1.1 Een nieuwe kunst

• Geschiedenis
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 2

H6, §6.1 'Een nieuwe Kunst'

Leer- en lesdoelen:

• Leren over verklaringen van de renaissance in Italië.
• Leren over begrip renaissance en wat dat zegt over de manier waarop de mensen uit deze tijd de middeleeuwen beoordelen.
• Je kunt belangrijke kenmerken geven van de renaissance.  

Mens- en wereldbeeld van de ME

• Jij bent als individu niets; de gemeenschap staat op de eerste plaats
• Je behoort tot een stand: geestelijkheid, adel, of boeren
• Geloof speelt een heel belangrijke rol; gehoorzaam de kerk en de regels van God, zodat je in het hiernamaals komt
• Wetenschappers zijn vaak geestelijken, die baseren zich op de Bijbel

Renaissance

Wat is de Renaissance?

• De cultuur in de overgangsperiode van middeleeuwen naar vroegmoderne tijd. In deze tijd (1300-1600) keek men met een nieuwe blik naar de oudheid en kwam de mens centraal te staan.
• De Renaissance ontstond in de 14e eeuw in Italië en had haar hoogtepunt rond 1500. 
• De letterlijke vertaling van renaissance is ‘wedergeboorte’.

Oorzaken Renaissance (1)

• Overblijfselen uit de Romeinse tijd

• Economische opleving:

• Door handel: kooplieden met hogere welvaart, die hebben meer geld te besteden

• Nieuwe kerken, stadhuizen en woningen...

• ...maar wel in de stijl van de Romeinse oudheid

Oorzaken Renaissance (2)

Culturele opleving:

• Rijke Italianen willen kunst (waarop ze zelf zichtbaar zijn)

• Kunstenaars verdienen hiermee fortuinen

• Kunst krijgt hoog niveau

• Kunstenaars grijpen terug op kunst uit de klassieke oudheid

• Klassieke Oudheid = Tijd van Grieken en Romeinen

Anders denken over het leven en de dood

• Memento mori (Gedenk te sterven), wordt carpe diem (Pluk de dag)

• Mensen gaan meer leven voor het leven nu, en niet voor het leven na de dood

• God en geloof blijven belangrijk, maar het vertrouwen in de kerk wordt minder en minder vanwege wetenschappelijke ontdekkingen en bewijzen

Middeleeuws denken

• Gemeenschappelijk denken

• Het leven na de dood is het belangrijkst (memento mori)

• Het christelijke geloof is het belangrijkst

Renaissance 

• Individualistisch denken

• Het leven op aarde wordt belangrijker (carpe diem)

• Het christelijke geloof is belangrijk, maar de mens zelf ook

Romaanse bouwkunst

Vroege Middeleeuwen (500-1100)

Kenmerken Romaanse bouwkunst (500-1100)

• lage, kleine gebouwen

• lage torens

• grove materialen
  
• nauwelijks lichtinval binnen
• 'donker'

Kenmerken Romaanse bouwkunst (500-1100)

• kleine, ronde ramen

dikke zuilen en muren

• lage bogen

Kruis rib gewelf

Gotische bouwkunst

Late Middeleeuwen (1140-1500)

Kenmerken Gotische bouwkunst (1140-1500)

• hoge, grote gebouwen
  

• hoge, smalle torens
  

• fijne materialen
  
• veel lichtinval binnen

Kenmerken Gotische bouwkunst (1140-1500)

• grote ramen met glas-in-lood

smalle zuilen en muren

• hoge bogen

Het grootste gotische bouwwerk van de Nederlanden, te vinden in Antwerpen..

Het orgineel:

rond 120 na Chr.

De kopie:

rond 1580 na Chr.

Bouwkunst renaissance

Vaticaan stad       Sint-Pietersbasiliek

Waar de paus (de plaatsvervanger van Jezus Christus op Aarde) woont.

Middeleeuwse schilderkunst

• Meestal Bijbelse voorstellingen

• weinig details,

• wel felle kleuren

• geen expressie in gezichten (levenloos)
• perspectief in de afbeeldingen ontbreekt

Middeleeuwse schilderkunst (2)

• geen diepte (perspectief)

• weinig realistisch: zolang het maar duidelijk werd wát er was afgebeeld (onderwerp, persoon)

• (vrijwel) geen naakt

Kenmerken van de Renaissance-kunst

• Realistisch

• Veel details

• Perspectief
• Het lijkt 'driedimensionaal'
• Wereldlijke afbeeldingen

Kenmerken van Renaissance-kunst

• Thema’s: Griekse/Romeinse mythen/sagen, maar ook Bijbelse verhalen en wereldlijke voorstellingen
  

• Naakt (zonder schaamte)
  

• Observeren, dan pas schilderen

Resumé

1.- Wat hebben we deze les geleerd?

2.- Even eerlijk zijn; wat heb je nog niet zo goed begrepen?

3.- Volgende les => §1 gereed hebben

Maak schematische samenvattingen en bespreek de leerstof met iemand thuis a.u.b.

Courtesy van Meneer van den Ende