VKV week 13 Seksualiteit en intimiteit binnen de ouderenzorg

• Verpleging en verzorging
• MBO
• Studiejaar 3

Dagopening

Lezen: Hooglied 1: 1-4

Zingen Psalm 133:3

VK Branche VVT

Verpleegkunde leerjaar 3

Seksualiteit binnen de ouderenzorg

Hoe bieden we ruimte voor seksualiteit binnen onze instelling?

Hoe gaan we om met de seksualiteit van onze bewoners?

Hoe zou je omgaan met seksualiteit als je geen privacy had?

Hoe zou jij het vinden als niemand je meer liefdevol aanraakt?

Welke vragen leven er bij jullie over de seksualiteit van de bewoners?

Doelen: Seksualiteit binnen de ouderenzorg;

• Kan uitleggen wat de seksuele levensloop is in de vierde levensfase

• Kan uitleggen dat verschillende (chronische) ziekten invloed hebben op seksualiteit bij ouderen.

• Kan uitleggen wat de belangrijkste seksuele problemen zijn bij ouderen

• Kan seksueel grensoverschrijdend gedrag herkennen en kan hierin zijn/haar eigen grenzen aan geven.

• Legt uit welke ethische dilemma’s wat betreft seksualiteit binnen de instelling voor kunnen komen.

• Kent de visie van de instelling met betrekking tot seksualiteit bij ouderen.

wat is seksualiteit en Intimiteit

Intiem is men met de partner, gezinsleden en goede vrienden.

Denk hierbij aan nabijheid, discretie en innigheid.

In een intieme relatie tussen twee mensen zijn openheid, gelijkheid en wederzijds vertrouwen belangrijke kenmerken. Vertrouwdheid en zich verbonden voelen met anderen is onmisbaar in ons bestaan.

Wat is intimiteit en wat is seksualiteit?

Bij intimiteit kun je denken aan contact en verbondenheid. Vormen van intimiteit zijn bijvoorbeeld hand-in-hand zitten, een knuffel, een arm om je heen, voeten laten masseren. Voorbeelden waarbij iemand ‘nabijheid’ ervaart en zich niet of minder alleen voelt. Intimiteit betekent ook tijd met een dierbare doorbrengen. bijvoorbeeld voor een persoonlijk gesprek of samen naar muziek luisteren

Bij seksualiteit kan je denken aan de woorden vrijen soloseks, erotiek of geslachtsgemeenschap. Seksualiteit wordt ervaren en vormgegeven in gedachten, fantasieën, verlangens, overtuigingen, attituden, waarden, gedrag, handelingen, rollen en relaties.

mhttps://www.zorgvoorbeter.nl/seksualiteit/wat-is-seksualiteit-bij-ouderen

https://www.zorgvoorbeter.nl/seksualiteit/wat-is-seksualiteit-bij-ouderen

Kennisplein Zorg voor Beter. (2020b, juli 8). Wat is intimiteit en seksualiteit bij ouderen?                                       

Een intieme relatie kan leiden tot een seksuele relatie, maar dat hoeft niet. 

In een situatie waarin seksualiteit niet is toegestaan, kan intimiteit wél mogelijk zijn. 

Bijvoorbeeld binnen een zorgrelatie met een zorgvrager. Zo kan er een intieme, vertrouwde sfeer ontstaan als je in de nachtdienst bij een zorgvrager bent. Dit kan de zorgvrager de ruimte geven om zijn zorgen met jou te bespreken. Als je een bepaalde zorgvrager lang verzorgt en begeleidt, kan er ook een vorm van intimiteit en vertrouwen ontstaan. Je voelt je dan prettig bij elkaar.

Piramide van Maslow

1. Zelfontplooing

2. Respect en waardering

3. Sociale behoeften

4. Behoefte aan veiligheid

5. Fysieke, lichamelijke behoeften

Basisbehoeften; voeding, drinken, warmte

00:00

De meeste ouderen hebben geen behoefte meer aan seks.

1. Waar
2. Niet waar

Dagopening

Lezen: 1 Timotheüs 1 vers 12- 20

Zingen: Lofzang van Maria vers 1

Vers 15: 'Dit is een getrouw woord, en alle aanneming waard, dat Jezus Christus in de wereld gekomen is, om de zondaren zalig te maken, van welke ik de voornaamste ben'.

Op welke manieren kunnen seksualiteit in het verpleeghuis tot uiting komen?

Manieren waarop seksualiteit in het verpleeghuis tot uiting kan komen

* Dagdromen, fantaseren, herinneringen ophalen

* Romantische of erotische boeken lezen, porno bekijken

* Complimenten geven, flirterige opmerkingen maken

* Knuffelen, aanraken, nabijheid zoeken

* Strelen, kussen

* Vrijen, masturbatie

Kennisplein Zorg voor Beter. (2020b, juli 8). Wat is intimiteit en seksualiteit bij ouderen? Zorg voor Beter. https://www.zorgvoorbeter.nl/seksualiteit/wat-is-seksualiteit-bij-ouderen

Mythes en misverstanden

* Seks is alleen voor jongeren.

* Seks is pijnlijk en onmogelijk als je chronisch ziek bent.

* Wanneer de partner in het verpleeghuis komt, dan moeten beiden accepteren dat intimiteit en seksualiteit niet meer aan de orde zijn.

* Seks in het verpleeghuis hoort niet.

* Mensen met dementie of beperkingen hebben geen behoefte aan seksualiteit.

* Veranderende seksuele behoeften bij mensen met dementie moeten onderdrukt worden omdat ze altijd leiden tot problemen en grensoverschrijdend gedrag.

Kennisplein Zorg voor Beter. (2020b, juli 8). Wat is intimiteit en seksualiteit bij ouderen? Zorg voor Beter. https://www.zorgvoorbeter.nl/seksualiteit/wat-is-seksualiteit-bij-ouderen

Omgaan met seksualiteit en intimiteit

                                                                                             

                                                                                            Uit: Scholingsmap Intimiteit en seksualiteit in de ouderenzorg. Rugers WPF en NZCO

Verpleegkundige zorg

• Bespreekbaar maken en openheid ​
  
• Toegang tot informatie en ondersteuning​
  
• Afspraken maken over privacy​
  
• Aandacht voor effecten van behandelingen, beperkingen enz.​
  
• Hulp bij seksuele problemen  

Competenties

• Kennen van visie van instelling ​
  
• Kennis over seksualiteit en seksuele ontwikkeling ​
  
• Seksualiteit bespreekbaar kunnen maken ​
  
• Veilige sfeer creëren​
  
• Rekening houden met diversiteit ​
  
• Adequaat handelen bij ongewenst gedrag 

Eigen grenzen

Kennen ​

Aangeven ​

Handhaven ​

Bespreken

Hoe zou jij reageren op de volgende situaties?

Casus 1: Een man krijgt tijdens het wassen een erectie. 

Casus 2: Je ondersteunt een man met niet-aangeboren hersenletsel bij de toiletgang. Zijn penis hangt buiten de wc-pot.

Casus 3: Een vrouw geeft aan dat zij niet door een mannelijke zorgmedewerker geholpen wil worden bij het verschonen van incontinentiemateriaal
.

10 minuten in groepjes van 4 casussen behandelen.
In 1 minute-talk per groep terugkoppelen

Wat zijn jouw grenzen?

Waar liggen jouw grenzen als het gaat om intimiteit, lichamelijkheid en seksualiteit van cliënten?

 

Hoe kun je omgaan met:

• Seksueel getinte opmerkingen van cliënten
• Ongewenste aanrakingen door cliënten?

(gezamenlijk bespreken)

De band met een cliënt kan erg intiem worden. Dat is prima zolang

1. De teamleider hiermee akkoord gaat
2. Het de professionaliteit niet in de weg staat
3. De cliënt het geen probleem vindt
4. Met andere cliënten een even goede band is

In de zorg kan de band met een cliënt ook intiem worden. Met de ene cliënt heb je meer dan met de ander en het is onmogelijk om je gevoelens helemaal uit te zetten. Dat is geen probleem zolang de intimiteit de de professionaliteit niet in de weg staat.

Tijdens de zorg ben je niet intiem met je zorgvrager

1. Juist
2. Onjuist

Tijdens de zorg ben je niet intiem met je zorgvrager?!

ONJUIST (tijdens de zorg kan je intiem zijn bijvoorbeeld tijdens het wassen)

Hoeveel procent van de mannen tussen de 70 en 80 jaar hebben nog geslachtsgemeenschap?

1. 21%
2. 54%
3. 85%
4. 90%

Intimiteit en seksualiteit in de zorg gaat over de behoeften en wensen van je cliënten.

1. waar
2. niet waar

17 minuten

Rapportage

01:14

Wat kan een probleem zijn voor 'roze (homoseksuele) ouderen'?

1. Ze hebben meer behoefte aan seks
2. Ze durven niet over seks te praten

01:00

Wat doet een sekswerker bij iemand met een handicap?

1. Knuffelen
2. Zoenen
3. Seks hebben
4. Iemand helpen met masturberen

Waarom neemt vrij-frequentie af?

• Beperking door lichamelijke aandoening
•  Cognitieve beperkingen
• Medicatie
• Kennistekort tav seksualiteit
• Verlies partner
• Opname in instelling

Beperkende factoren bij seksualiteit

Krachtsverlies en spasticiteit

Gevoelsstoornissen

Contracturen en pijn

Verstoorde communicatie

Incontinentie

Gevolgen voor partner bij opname

Juist wel/ geen behoefte aan intimiteit

Veel aandacht naar cliënt, minder naar partner

Relatie is veranderd

Gebrek aan privacy

17% van de 250 onderzochte verpleeghuisbewoners zou graag seks hebben, maar acht dit onmogelijk door gebrek aan privacy

Hoe is dat bij jullie, denk je?

Gebrek aan privacy

17% van de 250 onderzochte verpleeghuisbewoners zou graag seks hebben, maar acht dit onmogelijk door gebrek aan privacy

Hoe is dat bij jullie, denk je?

Houd rekening met genderdiversiteit

Doe de Free Learning Intimiteit en seksualiteit in het verpleeghuis 

https://www.free-learning.nl/modules/intimiteit-en-seksualiteit-in-het-verpleeghuis/start.html

https:

Poster om intimiteit en seksualiteit bespreekbaar te maken

Word jij de (nieuwe) ambassadeur op je werk voor intimiteit en seksualiteit bij je bewoners?

Ja, lijkt me heel mooi

Nee, dat is niets voor mij

Wie weet, later wel eens

online beschikbaar: Scholingsmap voor intimiteit en seksualiteit in de ouderenzorg (rutgerstichting)

www.rutgersspf.nl

www.seksindepraktijk.nl

www.seksualiteit.nl

Wat vond je van deze les?

Dankjewel voor jullie aandacht!