4K samenstellingen

• Nederlands
• Middelbare school
• vmbo k
• Leerjaar 4

Wat gaan we doen vandaag?

     Start les

    Instructie samenstellingen

    Zelfstandig werken

     Einde les 

Met of zonder -s?

Hoofdregel

In samenstellingen wordt een -s geschreven, wanneer deze ook wordt uitgesproken.

stationsplein

moederskindje

scheepswrak

Met -e of -en? 

Hoofdregel

De tussen -en wordt geschreven wanneer het eerste woord van de samenstelling een zelfstandig naamwoord is dat alleen een meervoud heeft op -en.

Het is dus: kippenei, want het meervoud van kip is alleen kippen. 

Acht uitzonderingen

Sommige woorden houden een -e als tussenletter,

hoewel ze als je de hoofdregel zou volgen -en zouden moeten krijgen.

1. Meervoud op -s

Het eerste deel heeft alleen een meervoud op –s.

horloge – horloges

horlogemaker

2. Meervoud op –s en -en

Het eerste deel heeft twee meervouden,
op –s en op –en 

groente – groenten + groentes

groentesoep

3. Unieke persoon of zaak

Woorden die verwijzen naar een unieke persoon of zaak:

zonnestraal

maneschijn

Koninginnedag

Tip: er is er maar 1 van!

4. Versterking 

In bijvoeglijke naamwoorden waarvan het eerste deel alleen maar wordt gebruikt als versterking van het bijvoeglijke tweede deel: 

Hoe trots? apetrots

boordevol

reuzeleuk

beregoed

5. Geen meervoud

Het eerste deel van het woord is een zelfstandig naamwoord zonder meervoud:

rijstepap

roggebrood

6. Bijvoeglijk naamwoord

Het eerste deel van het woord is een bijvoeglijk naamwoord:

hogeschool

blindedarm

Let op: dier + plant

Woorden van het type ‘dier+plant’ vallen onder de hoofdregel en krijgen een tussen-n:

eendenkroos

rattenkruid

paardenbloem

7. Werkwoord

Het eerste deel is geen zelfstandig naamwoord,
maar een werkwoord. 

brekebeen

spinnewiel

Wat ga je doen?

Maak opdr.  12,13 H 6.3  digitaal

Zelfstandig

Stilte 

Vragen? Steek je digitale vinger op