11.3 Snelheid van sterren

• Natuurkunde
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 5

11.3 Snelheid van sterren

Je weet het volgende:

- Waar je de baanstraal vind in BINAS (afstand middelpunt planeet - middelpunt zon)

- Hoe je normale snelheid berekend

- Je kan werken met een ontbinding in krachten 

- Hoe de golflengte van licht is uit te rekenen

- Dat warme voorwerpen licht uitzenden, die te vangen zijn in spectraallijnen. 

11.3 Snelheid van sterren

Deze les ga je het volgende bekijken

- Je leert het dopplereffect kennen

- Je leert dat sterren een tangentiele en radiale snelheid hebben en hoe die zich tot elkaar verhouden. 

- Kun je de parallaxmethode toepassen. 

- En kun je uitleggen waarom er rood- en blauwverschuiving heerst in het spectrum

Op de vorige dia zag je twee typen energieniveau's schema. Wat voor spectrum is het linker figuur?

1. Band-Gap
2. Discreet
3. Spectraalplaat
4. Gap-Band

Spectrum

Een discreet spectrum laat alleen de discrete spectrums zien waar het heen kan. Dus de energieniveaus van de aangeslagen toestanden. 

Het band-gap model laat twee groepen zien met daarin veel energieniveaus dicht op elkaar. Tussen deze twee groepen zit een sprong, het zogenaamde band-gap

Aantekening!

Een stof met een band-gap is beter geschikt voor zonnebrandcrème dan een stof met een discreet energieniveauschema

Parallaxverschuiving

05:52

Hoe kun je nu de parallax hoek bepalen?

06:34

Wat is de hoek in graden?

06:57

Bereken zelf de afstand in lichtjaren

Stelling van Pythagoras 

Om de v_ster hier te bepalen, heb je de stelling van Pythagoras nodig 

Bereken met behulp van BINAS de totale snelheid van ster Barnard

Het dopplereffect

BINAS 32B

In Binas tabel 32B vind je voor een aantal sterren de radiale snelheid. Sommige waarden zijn positief; deze sterren bewegen van ons af, de spectraallijnen van de ster vertonen een roodverschuiving. Een ster met een negatieve radiale snelheid beweegt naar ons toe; de spectraallijnen vertonen dan een blauwverschuiving. In het laatste geval is Δλ negatief.

De lijn van 410 nm is het gevolg van absorptie door water. Deze lijn is weergegeven in drie situaties, van de zon en van 2 sterrenstelsels. 

Leg uit waarom de vorige spectra de theorie van het uitdijende heelal ondersteunt.

Bereken de radiale snelheid van het veraf zonnestelsel.

We leven in een uitdijend heelal.

Daarom veronderstellen astronomen dat het heelal ooit is ontstaan door een big bang  of oerknal;

zie Binas, tabel 32H. 

ZELFSTANDIG

B23 en B24

Je weet nu

- Je kent het dopplereffect en de relatie met uitdijend heelal. 

- Je weet dat de snelheid van een ster is opgebouwd uit een tangentiele en radiale snelheid. 

- Je kent de parallaxmethode en kun hiermee rekenen. 

- En kun je uitleggen waarom er rood- en blauwverschuiving heerst in het spectrum