6.2 Voedselproductie

• Biologie
• Voortgezet speciaal onderwijs
• Leerroute 1

6.2 Voedselproductie

Thema 6 Duurzaam leven

Wat weten we al?

Wat zijn de drie milieuproblemen die ontstaan door menselijke activiteiten?

1. Vervuiling, opwarming, erosie
2. Uitputting, ontbossing, verzuring
3. Aantasting, overstroming, vervuiling
4. Vervuiling, uitputting, aantasting

Wat zijn fijnstofdeeltjes?

1. Grote zichtbare stofvlokken
2. Onzichtbare kleine stofdeeltjes in de lucht
3. Schone luchtdeeltjes
4. Vloeibare deeltjes in de lucht

Wat zijn belangrijke oorzaken van milieuproblemen?

1. Klimaatverandering en natuurrampen
2. Politieke conflicten en economische instabiliteit
3. Overbevolking en de manier van leven van de mens
4. Technologische vooruitgang en wetenschappelijke ontwikkelingen

Waarom is ontbossing schadelijk voor het klimaat?

1. Minder koolstofdioxide in de lucht
2. Meer regenval door verdamping van bomen
3. Minder bomen om koolstofdioxide op te nemen
4. Meer bomen om zuurstof te produceren

Waarom zijn regels en wetten belangrijk voor het milieu?

1. Om de economie te bevorderen
2. Om het milieu te beschermen
3. Om de industrie onbeperkte toegang te geven
4. Om de natuurlijke hulpbronnen uit te putten

Begrippen 6.1

• Aantasting
• Biodiversiteit
• Duurzame ontwikkeling
• Leefstijl
• Klimaatverandering
• Overbevolking
• Uitputting
• Vervuiling 

Leerdoelen 6.2

• Je kunt manieren noemen om een grotere productie van voedsel te verkrijgen.
• Je kunt uitleggen wat erfelijke eigenschappen zijn.
• Je kunt beschrijven hoe je erfelijke eigenschappen van een organisme kunt veranderen om er de voedselproductie mee te vergroten.

Landbouw

Er zijn drie vormen van landbouw:

• Akkerbouw (op het land)
• Tuinbouw (in de kas)
• Veeteelt

In de akkerbouw en in de tuinbouw worden planten verbouwd: de voedingsgewassen.

Bi de veeteelt worden dieren gehouden: de landbouwhuisdieren

Bij welke vorm van landbouw worden planten in een kas gekweekt?

1. Tuinbouw
2. Veeteelt
3. Voedingsgewassen
4. Akkerbouw

Monocultuur

• Akkerbouwbedrijven hebben vaak veel grond waarop de boer slecht één soort gewas verbouwt.
• Dat heet een monocultuur.
• Het voordeel hiervan is dat boeren snel en gemakkelijk de bodem kunnen bewerken en oogsten.
• Hierdoor is er een hoge voedselopbrengst voor lage prijzen.

Wat is de term voor een landbouwpraktijk waarbij een boer slechts één soort gewas verbouwt op een groot stuk land?

1. Polycultuur
2. Biodiversiteit
3. Multicultuur
4. Monocultuur

Bescherming tegen ziekten en plagen

• Een nadeel van monoculturen is dat er een grotere kans is op een plaag. 
• Er zijn dan veel dieren van één soort die voedingsgewassen aantasten.
• Ook ziekten die worden veroorzaakt door bacteriën en schimmels, kunnen zich in een monocultuur sneller verspreiden.
• Om voedingsgewassen te beschermen tegen plagen en ziekten, gebruiken akkerbouwers bestrijdingsmiddelen.
• Er zijn chemische en biologische bestrijdingsmiddelen.

Waarom is er een grotere kans op plagen in monoculturen?

1. Er zijn weinig dieren in monoculturen.
2. Monoculturen trekken plagen niet aan.
3. Er zijn veel dieren van één soort die voedingsgewassen aantasten.
4. Monoculturen hebben natuurlijke weerstand tegen plagen.

Bemesting

• Planten hebben mineralen (stikstof en fosfaat) nodig om te groeien.
• Door bemesting voegt de boer weer mineralen aan de bodem toe.
• Dit kan met stalmest, dit bestaat uit uitwerpselen en urine van landbouwhuisdieren. Dit bestaat uit ammoniak en wordt door reducenten afgebroken tot mineralen.
• Maar ook met kunstmest, dit wordt gemaakt in een fabriek. Hiermee kunnen precies de mineralen worden toegevoegd die nodig zijn.
• Niet alle mineralen worden opgenomen door planten, waardoor de rest de bodem ingaat en zorgt voor verzuring en vermesting.

Bodembewerking

• Door bodembewerking (ploegen en eggen) komt er meer zuurstof in de doem voor de reducenten.
• De bodem wordt luchtiger,
• Planten kunnen water en mineralen beter opnemen en de plantenwortels kunnen beter in de bodem doordringen.
• Sommige akkerbouwers ploegen juist niet, om het bodemleven iet te verstoren.
• Dat noem je niet-kerende grondbewerking.

Wat is het doel van bodembewerking?

1. Verwijderen van mineralen uit de bodem
2. Meer zuurstof in de bodem brengen
3. De bodem compacter maken
4. Minder zuurstof in de bodem brengen

Veredeling van planten

• Boeren willen graag planten die veel voedsel produceren.
• Er zijn 2 manieren om voedingsgewassen te maken: Veredeling en genetische modificatie.
• Veredeling begint met de selectie van planten met gunstige eigenschappen.
• Dat noem je kunstmatige selectie, omdat de selectie plaatsvindt door de mens.
• Een veredelaar kruist deze individuen tot hij planten heeft met de gewenste eigenschappen.

Wat is kunstmatige selectie in veredeling?

1. Selectie door dieren van planten.
2. Selectie door planten zelf van hun eigenschappen.
3. Selectie door weersomstandigheden van planten.
4. Selectie door de mens van planten met gunstige eigenschappen.

Genetische modificatie

• Bij genetische modificatie (gm) worden de erfelijke eigenschappen rechtstreeks veranderd.
• Een gen van de ene plant wordt toegevoegd aan de erfelijke informatie van de andere plant.
• Zo kun je bijvoorbeeld aardappels kweken die bestand zijn tegen bepaalde ziekten en plagen.

Veeteelt

Bij landbouwhuisdieren zijn er ook manieren om de productie te verhogen:

• Veel veeteeltbedrijven hebben weinig grond met veel dieren, dit noemen we intensieve veehouderij, hierdoor kan er veel geproduceerd worden.
• Door krachtvoer neemt de voedselproductie toe.
• Bij dieren wordt ook veredeling toegepast, bijvoorbeeld een koe met een goede melkopbrengst wordt gekruist met een goede stier.

De intensieve veehouderij heeft ook nadelen zoals een mestoverschot  en het dierenwelzijn

Wat is een nadeel van de intensieve veehouderij?

1. Biologische landbouw
2. Gebruik van natuurlijke mest
3. Mestoverschot
4. Dierenwelzijn

Veredeling van dieren

• Veredelen van landbouwhuisdieren kan op een natuurlijke manier: door kruisen en fokken. Maar ook op twee kunstmatige manier: Kunstmatige inseminatie (ki) en in-vitrofertilisatie (ivf).
• Bij kunstmatige inseminatie wordt sperma van een stier opgevangen en ingebracht in de baarmoeders van enkele koeien.
• Bij in-vitrofertilisatie worden de zaadcellen van een stier en de eicellen van een koel bevrucht in een laboratorium.
• De klompjes cellen die zich ontwikkelen, worden in de baarmoeder van 'normale' koeien ingebracht.

Hoe kan veredeling van landbouwhuisdieren op een natuurlijke manier plaatsvinden?

1. Door kunstmatige inseminatie en in-vitrofertilisatie.
2. Door kruisen en fokken.
3. Door het gebruik van hormonen.
4. Door genetische modificatie.

Begrippen 6.2

• Bemesting
• Bestrijdingsmiddelen
• Bodembewerking]
• Erfelijke eigenschappen
• Genetische modificatie

• In-vitrofertilisatie (ivf)
• Kunstmatige inseminatie (ki)
• Landbouwhuisdieren
• Plaag
• Veredeling
• Voedingsgewassen

Ik kan nu

• Je kunt manieren noemen om een grotere productie van voedsel te verkrijgen.
• Je kunt uitleggen wat erfelijke eigenschappen zijn.
• Je kunt beschrijven hoe je erfelijke eigenschappen van een organisme kunt veranderen om er de voedselproductie mee te vergroten.

Aan het werk!

Maken opdrachten 6.2 : 1 t/m 9

Klaar?

Laten checken bij docent, bij goedkeuring nakijken.

Klaar?  Werk laten zien aan docent.

Veel fout? -> Maken test jezelf 6.2

Veel goed? -> Maken 10+ online extra  8.2