Lezen 3.3 les 1

• Nederlands
• Middelbare school
• vmbo t
• Leerjaar 1

§3.3 Lezen

Dit hoofdstuk leer je:

• verschillende tekstdelen van een tekst herkennen
• kernzinnen in een alinea aanwijzen
• hoofdzaken en bijzaken onderscheiden
• de hoofdgedachte van een tekst herkennen
• het tegenstellend verband herkennen

De meeste teksten beginnen met een inleiding.

1. Waar
2. Niet waar

Alle teksten hebben een slot

1. Waar
2. Niet waar

'Een tekst bestaat uit drie delen'
= hetzelfde als
'een tekst bestaat uit drie alinea's'.

1. Waar
2. Niet waar

Tekstopbouw

In een goedgeschreven tekst staat de informatie in een logische volgorde. Deze volgorde noem je tekstopbouw. 

Als je de tekst verkennend leest, kun je de opbouw vaak al herkennen. 

Tekstopbouw

Twee manieren om een tekst op te bouwen komen veel voor: 

• inleiding-kern-slot      --> driedeling
• inleiding-kern.              --> tweedeling

De tweedeling kom je meestal tegen in een nieuwsbericht. 

Tekstopbouw

• De inleiding is vaak kort. Er staat informatie in, waardoor je het onderwerp van de tekst kunt afleiden. 
• De kern is het langste deel van de tekst en bestaat vaak uit meerdere alinea's. In de kern lees je meer over het onderwerp. Het bestaat uit deelonderwerpen. 
• Het slot is vaak een samenvatting of conclusie. Er staat geen nieuwe info meer in. Is dat er wel, dan hoort het bij de kern.

Welke twee manieren om een tekst op te bouwen komen veel voor?

Welke deel van de tekst bevat meestal de meeste alinea's?

1. Inleiding
2. Kern
3. Slot

In welke deel van de tekst staat informatie om het onderwerp van de tekst af te leiden?

1. Inleiding
2. Kern
3. Slot

In welke deel van de tekst vind je de de meeste informatie over het onderwerp?

1. Inleiding
2. Kern
3. Slot

Aan welk deel kun je zien of een tekst een tweedeling of een driedeling heeft?

1. Inleiding
2. Kern
3. Slot

Leg uit hoe je aan de slotalinea kunt zien of het een twee- of driedeling is.

Ik kan de verschillende tekstdelen van een tekst herkennen

Ja

Meestal wel

Soms

Niet altijd

Nee

Kernzin

Ook alinea's hebben een duidelijke opbouw. In een alinea staat bijna altijd een kernzin. Dat is de zin met de belangrijkste informatie van de alinea. 

Kernzin

Vaak is de kernzin de eerste zin van de alinea. De andere zinnen van de alinea zijn een toelichting bij de kernzin. Meestal is de toelichting een uitleg of een voorbeeld. 

Kernzin

De kernzin kan ook de laatste zin van de alinea zijn, dan staat er vaak een conclusie.

En soms is de tweede zin de kernzin, dan is de eerste zin een vraag of overgangszin naar de nieuwe alinea.

Uit welke twee delen bestaat een goed opgebouwde alinea?

Waar vind je meestal de kernzin?

1. Eerste zin
2. Tweede zin
3. Middelste zin
4. Laatste zin

Waar kan de kernzin ook staan?

1. Eerste zin
2. Tweede zin
3. Middelste zin
4. Laatste zin

Ik weet wat kernzinnen zijn en hoe ik ze kan vinden.

Ja

een beetje

Nee

Hoofd- en bijzaken

In elke tekst staat belangrijke en minder belangrijke informatie. Belangrijke informatie over het onderwerp noem je hoofdzaken. 

Minder belangrijke informatie in een tekst noem je bijzaken. Ze maken de hoofdzaken in de tekst duidelijker.

Hoofd- en bijzaken

Bijzaken kunnen zijn:

• een voorbeeld
• een herhaling
• een uitleg

Wat is het verschil tussen een hoofdzaak en een bijzaak?

Kernzinnen horen bij de hoofdzaken van de tekst.

1. Waar
2. Niet waar

Soms kan een hele alinea
een bijzaak zijn.

1. Waar
2. Niet waar

Om een tekst te begrijpen zijn altijd bijzaken nodig.

1. Waar
2. Niet waar

De angst voor spinnen heet ook wel spinfobie. Het is een vrees die bij heel veel mensen voorkomt, maar die we eigelijk nooit behandelen. De meeste mensen vinden dat niet nodig; ze hebben er immers niet veel last van. 

Hoofdzaken

Bijzaken

De angst voor spinnen heet ook wel spinfobie.

De meeste mensen vinden dat niet nodig; ze hebben er immers niet veel last van.

Het is een vrees die bij heel veel mensen voorkomt, maar die we eigelijk nooit behandelen.

Ik weet hoe ik hoofd- en bijzaken kan onderscheiden.

Ja

een beetje

Nee

Maken:

§3.3 Tekst 1 blz. 148

Vraag 6 (verkennend lezen)

Vraag 7 (nauwkeurig lezen)

Vraag 8 (kernzin, hoofd- en bijzaak)

Vraag 9 (woordenschat)

Dit is het huiswerk voor donderdag!