6.2: zelfstandige burgers

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 1

6.2: Zelfstandige burgers

Deze les:

• herhaling vorige les
• afsluiting 6.1
• instructie 6.2
• maken van de opdrachten in lessonUp of werken aan je bouwopdracht.

Aan het einde van deze les:

Heb je laten zien:

• Dat je de leerdoelen van de vorige les beheerst
• Dat je de kennis van paragraaf 6.1 kunt toepassen in opdrachten.

Heb je geleerd:

• Op welke manier het gewest Holland belangrijk werd
• Hoe steden stadsrechten kregen
• Hoe burgers hun stad bestuurden
• hoe steden zelfstandiger werden en lage edelen hun macht verloren.
• begrippen: gewesten, stadsrecht, burgerij, schepenen, burgemeester en vroedschap

gilden

herhaling lesdoelen 6.1

• Oorzaken noemen voor het ontstaan van de eerste steden.
  
• Waar de eerste steden ontstonden.
  
• Hoe internationale handel in de middeleeuwen eruitzag.
  
• Wat een gilde deed
  
•  In je eigen woorden uitleggen wat de begrippen: verstedelijking, ambacht, gilden en hanze betekenen.

Waar ontstaan in Nederland de eerste steden?

Noem voordelen van het Hanze verbond tussen de steden in de middeleeuwen.

Afsluiting 6.1:

• oorzaken ontstaan van steden
• plekken waar steden ontstaan
•  Gilde
• Hanze
• begrippen: Verstedelijking, geldwisselaar

6.2: Zelfstandige burgers

In deze paragraaf leer je:  

• op welke manier Holland belangrijk werd
• hoe steden stadsrechten kregen
• hoe burgers hun stad bestuurden
• hoe steden zelfstandiger werden en lage edelen macht verloren.

De Nederlanden: 

In de tijd  van steden en staten was Nederland nog niet één land. Het bestond uit verschillende  gewesten (provincies) die samen de Nederlanden (lage landen)  genoemd werden. Dit is het gebied wat nu Nederland, België en Luxemburg zijn.

Stadsrechten:

• privilege (voorrecht) om zelf dingen te regelen als dorp, zonder deze rechten bepaald de landheer alles.
• Wanneer een dorp stadsrechten kreeg werd het een stad.
• Steden gingen zelf zorgen voor rechtspraak en de toepassing van wetten., bouwden een stadsmuur en gingen zelf belasting (tol) heffen.

Het stadsbestuur:

• Een man kon burger van een stad worden als hij een jaar en één dag in de stad woonde, een beroep had en een geldbedrag betaalde.
• Horigen die van hun heer naar een stad mochten verhuizen verloren zo de rechten en plichten van een horige, er werd dan ook vaak gezegd: "stadslucht maakt vrij"
• burgers hadden de rechten van de stad en vormden samen de burgerij.

Het stadsbestuur:

• Schepenen: burgers uit aanzienlijke families die de stad bestuurden en rechtspraken. Zij maakten de wetten en zorgden voor rust en orde.
• De hoogste bestuurder van de stad waren de burgermeesters.
• Vroedschap:  controleerde de beslissingen van de stadsbestuurders, ook gaven zij advies. Ook zij kwamen uit aanzienlijke families.

steden en edelen:

• Steden moesten veel geld betalen voor stadsrechten dit had voordelen voor hoge edelen en vorsten (koningen)
• Met dit geld voerden ze bijvoorbeeld oorlogen.
• Ook kregen ze vaak steun van de steden tegen de lagere edelen die hierdoor hun macht verloren.

Aan de slag:

• Maak de opdrachten op de volgende dia's in lessonUp
•  Werk aan je bouwopdracht

Opdracht 1:

• Graaf Floris V had van het gewest Holland een heel belangrijk gewest gemaakt.
• Je gaat eerst uitzoeken wie hij was door een aantal filmpjes te bekijken en vragen te beantwoordden.

Leg in je eigen woorden uit wat een gewest is en wat er bedoeld wordt met de Nederlanden.

Bekijk het filmpje over Floris V op je online methode (theorie 1) schrijf kort op wat Floris gedaan heeft en waarom hij belangrijk is geweest.

Floris heeft een belangrijk gebouw laten maken, zoek uit welk gebouw en lever hier een afbeelding van dat gebouw in.

Waarom en door wie werd Floris V vermoord?

Opdracht 2: 

Test met de volgende opdrachten of je de lesstof hebt begrepen.

Leg uit waaraan je op deze afbeelding kunt zien dat dit een stad is met stadsrechten.

Wat wordt er bedoeld met de uitspraak : "stadslucht maakt vrij" ?

Afsluiting:

• Extra informatie over Floris V? Kijk dan het verhaal van Nederland.