Respect Leskanaal
by Respect Foundation - Week van Respect

VO - Vrijheid!

1 / 37
volgende
Slide 1: Tekstslide
Mens & MaatschappijMiddelbare schoolLeerjaar 1-6

In deze les zitten 37 slides, met tekstslides.

time-iconLesduur is: 40 min

Introductie

Deze les staat in het teken van vrijheid! De laatste tijd horen we steeds vaker om ons heen dat we in Nederland in een ‘vrij’ land leven. Vrij om te zeggen wat je denkt, vrij om eigen keuzes te maken en vrij om te zijn wie je bent. Het is ook niet voor niets dat ‘Vrijheid’, samen met ‘Solidariteit’ en ‘Gelijkheid’, behoort tot de drie kernwaarden van de Nederlandse Samenleving. Toch voelt het met de huidige spanningen in de samenleving en de oorlog in Oost-Europa soms alsof ‘vrijheid’ niet meer zo vanzelfsprekend is. Hoe zorgen we voor onze vrijheid en wat is vrijheid precies? In deze les verkennen we wat vrijheid is, wat jullie zelf belangrijk vinden en tot slot hoe en waarom je samen vrijheid moet waarborgen.

Instructies

In duo's en klassikaal

In deze les gaan de leerlingen eerst in duo’s in gesprek en geven vervolgens bij elke stelling een mening. Na elke stelling volt een korte dialoog over de stelling.

Na sommige stellingen/uitspraken is er een extra INFO/UITLEG tekstje toegevoegd het gesprek evt. mee afronden. Deze informatie is een richtlijn en geeft inzicht hoe sommige dingen met betrekking tot vrijheid in Nederland zijn geregeld. Maar misschien gaat jullie gesprek wel ergens anders over of wil je zelf kennis en informatie toevoegen, dat kan natuurlijk.

Werkbladen

Onderdelen in deze les

Slide 1 - Tekstslide

Introductie
Deze les staat in het teken van vrijheid! De laatste tijd horen we steeds vaker om ons heen dat we in Nederland in een ‘vrij’ land leven. Vrij om te zeggen wat je denkt, vrij om eigen keuzes te maken en vrij om te zijn wie je bent.

Het is ook niet voor niets dat ‘Vrijheid’ samen met ‘Solidariteit’ en ‘Gelijkheid’ behoort tot de drie kernwaarden van de Nederlandse Samenleving.

Toch voelt het met de huidige spanningen in de samenleving en de oorlog in Oost-Europa soms alsof ‘vrijheid’ niet meer zo vanzelfsprekend is. Hoe zorgen we voor onze vrijheid en wat is vrijheid precies?

In deze les verkennen we wat vrijheid is, wat jullie zelf belangrijk vinden en tot slot hoe en waarom je samen vrijheid moet waarborgen. 

In deze les ga je in gesprek over uitspraken/stellingen. Geef je mening en luister naar de mening van klasgenoten.

Voor de docent:
Na sommige stellingen/uitspraken is er een extra INFO/UITLEG tekstje toegevoegd om het gesprek evt. mee afronden. Deze informatie is een richtlijn voor de dialoog.

Slide 2 - Tekstslide

Wat is vrijheid?
Kijk daar begint het al… deze vraag is heel moeilijk te beantwoorden want vrijheid bestaat er op verschillende vlakken en op verschillende manieren. Kun je je bijvoorbeeld vrij (in je gedachten) voelen als je opgesloten zit? En wat als je in een dictatuur leeft maar dat zelf niet weet, voel je je dan vrij? Ben je het dan ook?

Vrijheid is een recht maar ook een gevoel. In onze samenleving zijn er voor verschillende vrijheden afspraken en regels. Deze zijn nodig om vrijheid te waarborgen. In Nederland vinden we dat heel belangrijk!

Maar, regels? Dat is toch het tegenovergestelde van vrijheid? 
Tja… zo eenvoudig is het dus blijkbaar niet.

Slide 3 - Tekstslide

Mening spel
Dit gaan we onderzoeken en bespreken in het mening-spel.
Verdeel de klas in duo’s. Elk duo krijgt 4  kaarten.
1. EENS                                     (GROEN)
2.ONEENS                               (ROOD)
3. We komen er niet uit      (ORANJE)
4. Geen mening                    (GRIJS)

Op het digi-bord verschijnen stellingen/uitspraken over vrijheid. Na elke stelling heb je met je duo kort de tijd (1 á 2 minuten) om deze samen te bespreken en een keus te maken tussen de kaarten.

- Zijn jullie het meteen samen eens of oneens? Dan is het makkelijk kiezen.
- Zitten jullie nog niet op een lijn? Overtuig elkaar dan.  
- Komen jullie niet op tijd tot overeenstemming? Kies dan de oranje kaart.
- Hebben jullie over deze stelling echt geen mening? Kies dan de grijze kaart. 

Belangrijk: Jullie moeten samen één kaart kiezen! Leg deze kaart goed zichtbaar voor jullie op tafel. 



Slide 4 - Tekstslide

Vrijheid om te zijn wie je bent..

Je mag zijn wie je bent in Nederland! Deze vrijheid is zelfs opgenomen in de wet. Zo mag je geloven wat je wil, heb je het recht om je eigen levensstijl te bepalen, kan je houden van wie je wil en ben je de baas over je eigen lichaam. Niemand kan je over bovengenoemde punten opleggen wat je moet doen. In Nederland is dit een belangrijke vorm van vrijheid.

Dat klinkt allemaal heel mooi op papier, maar in de echte wereld zijn er toch wel wat situaties te bedenken waar het misschien een beetje schuurt…

Er volgen drie uitspraken over ‘zijn wie je bent’ waar je je mening op kan geven.

Slide 5 - Tekstslide

INFO / UITLEG VOOR DE DOCENT:
Met deze vraag wordt bespreekbaar dat ouders allemaal op een andere manier invloed hebben op hun kinderen. Natuurlijk ben je officieel pas volwassen als je 18 bent, maar ouders kunnen je niet verbieden om dingen wel of niet te dragen. Er zullen leerlingen zijn die vertellen dat ouders geen enkel probleem hebben met hun kledingkeuze maar er zullen ook leerlingen zijn die aangeven gewoon naar hun ouders te luisteren.

Slide 6 - Tekstslide

Bespreken & kiezen! (in duo's)

Bespreek de stelling en maak een samen keuze in ca. 2 minuten! Leg de kaart die jullie kiezen zichtbaar op tafel.

TIP: Loop als docent rond - zo zie je welke duo’s er snel een keus maken en welke leerlingen er wat langer over doen en in gesprek zijn. Zo kun je ook de interactie tijdens het duo gesprek goed observeren. Dit is handig als je leerlingen straks aan het woord wil laten.


Slide 7 - Tekstslide

Klassikaal bespreken / in dialoog:
Bespreek de stelling door een aantal duo’s naar hun keuze te vragen. Begin met 'eens'/'oneens' kaarten en wissel het een beetje af. Vergeet ook niet een aantal duo’s met oranje kaarten te vragen hoe hun gesprek verliep en waarom ze er niet uit kwamen. Sla ook de grijze kaarten niet over; waarom hebben ze geen mening over deze stelling?
Zo zorgen alle kleuren kaarten voor participatie.

Sluit elke ronde af door te controleren of er nog leerlingen zijn die iets willen toevoegen. Zijn er dingen onbesproken of nog niet gezegd, maar volgens jou toch echt van belang? Je mening delen?... JA GRAAG!
 
TIP: Kies elke ronde andere leerlingen om mee te praten in de dialoog. Natuurlijk is het prettig als er een fanatiek groepje is maar probeer ook echt iedereen te betrekken elke mening doet ertoe… ook geen mening ;)

Slide 8 - Tekstslide

INFO/UITLEG VOOR DE DOCENT 
Werkgevers hebben in Nederland de vrijheid om in specifieke gevallen bepaalde vormen van levensstijl niet zichtbaar te willen laten zien binnen hun organisatie. Dit is echter een regel van het bedrijf die goed onderbouwd moet zijn. Werknemers hebben op hun beurt weer de keus om wel of niet bij het bedrijf te werken. Het is dus aan de werkgever, maar het is GEEN regel in Nederland. Daarnaast is het zomaar uitsluiten van werknemers op basis van uiterlijke kenmerken NIET toegestaan in Nederland.

[GEBRUIK DIT EVENTUEEL OM DE LEERLINGDIALOOG TE BEGELEIDEN]

Slide 9 - Tekstslide

Bespreken & kiezen! (in duo's)
Bespreek de stelling en maak een samen keuze in ca. 2 minuten! Leg de kaart die jullie kiezen zichtbaar op tafel.



Slide 10 - Tekstslide

Klassikaal bespreken / in dialoog:
Bespreek de stelling door een aantal duo’s naar hun keuze te vragen....

Slide 11 - Tekstslide

INFO/UITLEG VOOR DE DOCENT
Deze vraag is spannend! Je kunt als docent het beste inschatten of dit in jouw klas gepast is. Soms kan deze vraag (als er daadwerkelijk gepest wordt) het gedrag zowel positief als negatief beïnvloeden. Belangrijk is om de jongeren met gematigde/minder heftige meningen bij deze vraag aan het woord te laten. Hoe meer verschillende kanten er worden belicht bij deze stelling, hoe beter. Pesten is een sociale norm die vaak niet door de hele groep wordt ondersteund/gedragen. Het is ook een goed moment om samen de norm te bepalen en zo de klas te 'resetten'.

Slide 12 - Tekstslide

Bespreken & kiezen! (in duo's)
Bespreek de stelling en maak een samen keuze in ca. 2 minuten! Leg de kaart die jullie kiezen zichtbaar op tafel.

Slide 13 - Tekstslide

Klassikaal bespreken / in dialoog:
Bespreek de stelling door een aantal duo’s naar hun keuze te vragen.



Slide 14 - Tekstslide

DEEL 2
Vrijheid om te zeggen wat je wil!


Er wonen in Nederland veel verschillende mensen. Iedereen heeft in Nederland recht op zijn eigen mening en mag deze ook uiten. Dit mag je vinden, uitspreken of schijven. Ook heb je het recht om te protesteren. Maar hoe zit dat dan met rekening houden met anderen? Kun je altijd zeggen wat je vindt? En moet je altijd zeggen wat je denkt en vindt? 

Slide 15 - Tekstslide

INFO/UITLEG:
Deze vraag gaat over het recht om te zeggen wat je wil. Je hebt in Nederland de vrijheid om je te uiten. Vrijheid van meningsuiting zal hier zeker genoemd worden. Een goed moment om uit te leggen wat dat precies is ;)  [moeten wij dat niet effe doen??]

De vrijheid om te zeggen wat je vindt of denkt is iets anders dan je houden aan gedragsafspraken die belangrijk zijn om goed en fijn met elkaar te kunnen omgaan. Denk bijvoorbeeld aan de afspraken op school, de buurt of thuis. Je zal niet overal zomaar altijd zeggen wat je vindt. 

Slide 16 - Tekstslide

Bespreken & kiezen! (in duo's)
Bespreek de stelling en maak een samen keuze in ca. 2 minuten! Leg de kaart die jullie kiezen zichtbaar op tafel.

Slide 17 - Tekstslide

Klassikaal bespreken / in dialoog:
Bespreek de stelling door een aantal duo’s naar hun keuze te vragen.




Slide 18 - Tekstslide

INFO/UITLEG:
Deze dialoog zou moeten gaan over of je online alles zomaar kan plaatsen. Ben je juist vrijer of voorzichtiger? Hoe denken de leerlingen over het geven van commentaar op klasgenoten? Wat zien ze bij anderen?

En, wat er eenmaal op het internet is geplaatst, dat blijft op het internet. Natuurlijk kun je anoniem heel veel doen, maar is alles online altijd terug te vinden?
Hoe verstandig is het om online alles te zeggen wat je denkt?

Slide 19 - Tekstslide

Bespreken & kiezen! (in duo's)
Bespreek de stelling en maak een samen keuze in ca. 2 minuten! Leg de kaart die jullie kiezen zichtbaar op tafel.

Slide 20 - Tekstslide

Klassikaal bespreken / in dialoog:
Bespreek de stelling door een aantal duo’s naar hun keuze te vragen.




Slide 21 - Tekstslide

INFO/UITLEG: 
De media heeft de vrijheid om altijd onafhankelijk te schrijven. Dit wordt persvrijheid genoemd. Maar de ‘waarheid’ wordt de laatste tijd vaak in twijfel getrokken. Er is veel discussie over de media en welke bronnen je nog wel kunt vertrouwen. 

Hoe denken de leerlingen hier over? Hoe weet je welke nieuwssites je moet volgen? Waar halen zij hun informatie vandaan? Hebben sommige media (zoals het journaal of de krant) een verantwoordelijkheid om waarheidsgetrouw te schrijven? Meningen zijn toch nooit waarheden? En mogen kranten dan minder dingen schrijven dan roddelbladen?  

Slide 22 - Tekstslide

Bespreken & kiezen! (in duo's)
Bespreek de stelling en maak een samen keuze in ca. 2 minuten! Leg de kaart die jullie kiezen zichtbaar op tafel.

Slide 23 - Tekstslide

Klassikaal bespreken / in dialoog:
Bespreek de stelling door een aantal duo’s naar hun keuze te vragen.




Slide 24 - Tekstslide

DEEL 3
Vrijheid om te doen wat je wil


Intro:
"Vrijheid, dat is gewoon doen waar je zin in hebt!" Uuuuh, ja én nee. Je kunt tot op zekere hoogte doen wat je wil in Nederland, maar voor sommige dingen zijn er afspraken en regels. Deze zijn belangrijk om vrijheid van iedereen te waarborgen! Je kunt bijvoorbeeld niet in je bikinibroekje naar de supermarkt. Niet alleen omdat mensen dat misschien een beetje raar vinden, maar de ‘veiligheid’ van iedereen in Nederland moet in de wet worden beschermd. Iedereen moet zich veilig kunnen voelen op (de openbare) straat.

Zo zijn er een aantal dingen die misschien toch niet zomaar kunnen. Dat heeft met de afspraken en regels te maken die gelden op openbare plekken. Daar moet iedereen zich aan houden.

Slide 25 - Tekstslide

INFO/UITLEG:
Deze vraag gaat eigenlijk over zelfstandig (kritisch) nadenken. Moet je altijd doen wat er wordt opgedragen, of is het belangrijk om zelf te blijven nadenken? 

Bespreek na deze dialoog dat het belangrijk is om je informatie altijd te checken en goed te weten waarom regels er zijn. Zo ben je op de hoogte en kun je ook de vrijheid voelen om zelf keuzes te maken met betrekking tot die regels. 

Slide 26 - Tekstslide

Bespreken & kiezen! (in duo's)
Bespreek de stelling en maak een samen keuze in ca. 2 minuten! Leg de kaart die jullie kiezen zichtbaar op tafel.

Slide 27 - Tekstslide

Klassikaal bespreken / in dialoog:
Bespreek de stelling door een aantal duo’s naar hun keuze te vragen.



Slide 28 - Tekstslide

INFO / UITLEG:
Deze stelling verkent de verschillen tussen iets doen voor jezelf of iets doen omdat je rekening houdt met een ander. Hoe denken de leerlingen hier over en waar verschillen ze van mening?

Voor de ene leerling kan het veel vrijer voelen om juist rekening te houden met anderen hoewel een ander dit moeilijk vindt. Deze verschillen hebben te maken met je persoonlijke voorkeur. Het één is niet slechter dan het ander.

Benoem in deze dialoog juist de verschillen die er zijn in het ervaren van wat vrijheid is. Iedereen is immers ook vrij om anders te zijn! 

Slide 29 - Tekstslide

Bespreken & kiezen! (in duo's)
Bespreek de stelling en maak een samen keuze in ca. 2 minuten! Leg de kaart die jullie kiezen zichtbaar op tafel.

Slide 30 - Tekstslide

Klassikaal bespreken / in dialoog:
Bespreek de stelling door een aantal duo’s naar hun keuze te vragen.


Slide 31 - Tekstslide

INFO/UITLEG:
Deze dialoog zou moeten gaan over het verschil tussen het opvolgen van gezag of zelfstandig (kritisch) nadenken. 

We kunnen er in Nederland vanuit gaan dat agenten het ‘juiste’ doen en dat opvolgen van een instructie dus goed is. Maar dat is iets anders dan ‘een politieagent altijd heeft altijd gelijk’.

En hoe zit dat eigenlijk in andere landen? Moet je daar ook doen wat agenten zeggen? Kun je dat ook zo vertrouwen?
Is daar een verschil? 

Slide 32 - Tekstslide

Bespreken & kiezen! (in duo's)
Bespreek de stelling en maak een samen keuze in ca. 2 minuten! Leg de kaart die jullie kiezen zichtbaar op tafel.

Slide 33 - Tekstslide

Klassikaal bespreken / in dialoog:
Bespreek de stelling door een aantal duo’s naar hun keuze te vragen.



Slide 34 - Tekstslide

Afsluiting
Vrijheid? Eenvoudig is het niet. Maar wel heel erg mooi en belangrijk! 
In Nederland is vrijheid gelukkig al heel lang een belangrijke kernwaarde waar iedereen hard voor werkt! De overheid doet haar best om vrijheid zo goed mogelijk te waarborgen. Op school heb je in ieder geval de mogelijkheid om over vrijheid en dit soort onderwerpen te praten en je mening te geven. Dat is niet in alle landen in de wereld vanzelfsprekend. 

Slide 35 - Tekstslide

Tot slot
Vrijheid kun je letterlijk nemen, maar vrijheid zit eigenlijk ook diep van binnen.
Ze zeggen wel eens: 'Je kunt iemand alles afnemen behalve diens vrije gedachten.' Zolang jouw gedachten er zijn kun jij ermee doen wat je wil. Die vrijheid verdwijnt nooit. Dus, wees daar zuinig op. 


Slide 36 - Tekstslide

Vul deze vragenlijst (9 vragen) zelf in of met je klas!

Wij zijn heel blij met alle reacties, tips en feedback.

Alvast bedankt!

Team educatie / Respect Foundation
Tekst

Slide 37 - Tekstslide

Deze slide heeft geen instructies