je klas!
Wij zijn heel blij met alle reacties, tips en feedback.

Alvast bedankt!

Team educatie / Respect Foundation