H1.1 De atmosfeer: een omhulsel van gas

• Aardrijkskunde
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 4

H1.1 De atmosfeer: een omhulsel van gas

Hoofdstukken

• H1 - Het klimaatsysteem
• H2 Klimaatverandering is niets nieuws!
• H3 Klimaatverandering in perspectief
• H4 Klimaatbeleid in de praktijk

Wat denk je over het onderwerp klimaat?

H1 - Het klimaatsysteem

• Wat is het verschil tussen weer en klimaat?
• Wat is de samenstelling en opbouw van de atmosfeer?
• Waardoor zijn er variaties in de stralingsbalans?

Wat is het verschil tussen
weer en klimaat?

Verschil weer & klimaat

Het weer is de temperatuur, de wind en de neerslag op een bepaald moment. 

Het klimaat is hoe het weer in een land of bepaald gebied is. Het is het gemiddelde, gemeten over een langere periode. Ze meten dan bijv. 30 jaar lang de temperatuur, luchtvochtigheid, neerslag, bewolking en wind.

Het klimaat is het gemiddelde weer in een bepaald gebied over een langere periode.

1. Juist
2. Onjuist

Van welk systeem maakt
het klimaat deel uit?

Systeem Aarde

Systeem aarde

Atmosfeer

Luchtlaag
rondom de aarde

Atmosfeer

- Troposfeer

- Stratosfeer

- Mesosfeer

- Thermosfeer

Wat zijn de belangrijkste gassen in de atmosfeer van de aarde?

Welk invloed heeft de zon op het klimaat?

in 24 uur draait de aarde om zijn as

in 24 uur draait de aarde om zijn as

in een jaar/ 365 dag draait de aarde rond de zon

Zon is belangrijkste bron van energie

Stralingsbalans = inkomende en uitgaande energie 

Energiebalans (=stralingsbalans)

= evenwicht tussen hoeveelheid straling die aarde bereikt en hoeveelheid straling die atmosfeer verlaat

Dus een optelsom van:

+ de kortgolvige instraling (zonlicht) op aarde 

+  de naar het heelal teruggekaatste straling 

+  langgolvige uitstraling (warmte).

evenwicht = er komt evenveel energie binnen als eruit gaat.

dynamisch: instraling en uitstraling variëren in tijd en per locatie.

Stralingsbalans

1. Waarom is het op sommige plekken warmer?
2. Hoe wordt warmte teruggekaatst?

Variaties in de stralingsbalans

De hoeveelheid straling die een bepaald gebied op aarde ontvangt hangt af van:

breedteligging = hoe noordelijk of zuidelijk het ligt;

albedo = mate waarin zonlicht wordt weerkaatst;

gesteldheid aardoppervlak = water warmt minder snel op dan land.

Breedteligging

Land en zee

Albedo effect

Breedteligging

Evenaar ligt op 0° NB/ZB:

• Zonnestralen vallen recht op aardoppervlak
  
• 3x zoveel zonne-energie als de polen

Nederland ligt op 52° NB

• Zonnestralen vallen schuin op aardoppervlak

Breedteligging

Door bolling aarde, op lagere breedte meer loodrecht instraling: 

straling per m2 is groter & afstand door dampkring korter = minder energie verlies aan lucht.

Verdeling warmte

• Grote verschillen tussen instraling.
  
• Verdeling warmte door wind en zeestromen.
  

Stralingsbalans op verschillende breedte

• Op lange termijn energiebalans vrij constant
• Verschil in breedte
• Transport d.m.v.: oceaanstromen                                                       en luchtcirculatie