5.2 Ontleding van stoffen

• Scheikunde
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 3

5.2: Ontleding van stoffen

Deze les

Bespreken huiswerk

Kenmerken ontledingsreactie

Energie-effecten ontledingsreactie

types ontledingsreacties

Huiswerk

Huiswerk afgelopen les

lezen paragraaf 5.1

Maken: 1, 3, 6, 7, 10, 11, 14 en 17  

Zijn er vragen?

Uitwerking 7a

Verbranding van natrium. We weten: Er is een brandstof (natrium) en zuurstof nodig voor een verbranding. Hierbij ontstaat het product natriumoxide. 

Uit tabel 5.4b volgt dat natriumoxide de formule Na₂O heeft.

De reactievergelijking wordt dus:

Na (s) + O₂ (g) -> Na₂O (s)

Maar dan moet die nog kloppend gemaakt worden.

Uitwerking 7a

Na (s) + O₂ (g) -> Na₂O (s) moet kloppend gemaakt worden.

Als we dat snel doen: Voor de pijl 2 zuurstof, na de pijl 2 zuurstof. Dus: Na (s) + O2 (g) -> 2 Na2O. Vervolgens Na kloppend maken: Rechts hebben we 4 Na, voor de pijl 1. Dus:

4 Na (s) + O2 (g) -> 2 Na2O

Kenmerken ontledingsreactie

De vorige les hebben we het gehad over verbrandingsreacties. Dit zijn reacties waarbij zuurstof nodig is, en de oxides van de elementen gevormd worden.

Wanneer stoffen chemisch veranderen door ze te verhitten zonder zuurstof, dan heet dat ontleden.

Voorbeeld ontledingsreactie:

Wanneer we vaste kopercarbonaat in een reageerbuis stoffen, en deze reageerbuis verwarmen, ontleedt dat tot vaste koperoxide en koolstofdioxide. 

Bij het verhitten komt er geen extra zuurstof in de reageerbuis. Zuurstof reageert hier dus niet mee. Dit is dus een vorm van ontleding.

Wanneer we vaste kopercarbonaat (CuCO3) in een reageerbuis stoppen en verwarmen, ontleedt dat tot vaste koperoxide (CuO) en koolstofdioxide (CO2).
Geef de reactievergelijking die bij deze ontleding hoort:

Ontleden van kopercarbonaat

De reactievergelijking die hoort bij de ontleding van kopercarbonaat is als volgt: 

CuCO₃ (s) -> CuO (s) + CO₂ (g)

Bij een ontledingsreactie is er dus maar 1 beginstof. De beginstof is altijd een verbinding. Deze verbinding ontleedt tot 2 of meer stoffen, die elementen, verbindingen, of een combinatie van deze kunnen zijn.

Energie effect van ontledingsreacties

Zoals we weten zijn er twee energie effecten:

Endotherme reacties: Reacties die energie kosten

Exotherme reacties: Reacties waarbij energie vrijkomt

Beide energie effecten komen voor bij ontledingsreacties:

In een kalkoven wordt er kalksteen omgezet tot ongebluste kalk en koolstof dioxide. Dit wordt gedaan door brokken kalksteen in een oven te stoppen, en deze te blijven verhitten op 950 graden totdat totdat alle brokken kalksteen verdwenen zijn.

Is dit een exotherme of endotherme reactie?

Energie effect kalksteen:

Uit het verhaal konden we afleiden dat de kalkoven blijvend verhit moest worden: Er komt dus geen extra warmte vrij bij de vorming van ongebluste kalk. Dit is dus een endotherme reactie.

Types ontledingsreacties

Er bestaan verschillende soorten ontledingsreacties:

Ontleding door warmte heet thermolyse

Ontleding door elektriciteit heet elektrolyse

Ontleding door licht heet fotolyse

kjHuiswerk

Lezen paragraaf 5.2

Maken:

19, 22, 25, 27 en 30