9.3 De Tweede Wereldoorlog

• geschiedenis
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 5

9.3 WO II

FASCISTISCHE BEWEGINGEN

- In 1915 veranderde Italië van kamp

- In 1919 grote ontevredenheid over afloop oorlog

- radicalisering ook door slechte economie

- Mussolini (Il Duce)

- Fasci di Combattimento (zwarthemden)

- antibeweging

FASCISME, kenmerken:

1. Jij bent niets, de staat is alles (collectivisme)

2. Beter 1 dag leeuw, dan 100 jaar lam (gewelddadig)

3. Niet denken, maar doen (anti-intellectueel)

4. Mussolini heeft altijd gelijk (leidersbeginsel)

1922: MARS OP ROME.

Koning weigert in te grijpen en benoemt Mussolini tot premier

Na de moord op Matteotti (1924) was het gedaan met de democratie.

Volgens Mussolini was dit model achterhaald: verdeeldheid, besluitenloosheid.

Nu werd hij Il Duce!

Mare Nostrum de gedroomde  buitenlandse politiek van Mussolini

DUITSLAND

1928 NSDAP kleine splinterpartij

1929 economische crisis

1932 NSDAP grootste partij

1933 Januari, Hitler kanselier

Maart, alleenheerser, dankzij de machtigingswet

Communistische revolutie?

Tussen fascisme en nationaalsocialisme zijn veel overeenkomsten. Een belangrijk verschil is de rassenleer

1936 Pact Asmogendheden

Bondgenootschap lijkt logisch, maar in 1934 had Mussolini de Anschluss nog verhinderd.

De oorlog in Abessinië (Ethiopië) dreef hem in de handen van Hitler

In 1853 werd Japan door de VS 'opengebroken' (Perry figuur in het midden).

Om zich sterk te maken ging Japan moderniseren.

Japan gaat een imperialistische politiek voeren.

1. Economische motieven

    - voedsel

    - grondstoffen

2. Nationalisme

Nippon, het land van de rijzende zon

Nadat Polen door DU en de SU onder de voet was gelopen, was er tot aan het voorjaar 1940 sprake van een schertsoorlog (phoney war) 

Casus bellum was een verzonnen grensincident (Gleiwitz)

Op 9 april valt Duitsland Denemarken en Noorwegen aan.

Doel?

Visies op vertrek Wilhelmina, 13 mei 1940

Generaal Henri Winkelman

Fluwelen handschoen:

Wij komen niet hier om een volkskarakter in het nauw te brengen en te vernielen en om aan een land de vrijheid te ontnemen. Wij kennen de ware vrijheidsoorlogen van dit land, welke eens tegen den geloofsdwang en tegen Habsburg werden uitgevochten.

Bezet Nederland: Toezichthoudend bestuur

 - Seyss-Inquart: Rijkscommissaris

 - bijgestaan door 4 commissarissen-generaal

 - Toplaag: de Donau-club

 Daaronder bleef het Nederlands bestuurssysteem intact. Vrijwel alle belangrijke ambtenaren bleven op hun post.

Aanwijzingen van 1937

Het document de Aanwijzingen van 1937 werd in mei 1937 goedgekeurd door de ministerraad en was opgesteld in verband met de toenemende oorlogsdreiging in de jaren dertig. Het bevatte instructies voor bestuurders en ambtenaren in het geval van schending van de Nederlandse neutraliteit of bezetting van het Nederlandse grondgebied

Battle of Brittain werd niet gewonnen.

juni 1941: operatie Barbarossa (naam!)

Ideologische, politieke en economische doeleinden

In februari 1941 eindigde de politiek van de fluwelen handschoen.

Na de Slag om Stalingrad werd het Duitse optreden nog harder.

COLLABORATIE

ACCOMMODATIE

VERZET