Herhalen Moleculaire stoffen par 1, 2 en 3

• Scheikunde
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4

Leerdoelen Hoofdstuk 4

Je leert:

• Welke binding er tussen moleculen voorkomt; 
• Waar de sterkte van deze binding van afhangt;
  
• Wat er met deze binding gebeurt als je moleculaire stoffen oplost;
  
• Wat een waterstofbrug is;
  
• Waarom stoffen met een waterstofbrug hogere kookpunten hebben;
  
• Waarom sommige stoffen wel mengen en andere niet;
  
• Wat verzadigde en onverzadigde oplossingen zijn en hoe je een ijklijn gebruikt;
  
• Begrippen procenten, parts-per-million en parts-per-billion kennen;
  
• Rekenen aan gehaltes met behulp van deze begrippen
  

Een moleculaire stof bestaat uit:

1. Metaalatomen
2. Niet-metaalatomen
3. Metaalatomen en niet-metaalatomen
4. Edelgassen

Is dit een moleculaire stof?

1. Ja
2. Nee

Is dit een moleculaire stof?

1. Ja
2. Nee

Welke stof is een moleculaire stof?

1. Mg
2. PbNO3
3. NaCl
4. C4H10

Een moleculaire stof geleid elektrische stroom in de volgende fasen:

1. Vast
2. Vloeibaar
3. Niet
4. Gas

Het aantal bindingen dat een atoomsoort aan kan gaan noemen we:

1. Covalente binding
2. Atoombinding
3. Vanderwaalsbinding
4. Covalentie

Tekst

t

t

Rijpen

Sublimeren

Condenseren

Verdampen

Smelten

Stollen

waarom blijven moleculen aan elkaar zitten?

er moet een of andere aantrekkingskracht zijn
tussen de moleculen

Welke binding verbreekt bij het verdampen van een stof?

1. Atoombinding
2. Covalente binding
3. Metaalbinding
4. Vanderwaalsbinding

Vanderwaalskracht/ binding

• Aantrekkingskracht tussen moleculaire stoffen
  
• Het is een soort zwaartekracht (al wordt het formeel door iets anders veroorzaakt).
• Relatief zwakke binding. 
• Hoe groter de massa van het molecuul, des te sterker de vanderwaalsbindingen
• Hoe meer contactoppervlak een molecuul heeft, des te sterker de vanderwaalsbindingen
  

De Vanderwaalsbinding is een binding tussen atomen.

1. ja
2. nee

Het smeltpunt en het kookpunt van een stof zijn eigenschappen op macroniveau. 

De hoogte van het smelt- en kookpunt hangt samen met de sterkte van de vanderwaalsbinding op het microniveau. 

Hoe sterker de vanderwaalsbindingen tussen moleculen in een stof, hoe hoger het kookpunt van die stof. Bij sommige stoffen, zoals methaan, zijn de vanderwaalsbindingen zo zwak dat het kookpunt lager ligt dan kamertemperatuur.

Hoe groter het molecuul > Van der Waals kracht

Suiker is een moleculaire stof. Tussen suikermoleculen zitten vanderwaalsbindingen. Wat gebeurt er met de vanderwaalsbindingen als suiker wordt opgelost in thee (warm water)?

1. verbreken
2. worden zwakker
3. worden sterker
4. niets

Molecuulmassa en kookpunt

Hoe hoger de molecuulmassa, hoe sterker de vanderwaalsbinding, hoe hoger het kookpunt. 

Echter:

H₂S      34,081                -60 graden (210 K)

H₂O     18,015                100 graden (373 K)

NH_{3     17,031                 -33 graden (240 K)}

PH_{3      33,994                -88 graden (185 K)}

Waterstofbruggen

Een watermolecuul bestaat uit een negatief deel (het O-atoom) en een positief deel (het H-atoom). Positief en negatief trekt elkaar aan. 

De binding die dan ontstaat heet een 

waterstofbrug.  Een waterstofbrug

wordt getekend als een stippellijn.

 

Waterstofbruggen

• OH en NH groepen zijn bijzonder
• Extra bindingen maken = waterstofbrug (H-brug)
• Veroorzaakt door polaire atoombinding
  
• Die wordt weer veroorzaakt door elektronegativiteit
• H-brug is sterker dan vanderwaalsbinding, maar minder sterk dan covalente binding

Covalente binding

Tussen atomen 

• Atomen trekken even hard aan elektronen
• Elektronen paar bevindt zich in het midden

Polair covalente binding

Alleen tussen H - O & H - N

• Ene atoom trekt harder aan de elektronen
  
• Elektronen bevinden zich dichter naar 1 atoomsoort

hoe ontstaat een polaire binding, zoals die tussen O-H of tussen N-H?

1. doordat O en N zwaarder zijn dan een H atoom
2. doordat O en N harder trekken aan het gedeelde elektronenpaar
3. doordat O en N meer elektronen hebben dan H atomen

Is de binding tussen
waterstof en chloor
een polaire binding?

1. Ja
2. Nee

toename kookpunt

CH₃OCH₃

C₂H₆

C₂H₅OH

Welke bindingen worden verbroken bij het koken van deze stof?

1. waterstofbruggen
2. waterstofbruggen en vanderwaals-bindingen
3. vanderwaals-bruggen
4. vanderwaals-bindingen.

Welke bindingen worden verbroken bij het koken van deze stof?

1. vanderwaals-bindingen
2. dipool-dipoolbindingen
3. waterstofbruggen
4. A, B en C.

welke structuren kunnen waterstofbruggen aangaan?

1. 
2. 
3. 
4. 

Welke combinatie kan geen waterstofbrug vormen?

1. N-H en O-H
2. O-H en O-H
3. C-H en N-H
4. C=O en H-N

Waterstofbruggen

• O-H en N-H groepen kunnen waterstofbruggen (H-brug) vormen.

• H-brug is sterker dan Vanderwaalsbinding
• Verhoogt kookpunt bij aanwezigheid

Regels H-bruggen tekenen

• Van H molecuul 1 naar O/N molecuul 2
• Van O/N molecuul 1 naar H molecuul 2
• streepjes/stipjes
• O kan 2 H-bruggen aan gaan
• H en N allebei maar 1 

In welke van deze twee tekeningen is de waterstofbrug correct getekend?

1. Zowel in 1 als in 2.
2. Alleen in 1.
3. Alleen in 2.
4. In geen van beide.

In welke afbeelding
is de waterstofbrug
correct getekend?

1. A
2. B
3. C
4. D

Atoombinding

Vanderwaalsbinding

Waterstofbrug

tussen moleculen

tussen moleculen

tussen atomen

allersterkste binding

redelijk sterke binding

zwakke binding

niet weergegeven

weergeven als streepje

weergeven als stippellijn

Hydrofiel/Hydrofoob

Hydrofiel

Een stof die OH- of NH-groepen heeft en

daardoor waterstofbruggen kan vormen

en daarom goed in water oplost.

Hydrofoob

Een stof die geen OH- of NH-groepen heeft

en daarom geen waterstofbruggen kan

vormen en daarom niet in water oplost

Hydrofiel en hydrofoob

• Hydros = water
• Filos = liefde
• Fobos = angst

Hydrofiele stoffen mengen goed met hydrofiele stoffen en lossen goed op in water

Hydrofobe stoffen mengen goed met hydrofobe stoffen en lossen niet goed op in water

Voor oplosbaarheid geldt:

Soort zoekt soort

Wanneer hydrofiel?

• Hydrofiel als: 1 of meer OH- of NH-groepen (voor H-bruggen) en de rest van het molecuul is niet te groot 
  
• Niet te groot = max 4 C's voor 1 OH of NH groep
  

• De rest is hydrofoob
  

Hydrofiel is

1. Wateraantrekkend
2. Waterafstotend
3. Vuilafstotend
4. Vochtinbrengend

olie

1. hydrofiel
2. hydrofoob

azijn

1. hydrofiel
2. hydrofoob

Hydrofiel en hydrofoob mengen

• Hydrofiel mengt met hydrofiel
• Hydrofoob mengt met hydrofoob
• Hydrofoob mengt niet met hydrofiel
• Emulgator: een combinatie van hydrofiel en hydrofoob

Zeep

De hydrofobe staarten gaan aan de stof hechten , de hydrofiele koppen gaan aan de waterkant liggen. 

Hierdoor komt de olie los van de stof en kan het met water worden weggespoeld. De olie emulgeert dus met water door de zeep. 

Emulsie is een mengsel van water en olie, een emulgator zorgt er voor dat dit mengsel van ontstaan. Zeep is hier de emulgator. 

De kop van een zeepmolecuul is:

1. hydrofiel, houdt niet van water
2. hydrofoob, houdt niet van water
3. hydrofiel, houdt wel van water
4. hydrofoob, houdt wel van water

Zeep zorgt ervoor dat vet met water kan mengen, zeep is dus een....

1. ionenwisselaar
2. Emulgator
3. Ontharder
4. Ontvetter