Thema 1 - Hoofdstuk 2: Voedselrelaties en biodiversiteit

• Biologie
• Middelbare school
• mavo
• Leerjaar 2

Thema 1 - Hoofdstuk 2: Voedselrelaties en biodiversiteit

Trede 03 - Voedselrelaties

Lesdoelen

• verschillende modellen van voedselrelaties kennen en toepassen; 

• de verschillende modellen om voedselrelaties voor te stellen, herkennen, gebruiken en opstellen;

• de betekenis en het belang van biodiversiteit kennen;

• de invloed van de mens (positief en negatief) op de biodiversiteit omschrijven.

Even herhalen:

Biotoop

Alle biotische en abiotische factoren samen

Levensgemeenschap

Alle verschillende soorten organismen in een gebied

Populatie

Alle dieren van dezelfde soort in 1 gebied

Individu

1 organisme

Voedselrelaties

Een voedselketen

Zet deze organismen in volgorde van 'gegeten worden'.

Een voedselweb

Voedselkringloop

Voedselbronnen

Producenten

Produceren hun eigen voedingsstoffen.

- Bv. Planten

Consumenten

Ze gebruiken planten en/of dieren als voedsel.

- Bv. insecten, dieren ...

Detrivoren

• Detrivoren = Consumenten die detritus (dood organisch materiaal) zoals dode organismen opeten. Ze breken dit verder af tot fijner dood organisch materiaal.
  

Reducenten

Ze breken dood organisch materiaal af zodat het weer door de planten gebruikt kan worden.

Tijdens de afbraak halen ze energie uit de stoffen.

- Bv. schimmels, bacteriën ...

Een voedselpiramide

Biomassa

• In een voedselketen wordt de biomassa in elke volgende schakel kleiner
  

• De hoeveelheid energie daalt naar boven toe, samen met de biomassa

Biodiversiteit

Biodiversiteit
wat is het?

Biodiversiteit

De biodiversiteit zegt iets over het aantal verschillende soorten dat je in een gebied vindt. 

Het is een synoniem van soortenrijkdom.

• Hoog biodiversiteit: Heel veel verschillende soorten
• Laag biodiversiteit: Weinig verschillen de soorten
  

Biodiversiteit

• De variatie aan planten en dieren in een gebied.

• Bij een grote biodiversiteit is het ecosysteem stabiel.

Waardoor neemt de biodiversiteit in België af?

1. bio-industrie, overbevissing, ontbossing
2. Toename van het aantal inwoners, urbanisatie
3. Vervuiling
4. Klimaatverandering

Welke soort zal eerder als bedreigd worden aangemerkt in de rode lijst?

1. Een soort waarvan er vele aanwezig zijn, maar die langzaam afneemt
2. Een soort waarvan er vele aanwezig zijn, maar die snel afneemt
3. Een soort waarvan er weinig zijn, maar die langzaam toeneemt
4. Een soort waarvan er weinig aanwezig zijn, maar die snel toeneemt

Biodiversiteit op verschillende niveaus

Biodiversiteit van ecosystemen

Biodiversiteit van soorten

Wat voor soorten zie je?

Biodiversiteit in genen

Wat betekent ecologisch evenwicht?

Ecologisch evenwicht

Er is een ecologisch evenwicht als er voldoende voedsel is voor elk organisme in de biotoop.

Wordt dat verstoord door een 

stijging of daling van het aantal

organismen binnen dezelfde laag, dan

verandert de piramidevorm.

Natuurlijk proces

*Wanneer er meer roofdieren zijn zullen er minder prooien overblijven

-> Roofdieren sterven 

*Minder roofdieren = meer prooien 

->  meer roofdieren overleven en de populatie wordt weer groter

*Cyclus begint opnieuw

Ecologisch evenwicht 

Een gezonde balans tussen de biotische factoren in een gebied.

De mens en biodiversiteit

Voordelen van een grote biodiversiteit

Dankzij een grote biodiversiteit hebben we:

Voedsel

Medicijnen

Kleding

Brandstof

Vruchtbare grond

Hoe kunnen we het milieu beschermen?

Biodiversiteit:

aantal soorten

Is verlies van biodiversiteit een probleem? Waarom wel/niet?

Waarom daalt de biodiversiteit?

De mens verstoort ecologisch evenwicht

Wanneer de mens bv. sprinkhanen bestrijdt, heeft dat grote gevolgen voor de dieren verder in de voedselketen.

Het ecologisch evenwicht is verstoord.

Het broeikaseffect

• klimaatverandering
• 
  

Oorzaken

• Veeteelt
• Verbranding fossiele brandstoffen (opgeslagen koolstof)
• Vrijkomen van extra koolstof in de atmosfeer --> veroorzaakt door opwarming  aarde (toendra) en droogleggen bodem (veengrond)
• Ontbossing (minder opslag koolstof)

Gevolgen

De opwarming van de aarde leidt tot het stijgen van de zeespiegel omdat het zuidpoolijs smelt en warm water meer ruimte inneemt dan koud water.

Gevolgen 

Over de hele aarde vindt opwarming plaats, maar

iedere soort heeft een minimum en maximum temperatuur.

Wat gebeurt er dan met deze soorten?

Gevolgen

Exoten

Soorten afkomstig uit een ander gebied die zich vestigen in een ecosysteem zijn exoten.

Exoten worden invasieve soorten genoemd als ze gevestigde soorten verdrijven (plaagsoorten).

Enkele van de +/- 1000 exoten in België

De kat 

Plastic Soup

Plastic Soup

Te veel plastic afval.

Dit afval komt via verschillende wegen terecht in de oceaan.

Wat kies jij?

Oefenen!

Hoeveel schakels heeft deze voedselketen?

1. 4
2. 5
3. 9
4. 3

Wat betekent een pijl in een voedselketen?

1. Eet
2. Leeft samen met
3. Wordt gegeten door
4. Jaagt samen met

Dit is een...

1. Producent
2. Consument
3. Afvaleter
4. Reducent

Dit is een...

1. Producent
2. Consument
3. Afvaleter
4. Reducent

Dit is een...

1. Producent
2. Consument
3. Afvaleter
4. Reducent

Producent

Consument

Reducent

Voedingsstoffen maken

Resten afbreken tot mineralen

Voedingsstoffen gebruiken

Wie is wie? sleep de juiste afbeelding naar de juiste plek.

afvaleter

reducent

consument

producent

Waar

Niet waar

Dieren zijn consumenten.

Een plant is een consument.

Biomassa is de totale massa dat producten eten.

Planten en schimmels zijn allebei. reducenten.

Schimmels en bacteriën zijn reducenten.

In de cellen met bladgroekorrels vindt fotosynthese plaats.

Een voedselketen eindigt altijd met een plant.

Afvaleters

Consumenten

Reducenten