1.1 Klimaat en landschap

• Aardrijkskunde
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 3

Goedemorgen

Pak alvast je spullen:

• Laptop (dicht op tafel)
• Aantekeningenschrift
• Pen/Potlood

1.1 Klimaat en landschap

Lesdoelen

Aan het einde van de les weet je:

• Wat de invloed is van de breedteligging op de temperatuur in de VS
• Wat de invloed is van aan- en aflandige winden op de temperatuur en de neerslag in de VS
• Wat de invloed is van de ligging van gebergten op de temperatuur en de neerslag in de VS
• Welke klimaten en landschappen voorkomen in de VS

Welke factoren
bepalen klimaten?

Koude en warme winters

Verschillende klimaatfactoren bepalen het klimaat in de VS.

Klimaatfactor 1: de breedteligging.

Jaaramplitude = verschil tussen de gemiddelde temperatuur in de warmste en koudste maand van het jaar.

Wat kan je zeggen over de jaaramplitude aan de hand van de kaart?

Zee en wind

Klimaatfactor 2: wind vanuit zee of vanaf land 

Welke informatie geeft de kaart? 

1. Aflandige of aanlandige wind 
2. Warme of koude zeestroom 
   1 +2 = afkoelen / opwarmen
   
   

Zee en wind

Klimaatfactor 2: wind vanuit zee of vanaf land 

Westkust:
- aanlandige wind
- matigende invloed op de temperatuur
- noordelijke deel: zeeklimaat (Seattle)
- zuidelijke deel: Middellandse Zeeklimaat (LA)

Wat is het verschil tussen het zeeklimaat en het middellandse zeeklimaat?

Zee en wind

Klimaatfactor 2: wind vanuit zee of vanaf land 

Zuidoosten:
- warme, vochtige wind van de Golf van Mexico
- warm en veel regen
- zeeklimaat

- verschillen met het noordwesten (Seattle):

• warmere zomer en mildere winter
• meer neerslag

Zee en wind

Klimaatfactor 2: wind vanuit zee of vanaf land 

Noordoosten:

- landklimaat

- koude winters door aflandige wind uit het noorden

- warme zomers door aanlandige wind uit het zuiden

4 gebieden besproken:

1. Westkust - Seattle

2. Westkust - LA

3. Zuidoosten

4. Noordoosten

Noord-zuidligging van bergen

Klimaatfactor 3: de noord-zuidligging van reliëf

• wel:
  - koude winden uit het noorden
  - warme winden uit het zuiden
• geen:
   oceaanwinden uit het westen en oosten -> grote temperatuurverschillen zomer en winter

Noord-zuidligging van bergen

Klimaatfactor 3: de noord-zuidligging van reliëf
Ligging gebergten heeft ook invloed op de neerslag.

Coast Ranges:
- westkant = loefzijde met stuwingsregen
- oostkant = lijzijde / regenschaduw

-> Central Valley met veel (irrigatie)landbouw

Noord-zuidligging van bergen

Klimaatfactor 3: de noord-zuidligging van reliëf

Great Basin (Grote Bekken):
- woestijn- en steppeklimaat
- regenschaduw Sierra Nevada en Cascade Range
- hoogvlakten met kale rotsen, dorre graspollen en cactussen

Noord-zuidligging van bergen

Klimaatfactor 3: de noord-zuidligging van reliëf

Great Plains en Centrale Laagvlakte:
 - ligging tussen Rocky Mountains en Appalachen
 - weinig invloed oceaan

Hoe kan hier wel meer begroeiing zijn? 

Noord-zuidligging van bergen

Great Plains 
- hoogvlakte
- prairiegrassen (steppe)
- wheatbelt (tarwegordel)
- extensieve veeteelt 

 Centrale laagvlakte:
- laagvlakte
- minder droog
- cornbelt (maisgordel)

Weinig vee per hectare

Noord-zuidligging van bergen

Rocky Mountains:
- hooggebergte
- jong gebergte = spitse bergtoppen
-  > 4.000 m
- eeuwige sneeuw

Appalachen:
- middelgebergte
- oud gebergte = afgeronde bergtoppen
-  500 – 1.500 m

Lesdoelen

Aan het einde van de les weet je:

• Wat de invloed is van de breedteligging op de temperatuur in de VS
• Wat de invloed is van aan- en aflandige winden op de temperatuur en de neerslag in de VS
• Wat de invloed is van de ligging van gebergten op de temperatuur en de neerslag in de VS
• Welke klimaten en landschappen voorkomen in de VS

Aan de slag:

Wat?	§1.1 Opdrachten: 1 t/m 5
Waar?	Learnbeat (via magister -> leermiddelen)
Hulp?	- Theorie ( = bovenin links) - Atlas - Docent
Klaar?	Noteer in je schrift de begrippen met de betekenis
Niet af?	Huiswerk voor volgende les

Oefenen met de leerstof

Goedemiddag

Pak alvast je spullen:

• Laptop (dicht op tafel)
• Aantekeningenschrift
• Pen/Potlood

Savanne

Steppe

Middellandse

Land

Zee

Hooggebergte

Woestijn

Klimaatsysteem van Köppen

5 hoofdklimaten:

A = Tropische klimaten: gemiddeld altijd > 18 graden & Veel neerslag valt.

B = Droge klimaten: droog klimaat met weinig neerslag. 

C = Zeeklimaten: Gemiddelde koudste maand is niet < −3 °C en niet > dan 18 °C, gemiddelde temperatuur van de warmste maand > dan 10 °C

D = Landklimaten: Gemiddelde temperatuur van de koudste maand is < −3 °C, gemiddelde temperatuur van de warmste maand is > 10 °C.

E = Koude klimaten: Gemiddelde temperatuur van de warmste maand is niet > 10 °C. Het hele jaar is het iedere maand < 10 °C.

Eerste letter

A = tropisch klimaat

B = droog klimaat

C = zee klimaat

D = land klimaat

E = koud klimaat

 Tweede letter

kleine letter voor A, C, D

s = droge zomer (sommer)

w = droge winter (winter)

f = altijd neerslag (feucht)

HOOFDLETTER B

S = steppe (steppe)

W = woestijn (wuste)

HOOFDLETTER E

H = hooggebergte (hochgebirge)

T = toendra
F = permafrost 

A-klimaat

B-Klimaat

C-klimaat

D-klimaat

E-klimaat

Woestijn klimaat

Koud klimaat

Zee

klimaat

Steppe klimaat

Droog

klimaat

Savanne klimaat

Tropisch klimaat

Land

klimaat

Het woestijnklimaat wordt aangegeven met de letters

1. Af
2. As
3. BW
4. BS

Aw

BS

Cs

Df

Cf

EH

BW

Aan de slag:

Wat?	§1.1 Opdrachten: 6 t/m 8
Waar?	Learnbeat (via magister -> leermiddelen)
Hulp?	- Theorie ( = bovenin links) - Atlas - Docent
Klaar?	Maken herhaling / samenvatting
Niet af?	Huiswerk voor volgende les

Oefenen met de leerstof

MiddellandseZeeklimaat

Woestijn

Steppe

Aan de loefzijde komt .... voor ?

1. Stijgingsregen
2. Stuwingsregen

Savanne

Steppe

Middellandse

Land

Zee

Hooggebergte

Woestijn

Lesdoelen

Aan het einde van de les weet je:

• Wat de invloed is van de breedteligging op de temperatuur in de VS
• Wat de invloed is van aan- en aflandige winden op de temperatuur en de neerslag in de VS
• Wat de invloed is van de ligging van gebergten op de temperatuur en de neerslag in de VS
• Welke klimaten en landschappen voorkomen in de VS

• Breedteligging
  
• Jaaramplitude
  
• Aanlandige wind
  
• Aflandige wind
  
• Zeeklimaat
  
• Middellandse zeeklimaat
  
• Landklimaat
  
• Woestijnklimaat
  
• Steppeklimaat
  
• Loefzijde
• Lijzijde
• Stuwingsregen
• Regenschaduw

• Laagvlakte
• Hoogvlakte
• Middelgebergte
• Hooggebergte
• Jong gebergte
• Oud gebergte
• Extensieve veeteelt

Begrippenlijst

Savanne klimaat

• zuidelijkste puntje van Florida

• zomer: heet en vochtig met neerslag.

• winter: zeer mild en weinig neerslag

• klimaatfactor: breedteligging, bij evenaar

• Aw 
  

A:  een klimaat met temperaturen die gemiddeld altijd boven de 18 graden liggen en waar veel neerslag valt.
w: "droge" winter

Zeeklimaat

• Zuidoost en noordwest VS
• Aanlandige wind van zee neemt vochtige lucht mee
• het hele jaar neerslag  

• Zomer: zeer vochtig en warm (broeierig)
• Winter: zeer mild
• klimaatfactor: zeestromen
• Cf 

C= Gemiddelde temperatuur van de koudste maand is niet lager dan −3 °C en niet hoger dan 18 °C, gemiddelde temperatuur van de warmste maand is hoger dan 10 °C

f = felht (hele jaar neerslag)

Middellandse zeeklimaat 

• Warme droge zomers en milde winters met neerslag.

• Zomer: aflandige wind bij waardoor het droog en zonnig is.

• Winter: aanlandige wind wat zorgt voor koeler weer en meer neerslag.

• Klimaatfactor: zeestromen en wind
• Cs 
  
  

C= Gemiddelde temperatuur van de koudste maand is niet lager dan −3 °C en niet hoger dan 18 °C, gemiddelde temperatuur van de warmste maand is hoger dan 10 °C

s = sommertrocken (zomers droog)

Woestijn klimaat

• in het westen

• tussen de Sierra Nevada en Rocky Mountains (gebergten)

• zeer warm en zeer weinig neerslag

• aanlandige  vochtige wind uit de Grote Oceaan, laat neerslag vallen tegen de Coast Ranges en Sierra Nevada en gaat als droge lucht verder
• klimaatfactor: zeestromen en gebergte
• BW 

B=  droog klimaat met weinig neerslag. Vaak kunnen hier dan ook geen bomen of planten groeien.
W = woestijn (0-200 mm neerslag in jaar)

Steppe klimaat 

• Midden van de VS.

• Overwegend droog maar in de zomer neerslag vanuit het zuidwesten.
• Struiken en grassen.

• Klimaatfactor: zeestromen en wind.
• BS 

B= droog klimaat met weinig neerslag. Vaak kunnen hier dan ook geen bomen of planten groeien.

S = Steppe 200-400 mm neerslag

Landklimaat

• warme zomers en ijskoude winters
• aflandige wind, wind van land

• zomer: hoge temperaturen.
• winter: droge koude wind uit het noorden

• Klimaatfactor: land, geen invloed zee
• Df 

D = Gemiddelde temperatuur van de koudste maand is lager dan −3 °C, gemiddelde temperatuur van de warmste maand is hoger dan 10 °C.

f = felht (hele jaar neerslag)

Hooggebergte klimaat

• Rocky Mountains, Cascade Range, Sierra Nevada van 1500m en hoger

• veel neerslag, eeuwige sneeuw en gletsjers

• klimaatfactor: hoogteligging
• Hoe hoger je komt, hoe kouder het wordt, 0,6 graden kouder bij 100 meter stijgen.

• EH klimaat
  
  

E = Gemiddelde temperatuur van de warmste maand is niet hoger dan 10 °C. Het hele jaar is het iedere maand dus (gemiddeld over 30 jaar) kouder dan 10 °C.
H = hooggebergte

klimaatgrafiek

Aw

BS

Cs

Df

Cf

EH

BW