Respect Leskanaal
by Respect Foundation - Week van Respect

VSO_Vrijheid!

1 / 29
volgende
Slide 1: Tekstslide
BurgerschapMentorles+1Voortgezet speciaal onderwijs

In deze les zitten 29 slides, met tekstslides.

time-iconLesduur is: 40 min

Introductie

Deze les staat in het teken van vrijheid! De laatste tijd horen we steeds vaker om ons heen dat we in Nederland in een ‘vrij’ land leven. Vrij om te zeggen wat je denkt, vrij om eigen keuzes te maken en vrij om te zijn wie je bent. Het is ook niet voor niets dat ‘Vrijheid’ samen met ‘Solidariteit’ en ‘Gelijkheid’ behoort tot de drie kernwaarden van de Nederlandse Samenleving. Toch voelt het met de huidige spanningen in de samenleving en de oorlog in oost Europa soms of ‘vrijheid’ niet meer zo vanzelfsprekend is. Ontdek met je klas wat jullie verstaan onder ‘vrijheid’ en speel het meningen-spel!

Instructies

Lesinstructie:
In deze les verkennen we door middel van het mening-spel wat vrijheid is, wat jullie zelf vinden en tot slot hoe en waarom je samen vrijheid moet waarborgen.

De les heeft telkens twee stellingen bij de volgende drie thema’s:
1)    Vrijheid om te zijn wie je bent
2)    Vrijheid om te zeggen wat je wil
3)    Vrijheid om te doen wat je wil

Kies één van de drie thema’s of speel ze allemaal!
Je kunt deze dialoog-les ook in delen geven en dus een aantal keer terug laten komen.

Voeg eventueel stellingen toe, haal weg wat niet bij je groep past of pas stellingen aan.  Gebruik hiervoor de laatste (lege)slide.

Bij elke stelling is er een INFO/UITLEG toegevoegd. Hiermee kun je in je klas elke stelling en dialoog afronden. Deze informatie is een richtlijn, wellicht gaat jullie gesprek ergens anders over.  Wil je zelf kennis en informatie toevoegen, dat kan natuurlijk.

Bijlagen:

-    MeningKaartjes_SO - 1 set kaartjes per leerling. Er zitten 2 sets op 1 werkblad

Nodig:
- scharen



Werkbladen

Onderdelen in deze les

Slide 1 - Tekstslide

Introductie
Deze les staat in het teken van vrijheid! De laatste tijd horen we steeds vaker om ons heen dat we in Nederland in een ‘vrij’ land leven. Vrij om te zeggen wat je denkt, vrij om eigen keuzes te maken en vrij om te zijn wie je bent.

In deze les verkennen we wat vrijheid is, wat jullie zelf belangrijke vinden en tot slot hoe en waarom je samen vrijheid moet waarborgen.

Deze stellingen gaan over drie thema’s:
1)    Vrijheid om te zijn wie je bent
2)    Vrijheid om te zeggen wat je wil
3)    Vrijheid om te doen wat je wil
Kies één van de drie thema’s of speel ze allemaal! Voeg eventueel stellingen toe, haal weg wat niet bij je groep past of pas stellingen aan. (Gebruik hiervoor de laatste (lege) slide.)

Na elke stelling is er een INFO/UITLEG toegevoegd. Hiermee kun je in je klas elke stelling en dialoog afronden.


Slide 2 - Tekstslide

Wat is vrijheid?
Kijk daar begint het al… deze vraag is heel moeilijk te beantwoorden want vrijheid bestaat er op verschillende vlakken en op verschillende manieren. Kun je je bijvoorbeeld vrij voelen (in je gedachten) als je opgesloten zit? Vrijheid is misschien ook een gevoel van jezelf? 

In een samenleving zijn er voor elke vorm van vrijheid afspraken en regels nodig om vrijheid te waarborgen. In Nederland vinden we dat heel belangrijk! Maar, regels? Das toch het tegenovergestelde van vrijheid? Tja… Zo eenvoudig is het dus blijkbaar niet.


Slide 3 - Tekstslide

MeningSpel
Dit gaan we onderzoeken en bespreken in het mening-spel.
Deel de mening kaarten uit. Elke leerling krijgt 4 kaarten.

1.    Wel mee eens!                    (GROEN)
2.   Ik zit er tussen in                (ORANJE)
3.   Niet mee eens!                   (ROOD)
4.   Nog even nadenken…       (GRIJS)

We gaan vrijheid van verschillende kanten bekijken. Na elk onderwerp volgen er een aantal stellingen. Door steeds een meningkaart te kiezen en omhoog te steken laat je zien wat je vindt.

Bespreek wat er op de kaartjes staat. Doe een oefenrondje aan de hand van een simpel voorbeeld als: “Bananen zijn het lekkerste fruit”. Iedereen steekt zijn kaartje omhoog. Kies iemand die je kort laat vertellen over zijn of haar mening.

Slide 4 - Tekstslide

Iedereen klaar? Let's GO!
Controleer of alle leerlingen hun kaartjes hebben en begrijpen wat ze moeten doen.

Slide 5 - Tekstslide

DEEL 1:  Vrijheid om te zijn wie je bent!

Je mag zijn wie je bent in Nederland! Deze vrijheid is zelfs opgenomen in de wet. Wat betekent dit? 
Je mag bijvoorbeeld geloven wat je wil: In welke god of kracht, of juist helemaal niet geloven. Je hebt het recht om je eigen levensstijl te bepalen, dus hóe je leeft en wat je daarin doet. Je mag houden van wie je wil en je mag altijd zelf bepalen wat je met je lichaam doet (piercings, wel of geen medicijnen…, etc.)

Niemand kan je over bovengenoemde punten opleggen wat je moet doen. Voor ons is dat heel normaal, maar in andere landen is dat soms helemaal niet! In onze samenleving is het soms echter ook lastig dat iederééns vrijheid belangrijk is, en niet alleen die van jou. 

Er volgen nu twee stelling waar je je mening op kan geven.


Kies de kaart die voor jou het beste past.
Er is geen goed of fout, het gaat om je mening!

Slide 6 - Tekstslide

Lees de stelling voor:
Ik trek altijd aan wat ik zelf wil

Slide 7 - Tekstslide

3… 2... 1… Maak je keus!
Steek de kaart in de lucht die je kiest bij deze stelling.

Tel de hoeveelheid kaartjes per soort en schrijf deze op het bord. Hoe zijn de meningen verdeeld?

Houd de kaart in de lucht zolang je iets wil zeggen/toevoegen aan het gesprek. Bij de volgende slide gaan we de meningen bespreken.

Slide 8 - Tekstslide

Bespreken / in dialoog:
Bespreek met de klas een aantal meningen. Kijk goed naar de kaarten die gekozen zijn. Er zijn duidelijke meningen (rood en groen) maar ook de mening er tussen in kan interessant zijn (oranje). Probeer zoveel mogelijk leerlingen te betrekken bij de dialoog. Vergeet de ‘ik moet er nog over nadenken’ leerlingen niet! Vraag hen als er al een paar leerlingen aan het woord zijn geweest of ze nu wel weten hoe ze er over denken.

INFO / UITLEG:
Ik trek aan wat ik zelf wil… Is dat zo? Soms wil je misschien iets aantrekken wat je ouders helemaal niks vinden. Het is te bloot of past niet bij het weer… Of als er nou een trend is op school met kleding, laat je het dan soms door andere bepalen? 
Soms kan het juist goed zijn om het advies van anderen te volgens, en op het andere moment bepaal je juist weer zelf. Niks is goed of fout. 

Slide 9 - Tekstslide

Lees de stelling voor:
Je mag in je onderbroek over straat


Slide 10 - Tekstslide

3… 2... 1… Maak je keus!
Steek de kaart in de lucht die je kiest bij deze stelling. 

Tel de hoeveelheid kaartjes per soort en schrijf deze op het bord. Hoe zijn de meningen verdeeld? 

Houd de kaart in de lucht zolang je iets wil zeggen/toevoegen aan het gesprek. Bij de volgende slide gaan we de meningen bespreken.

Slide 11 - Tekstslide

Bespreken / in dialoog:
Bespreek met de klas een aantal meningen. Kijk goed naar de kaarten die gekozen zijn. Er zijn duidelijke meningen (rood en groen) maar ook de mening er tussen in kan interessant zijn (oranje). Probeer zoveel mogelijk leerlingen te betrekken bij de dialoog. Vergeet de ‘ik moet er nog over nadenken’ leerlingen niet! Vraag hen als er al een paar leerlingen aan het woord zijn geweest of ze nu wel weten hoe ze er over denken.

INFO/ UITLEG: Je kunt tot op zekere hoogte gewoon doen wat je wil in Nederland, maar voor sommige dingen zijn er afspraken en regels. Deze zijn belangrijk om vrijheid van iedereen in Nederland te waarborgen!

Je kunt bijvoorbeeld echt niet in alleen je onderbroek over straat lopen. Niet omdat mensen dat misschien een beetje raar vinden, maar omdat de ‘veiligheid’ van iedereen moet in de wet worden beschermd. Andere mensen vinden het niet fijn om jou in je onderbroek te zien. Iedereen moet zich veilig kunnen voelen op (de openbare) straat.

Slide 12 - Tekstslide

DEEL 2: Vrijheid om te zeggen wat je wil!

Er wonen in Nederland veel verschillende mensen. Iedereen heeft in Nederland recht op zijn/haar eigen mening en mag deze ook uiten. Dit mag je vinden, uitspreken of schijven. Ook heb je het recht om te protesteren. Maar hoe zit dat dan met rekening houden met anderen? 

Slide 13 - Tekstslide

Lees de stelling voor:
Je kunt niet altijd zeggen wat je wil


Slide 14 - Tekstslide

3… 2... 1… Maak je keus!
Steek de kaart in de lucht die je kiest bij deze stelling.

Tel de hoeveelheid kaartjes per soort en schrijf deze op het bord. Hoe zijn de meningen verdeeld?

Houd de kaart in de lucht zolang je iets wil zeggen/toevoegen aan het gesprek. Bij de volgende slide gaan we de meningen bespreken.

Slide 15 - Tekstslide

Bespreken / in dialoog:
Bespreek met de klas een aantal meningen. Kijk goed naar de kaarten die gekozen zijn. Er zijn duidelijke meningen (rood en groen) maar ook de mening er tussen in kan interessant zijn (oranje). Probeer zoveel mogelijk leerlingen te betrekken bij de dialoog. Vergeet de ‘ik moet er nog over nadenken’ leerlingen niet! Vraag hen als er al een paar leerlingen aan het woord zijn geweest of ze nu wel weten hoe ze er over denken.

INFO/ UITLEG:
Deze vraag gaat over het recht om te zeggen wat je wil. Je hebt in Nederland de vrijheid om je te uiten. Dat is iets anders dan gedragsafspraken die belangrijk zijn om goed en fijn met elkaar te kunnen omgaan. Denk bijvoorbeeld aan de afspraken op school, je houdt je aan de 'norm' omdat de afspraak is om prettig met elkaar op school te kunnen samenwerken. 

Slide 16 - Tekstslide

Lees de stelling voor:
Online ben je vrij om te zeggen wat je denkt


Slide 17 - Tekstslide

3… 2... 1… Maak je keus!

Steek de kaart in de lucht die je kiest bij deze stelling.

Tel de hoeveelheid kaartjes per soort en schrijf deze op het bord. Hoe zijn de meningen verdeeld?

Houd de kaart in de lucht zolang je iets wil zeggen/toevoegen aan het gesprek. Bij de volgende slide gaan we de meningen bespreken.


Slide 18 - Tekstslide

Bespreken / in dialoog:
Bespreek met de klas een aantal meningen. Kijk goed naar de kaarten die gekozen zijn. Er zijn duidelijke meningen (rood en groen) maar ook de mening er tussenin kan interessant zijn (oranje). Probeer zoveel mogelijk leerlingen te betrekken bij de dialoog. Vergeet de ‘ik moet er nog over nadenken’ leerlingen niet! Vraag hen, als er al een paar leerlingen aan het woord zijn geweest, of ze nu wel weten hoe ze er over denken.

INFO/ UITLEG:  Dit dialoog zou moeten gaan over of je online alles zomaar kan plaatsen. Ben je juist vrijer of voorzichtiger? Hoe denken de leerlingen over het geven van commentaar op klasgenoten? Wat zien ze bij anderen? En wat er eenmaal op het internet is geplaatst, dat blijft op het internet. Natuurlijk kun je anoniem heel veel doen, maar is alles online altijd terug te vinden? Hoe verstandig is het om online alles te zeggen wat je denkt? 

Slide 19 - Tekstslide

DEEL 3: Vrijheid om te doen wat je wil

Vrijheid, dat is gewoon doen waar je zin in hebt! Uuuuh... ja én nee. Je kunt tot op zekere hoogte gewoon doen wat je wil in Nederland, maar voor sommige dingen zijn er afspraken en regels. Deze zijn belangrijk om vrijheid van iedereen in Nederland te waarborgen. Denk maar aan de stelling over in je onderbroek naar school gaan! 

Zo zijn er een aantal dingen die misschien toch niet zomaar kunnen. Dat heeft met de afspraken en regels te maken die vaak gelden op openbare plekken, stations, buurten en scholen. Maar ook bij jou thuis zijn er afspraken en regels. Niet alles mag.
Sommige afspraken staan beschreven in de wet. En de wet, daar moet iedereen in Nederland zich aan houden!



Slide 20 - Tekstslide

Lees de stelling voor:
Je moet altijd doen wat de baas zegt


Slide 21 - Tekstslide

3… 2... 1… Maak je keus!
Steek de kaart in de lucht die je kiest bij deze stelling.

Tel de hoeveelheid kaartjes per soort en schrijf deze op het bord. Hoe zijn de meningen verdeeld?

Houd de kaart in de lucht zolang je iets wil zeggen/toevoegen aan het gesprek. Bij de volgende slide gaan we de meningen bespreken.

Slide 22 - Tekstslide

Bespreken / in dialoog:
Bespreek met de klas een aantal meningen. Kijk goed naar de kaarten die gekozen zijn. Er zijn duidelijke meningen (rood en groen) maar ook de mening er tussen in kan interessant zijn (oranje). Probeer zoveel mogelijk leerlingen te betrekken bij de dialoog. Vergeet de ‘ik moet er nog over nadenken’ leerlingen niet! Vraag hen, als er al een paar leerlingen aan het woord zijn geweest, of ze nu wel weten hoe ze er over denken.

INFO/ UITLEG
: Deze stelling kan heel leuk zijn, maar ook best spannend! Schat zelf in of je deze fijn vind om te doen. Deze dialoog zou moeten gaan over het verschil tussen het opvolgen van gezag of zelfstandig (kritisch) nadenken. We kunnen er in Nederland vanuit gaan dat je leerkrachten het ‘juiste’ doen, en dat opvolgen van een instructie dus goed is. Maar dat is iets anders dan ‘de juf of meester heeft altijd gelijk’. Soms heeft de juf of meester het wel eens fout, maar ruimte voor fouten moeten er zijn!

Slide 23 - Tekstslide

Lees de stelling voor:
Ik kan altijd overal zingen en dansen



Slide 24 - Tekstslide

3… 2... 1… Maak je keus!

Steek de kaart in de lucht die je kiest bij deze stelling.

Tel de hoeveelheid kaartjes per soort en schrijf deze op het bord. Hoe zijn de meningen verdeeld?

Houd de kaart in de lucht zolang je iets wil zeggen/toevoegen aan het gesprek. Bij de volgende slide gaan we de meningen bespreken.

Slide 25 - Tekstslide

Bespreken / in dialoog:
Bespreek met de klas een aantal meningen. Kijk goed naar de kaarten die gekozen zijn. Er zijn duidelijke meningen (rood en groen) maar ook de mening er tussen in kan interessant zijn (oranje). Probeer zoveel mogelijk leerlingen te betrekken bij de dialoog. Vergeet de ‘ik moet er nog over nadenken’ leerlingen niet! Vraag hen, als er al een paar leerlingen aan het woord zijn geweest, of ze nu wel weten hoe ze er over denken.

INFO / UITLEG:
Deze stelling verkent de verschillen tussen iets doen voor jezelf of iets doen omdat je rekening houdt met een ander. Hoe denken de leerlingen hierover en waar verschillen ze van mening? Dansen en zingen kan heerlijk zijn! Maar op een begrafenis is het misschien niet zo gepast. Maar maakt dat veel uit? Benoem in deze dialoog juist de verschillen in vrijheid ervaren. Iedereen is immers ook vrij om anders te zijn ;) 

Slide 26 - Tekstslide

Afsluiting

Vrijheid?! Eenvoudig is het niet. Maar wel heel erg mooi en belangrijk!
In Nederland is vrijheid gelukkig al heel lang een belangrijke kernwaarde waar iedereen hard voor werkt! De overheid doet zijn best om vrijheid zo goed mogelijk te waarborgen. Op school heb je in ieder geval de mogelijkheid om over vrijheid en dit soort onderwerpen te praten en je mening te geven. Dat is niet in alle landen in de wereld vanzelfsprekend.

Slide 27 - Tekstslide

Tot slot!

Vrijheid kun je letterlijk nemen, maar vrijheid zit eigenlijk ook diep van binnen.
Ze zeggen wel eens: 'Je kunt iemand alles afnemen behalve zijn vrije gedachten.' Zolang jouw gedachten er zijn kun jij er mee doen wat je wil. Die vrijheid verdwijnt nooit. Dus, nooit vergeten en wees er zuinig op.


Slide 28 - Tekstslide

Vul deze vragenlijst (9 vragen) zelf in of met je klas!
Wij zijn heel blij met alle reacties, tips en feedback.

Alvast bedankt!

Team educatie / Respect Foundation

Slide 29 - Tekstslide

Lege slide