Par. 3. Aardbevingen - Tsunami

• Aardrijkskunde
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 3

1

2

4

3

5

6

Zoek met behulp van de Atlas voor ieder cijfer een locatie op aarde waar dit voorkomt. Benoem het volgende:

- Locatie

- Soort plaatbeweging

- De naam van de platen

- Soort platen (oceanisch, continentaal)

1.

Locatie: Aleoeten 

Plaatbeweging: convergent

Oceanisch - Oceanisch

2. Hotspot

- Mantelpluim

- Hawaii hotspot en de eilanden

Vulkanisme bij hotspots

Hotspot

        3. Midoceanische Rug

Divergent

Mid-Atlantische rug

4. Groei van de Andes

Veel subductie en doordat het gebied erg droog is, is er weinig erosie en verwering.

4. Ontstaan Andes

• Plooiingsgebergte
• Convergentie
• Vulkanisme (door subductie)

Locatie 5

Divergentie

6. Convergentie 

Locatie: Himalaya-gebergte

Soort plaatbeweging: Convergentie

De naam van de platen: Indische Plaat en Euraziatische Plaat

Soort platen: Continentaal

Startklaar

Startklaar (3 min)

Docent begroet leerlingen, instrueert alle leerlingen om startklaar te zijn en legt materialen klaar.

Leerlingen zorgen ervoor dat zij alle benodigde spullen op tafel hebben, jas uit, mobiel in tas. (Zorg voor een nette en georganiseerde ruimte.)

1. Bij welke plaatbewegingen kunnen aardbevingen ontstaan?
2. Groningen ligt niet dichtbij een plaatgrens. Hoe kan het dat hier toch aardbevingen plaatsvinden?
3. Wat betekent het dat de beving “op slechts 3 kilometer diepte” plaatsvond — en waarom maakt de diepte van een aardbeving uit voor hoe hij aan de oppervlakte wordt gevoeld?
4. Als de gaswinning in Groningen al (grotendeels) gestopt is, waarom kunnen er dan nog steeds aardbevingen optreden?

0

Vandaag

• Herhaling aardbevingen en tsunami's 
• Aardbevingen bij divergente plaatbewegingen!?
• Tsunami's
• Keuze uit: 
• Werkblad plaatbewegingen 
• Werkblad Tsunami's

Ontstaan aardbevingen

Langs elkaar schuren van platen:

• transform
• convergent - subductie
• 
  

Aardbevingen bij divergerende plaatbewegingen? 

Aardbeving - schokkende beweging van de aardkorst.

hypocentrum = plaats onder de grond  waar aardbeving ontstaat

epicentrum = aan aardoppervlak loodrecht boven hypocentrum

weetjes

•     de druk wordt langzaam opgebouwd
•     de energie komt opeens vrij = schok
•     we weten waar ze gebeuren: randen van platen
  
•     wij weten niet wanneer
•     Hoe dieper het hypocentrum, hoe milder de aardbeving.

Hoe dieper een aardbeving plaatsvindt, hoe zwakker de trillingen aan het aardoppervlak worden gevoeld.

Toepassing

Antwoord

Diepste aardbevingen vinden plaats bij een subductiezone 

Situatie Indonesië -> 

Vulkanisch gevolg

Mount Bromo, Java, Indonesië

Hoe meten we een aardbeving?

 Schaal van richter MOMENTMAGNITUDESCHAAL

Logaritmisch: elke stap is 31,6x (afgerond 32 )zwaarder

Tegenwoordig gebruiken wetenschappers de momentmagnitudeschaal (Mw). Deze schaal kijkt naar:

• Hoeveel gesteente er verschuift.
• Hoe groot het breukvlak is.
• Hoeveel energie hiervoor nodig is.

Momentmagnitudeschaal

= nieuw Richter schaal

Hazard management

De zwaarte van een aardbeving is niet alleen afhankelijk van hoeveel de aarde beweegt, maar ook van:

Hoe goed de infrastructuur is voorbereid.

Hoe de breuk zich gedraagt (hoe groot en hoe lang de beweging is).

Rampenbestrijding/Hazard Management

4.4 Tsunami's

  Tsunami's

Ontstaan van een tsunami

Drie manieren, welke drie? 

• Aardbeving op de zeebodem
• Vulkaanuitbarsting
• Landverschuiving 

Toepassing

Antwoord

Rampenbestrijding

Mysterie: hoe kon een Tsunami ontstaan in de straat Soenda? 

(Hint: het heeft niet te maken met een aardbeving op de oceaanbodem)

Los het mysterie op met behulp van deze bronnen:

Kind van de Krakatau

https://nos.nl/artikel/2265462-van-anak-krakatau-is-nog-maar-kwart-over-tsunami-werd-in-2012-al-voorspeld

Rampenbestrijding

Huiswerk

Lezen paragraaf 2 + opdracht 1 t/m 5 

+ Bekijken filmpje

Beantwoorden vragen op volgende dia

Vragen bij filmpje:

1. Waar komen aardbevingen het meest voor? Leg uit waarom.
2. Hoe ontstaan aardbevingen? Gebruik in je antwoord de termen 'aardplaten' en 'druk'.
3. Welke twee soorten plaatbewegingen veroorzaken aardbevingen?
4. Hoe ontstaan tsunami's door aardbevingen? 
5. Welke factoren bepalen de impact van een aardbeving?
6. Hoe wordt de kracht van een aardbeving gemeten? "
7. Welke maatregelen had Japan genomen om de impact van aardbevingen te beperken?
8. Waar wordt de volgende mega-aardbeving verwacht?
9. Waarom zijn er in Californië wel zware aardbevingen, maar geen mega-aardbevingen?