Het menselijk lichaam

• Themagericht werken
• Buitengewoon secundair onderwijs

Het menselijk lichaam

Ons lichaam 'leeft'

1. Het bewegingsstelsel

2. De spijsvertering

3. De bloedsomloop

4. De ademhaling

5. Het zenuwstelsel

Opdracht: organen herkennen

Het bewegingsstelsel

• Beenderen
• Gewrichten
• Spieren 

2 grote groepen

Beenderen

Welke beenderen ken jij van in ons lichaam?

Vul in: heupbeen, been-beenderen, schedel, borstkas, arm-beenderen, wervelkolom

Gewrichten

Wat is het meest buigzaam?

1. Kraakbeen
2. Bot

Welke types gewrichten zijn er?

- Kogelgewricht

- Scharniergewricht

- Rolgewricht

Vul in: gewrichtsbanden, gewrichtsvocht, beenderen, gewrichtskapsel, kraakbeen

Spieren

www.google.com

Kies uit: hart, skelet, gladde

Elk gewricht heeft minstens 2 spieren nodig!

- Een spier om te... en één om te ...

- Spier = elastiek

> mee trekken

> niet terugduwen

spierpijn

spierkramp

Wist je dat!

• We hebben meer dan 600 verschillende spieren.

• Een mens van 50 kilo heeft ongeveer 25 kilo aan spieren.

• Mannen en vrouwen hebben evenveel spieren.

• Je hart, tong, irissen en darmen zijn ook spieren!

• Aan de binnenkant van de huid van je gezicht zitten meer dan 50 kleine

spiertjes vast. Die spieren zorgen ervoor dat je kunt lachen, huilen, praten, boos kunt kijken... enzovoort!

De spijsvertering

• De Mond
• De slokdarm
• De maag
• De dunne darm
• De dikke darm 

Opdracht: verbind de zintuigen met de bijhorende functie.

Via de mond start het voedsel zijn weg in het lichaam.

Kies uit: dikke darm, maag, slokdarm, dunne darm, mond

De mond

Rond de mond zitten 3 grote...

1. Traankanalen
2. Speekselklieren
3. Darmvlokken
4. Slokdarmen

Hoeveel tanden heeft een volwassen persoon in zijn mond zitten (zonder wijsheidstanden)?

1. 32
2. 30
3. 28
4. 26

Welke functie heeft speeksel?

De slokdarm

Werking slokdarm

De maag

Wat gebeurd er in de maag?

Kies uit: gekneed, maagzuur, gedood

De dunne darm

Dunne darm = verdeelcentrum

Kies uit: voedingsstoffen, afvalstoffen, darmvlokken.

De dikke darm

Hoofdtaak dikke darm

- Afvalstoffen verwerken

- Afvalstoffen uitscheiden

De bloedsomloop

• Het Hart
• De hartslag
• Bloedvaten
• De kleine bloedsomloop
• De grote bloedsomloop
• De bloedsomloop 

Hoeveel bloed denk je dat een volwassen persoon ongeveer in zijn lichaam heeft?

1. 1 a 2 liter
2. 3 a 4 liter
3. 5 a 6 liter
4. 7 a 8 liter

Het Hart

Wordt beschermd door: ..........

--> Ligt er ongeveer in het midden, schuin naar links van.

Het hart bestaat uit 4 delen. 

Vul de volgende woorden in: rechterboezem, rechterkamer, linkerboezem, linkerkamer

Ons hart is een...

1. Bot
2. Spier
3. Orgaan
4. Zenuwstelsel

De hartslag

Snelheid van de beweging van het hart = hartslag

Gemiddeld 80 a 100 x per minuut

Doe de test eens bij jezelf! :)

Kies uit: lichaam, boezems, kamers

1. Het bloed stroomt binnen in de  _______________.

2. De boezems trekken samen het bloed stroomt naar de ___________.

3. De hartkleppen gaan dicht, de kamers trekken samen en het bloed wordt naar het ___________ gepompt.

--> Na een hartpauze begint alles opnieuw!

Bloedvaten

Bloed stroomt door heel ons lichaam door bloedvaten én niet alleen in het hart.

Twee soorten bloedvaten: slagaders & aders:

- Degene die het bloed van het hart wegvoert.

- Degene die het bloed terug naar het hart voert.

Kies uit: zuurstofarme, haarvaten, zuurstofrijke, slagaders, aders

• De slagader die uit het hart naar het hele lichaam vertrekt, is de aorta.

• Deze vertakt in ______________ die het _____________________ bloed naar alle delen van het lichaam brengen.

• De slagaders splitsen zich steeds verder tot _______________

• De haarvaten komen weer bij elkaar in _________________

• De aders brengen het ________________________________ bloed terug naar het hart.

De kleine bloedsomloop

Opdracht: zuurstof, longen

Dankzij de hulp van de ___________ die ons bloed van _____________ voorziet, kan het hart pas goed werken.

De grote bloedsomloop

Dankzij deze omloop wordt er zuurstof naar alle delen van het lichaam vervoerd.

De bloedsomloop

Het bloed gaat dus 2x door ons hart voor het de hele weg heeft afgelegd.

Het bloed vervoert niet alleen zuurstof... 

Kies uit: afvalstoffen, voedingsstoffen

Elk orgaan waar het bloed langskomt gebruikt het bloed om...

_____________ uit te halen die het nodig heeft.

____________ af te geven die het niet meer nodig heeft.

--> Dit gebeurt in de haarvaten die we bij elk orgaan vinden.

De ademhaling

• De luchtwegen
• Het ademhalingsstelsel 

De luchtwegen

Kies uit: 

longblaasjes

mond

 luchtpijp

 longvlies

 neus

 keel

 luchtpijptak

 strottenhoofd

Het ademhalingsstelsel.
Welke twee soorten ademhalingen zijn er?

Buikademhaling

• Onze longen worden gevuld met lucht.

• Het middenrif wordt naar __________________ geduwd.

Buikademhaling

• We gebruiken onze buikspieren. Als we die samentrekken wordt het middenrif naar ____________________ gedrukt. 

Dat duwt dan tegen de longen aan en zo kunnen we de lucht terug uitademen.

Borstademhaling

• De longen worden samengedrukt door onze spieren tussen de _______________________te gebruiken.

• Onze borstkas zorgt er trouwens samen met de ruggengraat voor dat onze longen goed _____________________________ worden.

De neus

Kies uit: haartjes, slijmvlies

Functies:

1. De ______ in de neus houden het stof in de lucht tegen.

2. Het ______ bovenaan in de neus maakt de lucht vochtig.

De luchtpijp

Kies uit: trilhaartjes, slijm

1. Ook hier wordt _________ gemaakt dat nog meer stofdeeltjes, maar ook bacteriën tegenhoudt.

 

2. De _______in de luchtpijp duwen de vuile deeltjes terug naar boven naar de keel. Daar slikken we ze in en gaan ze via de slokdarm naar de maag om te verteren.

=> Onderaan vertakt de luchtpijp in 2 luchtpijptakken zodat de zuurstofrijke lucht naar de beide longen kan gevoerd worden.

De longen

Kies  uit: zuurstof, longblaasjes

De luchtpijptakken vertakken zich steeds verder en eindigen in een massa van __________ .

De lucht die in de longblaasjes aankomt bevat _________ en die hebben we in ons hele lichaam nodig!

Weetjes

STEM: In de keel gaat de lucht doorheen het strottenhoofd. Daarin zitten de stembanden .

Als we uitademen gaan de spiertjes van de stembanden bewegen en kunnen we spreken en zingen.

GEEUWEN: Als je moe bent, werken je spieren en dus ook je hart minder goed. Er wordt dan ook minder zuurstof rondgebracht.

Door te geeuwen komt er extra veel zuurstof- rijke lucht in de longen, zodat je spieren terug nieuwe energie kunnen krijgen.

SNURKEN:  Als je neus geblokkeerd is, ga je langs je mond uitademen.

Die lucht brengt dan de huig, achteraan in je keel aan het trillen. Daardoor ontstaat het geluid van snurken.

DE HIK:  Als je middenrif zich onverwacht samentrekt, ga je plots uitademen.

De stembanden sluiten zich dan ook plotseling en maken hierdoor het hik-geluid.

Het zenuwstelsel

• Het centrale zenuwstelsel
• De hersenen
• Het ruggenmerg
• Van prikkel tot reactie 

Het zenuwstelsel

Kies uit: informatie, opdracht, bewust, hersenen, reflexen, onbewust

De _____________ zijn de plaats waar alle informatie binnenkomt. Delen van de hersenen verwerken deze ___________ en geven een ___________ aan de juiste spieren dat ze moeten samentrekken.

Sommige van die reacties gebeuren _____________ zoals de ademhaling en je hartslag. Deze systemen in ons lichaam werken op 'automatische piloot'. Of je nu wilt of niet, ze blijven gewoon doorgaan.

Er zijn ook bewegingen die zo snel gaan dat je geen tijd hebt om na te denken of je ze wilt of niet. De bewegingen heten __________. Het zijn eigen automatische reacties van je lichaam.

Andere reacties beleven we veel _____________. Als we iets echt willen, dan zorgen onze hersenen dat we dat ook kunnen.

Het centrale zenuwstelsel

Overal in ons lichaam lopen hele fijne “draadjes” die de prikkels doorgeven = de _______________ .

Ze leiden allemaal naar het centrale zenuwstelsel. Dat bestaat uit :

• De _________________________ en

• het ____________________________ .

De hersenen

De hersenen bestaan uit 2 helften en worden beschermd door je _______________ .

Kies uit: kleine hersenen, hersenstam, grote hersenen

1. ____________

2. ____________

3. ____________

Functies hersenen

Het ruggenmerg

Kies uit: ruggengraat, wervels

Het ruggenmerg is een kolom van zenuwweefsel dat door je _____________ loopt.

Deze is verdeeld in 33 _________________ .

Bij elke wervel komt er een ruggenmergzenuw naar buiten die de opdracht van de hersenen naar de juiste plaats in ons lichaam stuurt.

Van prikkel tot reactie

Stel, je ogen zien vier pootjes, puntige oortjes en veel haar en je oren horen 'miauw'.

Je hersenen gaan met die informatie aan de slag en vinden in je geheugen het woord 'poes'. 

Pas dan weet je dat wat je ziet en hoort een poes is.

Kies uit: spieren, ruggenmerg, zintuigen, zenuwen, ruggenmerg, hersenen, 

1. Een van onze _______________ vangt een signaal op.

2. De ______________ van dat zintuig sturen het signaal door.

3. Het signaal komt aan in het ____________ .

4. Daar wordt het doorgestuurd naar de _____________ .

5. De hersenen bedenken welke spier er moet reageren en sturen dan een signaal terug door het ______________ .

6. En van daar gaat het signaal dan verder naar de ____________ die moet bewegen.

www.istockphoto.com

Opdracht: plaats in de juiste volgorde.

Welk van de onderstaande voorbeelden is geen systeem van ons lichaam?

1. Het bewegingsstelsel
2. Het spijsverteringsstelsel
3. Het zonnestelsel
4. Het ademhalingsstelsel

Het bewegingsstelsel:
Welke 2 grote groepen van organen bevat het bewegingssysteem?

Beenderen en spieren

Noem enkele belangrijke botten van ons geraamte

- Schedel

- Borstkas

- Ruggenwervel

- Heup

- Ellepijp

- Spaakbeen

Welke soorten gewrichten ken je nog?
Kan je daar ook een voorbeeld bij geven?

Scharniergewricht: elleboog, knie

Kogelgewricht: heup, schouder

rolgewricht: ellepijp en spaakbeen 

zadelgewricht: duim bovenaan

Hoeveel spieren heeft een gewricht?

1. 1
2. 2
3. 3
4. 4

Als je een zintuig zou moeten kiezen dat je zou kunnen missen, welk zou je dan kiezen?

Wat is de volgorde hoe voedsel doorheen ons lichaam gaat?

1. Mond, maag, slokdarm, dikke darm, dunne darm
2. Mond, slokdarm, maag, dunne darm, dikke darm
3. Mond, slokdarm, dunne darm, dikke darm, maag
4. Mond, slokdarm, maag, dikke darm, dunne darm

Er zitten in onze mond 3 grote klieren, voor wat zijn deze klieren verantwoordelijk?

Hoelang is onze slokdarm ongeveer?

1. 10 cm
2. 20 cm
3. 30 cm
4. 40 cm

De maag bevat vocht dat erg zuur is, hoe noemt dit?

Hoelang is de dunne darm ongeveer?

1. 4 m
2. 5 m
3. 6 m
4. 7 m

Welke 2 belangrijke dingen haalt onze dunne darm uit onze voeding?
(Tip: 2 dingen)

voedingsstoffen, afvalstoffen

De bloedsomloop:
Hoeveel liter bloed hebben we als volwassene in ons lichaam?

1. 2 a 3 l
2. 3 a 4 l
3. 4 a 5 l
4. 5 a 6 l

Door wat wordt ons hart beschermd?

Ons hart is een:

1. Orgaan
2. Spier
3. Bot
4. Ader

Wat zit er onder onze longen dat mee verantwoordelijk is voor het in- en uitademen?

Het centrale zenuwstelsel bestaat uit twee dingen, welke?

Hoeveel wervels hebben we?

1. 22
2. 23
3. 32
4. 33